گفت و گوی مثلث با عباسعلی منصوریآرانی:
اوضاع مذاکرات بهتر شده است
مثلث آنلاین : خط قرمز این است که تحریم‌ها لغو شود اما نحوه اجرا را باید در قالب تعریف مکانیزم دنبال کرد .
مثلث آنلاین: عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بر این باور است که:« سوابق غربی‌ها در بد‌عهدی روشن است، نمونه‌هایی را هم در زمان اجرای توافق ژنو دیدیم، پس الان هم نمی‌توانیم به آنها اعتماد کنیم. چون چنین کاری ساده‌لوحی است. این طور نیست که هر‌چه آنها بنویسند و بگویند تیم مذاکره‌کننده ما بپذیرند.» با او درمورد نکات بیانیه لوزان گفت و گو کردیم.
انتقادهای داخلی به بیانیه مطبوعاتی لوزان بین ایران و 1+5 را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
موضوعات راهبردی همچون مذاکرات هسته‌ای را نمی‌شود مجرد تحلیل کرد، بلکه باید براساس میانگین چهار مولفه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی - اجتماعی و نظامی-امنیتی این گفت‌وگوها را به ارزیابی نشست. با همین رویکرد معتقدم تفاهم سیاسی با 1+5 به سود منافع ملی ماست. هم‌اکنون منتقدان با نگاهی مجرد به این موضوع می‌نگرند و از این رو دچار خطای تحلیلی و اشتباه محاسباتی شدند، چون موضوع راهبردی هسته‌ای نمی‌تواند منحصر به سه مکان جغرافیایی نطنز، فردو و اراک شود و الان دامنه تاثیرات آن فراتر از حتی علم و فناوری هسته‌ای بوده و وارد عرصه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی شده است. البته شاید برخی تحت تاثیر گرایش‌های سیاسی و جناحی طرح نقد کنند اما اکثریت منتقدان براساس دلسوزی چنین موضعگیری‌هایی دارند.
از بیانیه لوزان تفاسیر و تحلیل‌های مختلفی به ویژه در حوزه نحوه لغو تحریم‌ها و نوع اجرای PMD مطرح می‌شود، با در نظر گرفتن این مقدمه بفرمایید تحریم‌هایی که هم‌اکنون علیه ایران وجود دارند چند دسته‌اند و به چه ترتیبی برداشته خواهند شد؟
آنچه در بیانیه مطبوعاتی لوزان مطرح شد در حقیقت چارچوب‌های نگارش متن توافقنامه بود بنابراین بیانیه غیرالزام‌آور است. از جمله موادی که داخل بیانیه آمد بحث درباره نحوه لغو تمامی تحریم‌ها علیه ایران است. تحریم‌های ضدایرانی به سه‌دسته تحریم‌های متأثر از قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل، آمریکایی و اتحادیه اروپا تقسیم می‌شوند. تحریم‌های اتحادیه اروپا بعد از امضای توافق جامع و اعلام مسئول سیاست خارجی اروپا لغو می‌شوند. تحریم‌های آمریکایی نیز دو نوعند؛ دسته‌ای که رئیس‌جمهور وضع کرده و دسته‌ای که به تصویب کنگره رسیده، دسته نخست تحریم‌های آمریکایی علی‌القاعده با امضای توافقنامه جامع لغو می‌شود چون بالاخره خود دولت آمریکا وارد مذاکره با ایران شد پس باید متعهد به توافقی باشد که در مذاکرات با ایران به امضا رسانده است اما لغو تحریم‌های کنگره مجوز همین مرجع را می‌خواهد بنابراین این دوگانگی واژگان در بیانیه لوزان برای لغو تحریم‌های اروپایی و آمریکایی وجود دارد مشکل این است که آمریکایی‌ها احساس می‌کنند نمی‌توانند از کنگره مجوز لغو تحریم ایران را بگیرند بنابراین رئیس‌جمهور از اختیارات خود برای تعلیق موقتی تحریم‌های
کنگره استفاده می‌کند تا این مشکل حل شود.
برخی دلواپسان می‌گویند اتحادیه اروپا نیز برای تعلیق تحریم‌های خود شرط راستی‌آزمایی گذاشته، اما آقای ظریف می‌گوید همان لحظه امضای توافق تحریم‌ها لغو می‌شود. آیا اتحادیه اروپا هم لغو تحریم‌ها را منوط به راستی‌آزمایی کرده است؟
آنچه آقای ظریف می‌گوید این است که بلافاصله بعد از امضای توافق جامع باید لغو تحریم‌های اتحادیه اروپا عملیاتی شود. به عبارت دیگر خط قرمز این است که تحریم‌ها لغو شود اما نحوه اجرا را باید در قالب تعریف مکانیزم دنبال کرد چون زمان اجرای توافق نامه می‌تواند مستند به راستی‌آزمایی قبلی باشد. بر این اساس همان موقع که توافقنامه امضا می‌شود تحریم‌های اتحادیه اروپا نیز بلافاصله لغو خواهد شد پس باید مکانیزم اجرا روشن شود. همان‌طور که مقام معظم رهبری اعلام کردند به فکت شیت آمریکایی‌ها نمی‌شود استناد کرد و من به صحبت‌های اعضای تیم مذاکره‌کننده ایرانی اعتماد دارم، بنابراین اتحادیه اروپا بلافاصله بعد از توافق جامع اعمال تحریم‌های اقتصادی و مالی خود مرتبط با موضوع هسته‌ای را خاتمه خواهد داد و ایالات‌متحده نیز اجرای تحریم‌های مالی و اقتصادی ثانویه مرتبط با هسته‌ای را همزمان با اجرای تعهدات هسته‌ای ایران به نحوی که توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی راستی‌آزمایی شود، متوقف خواهد کرد.
منتقدان بیانیه مطبوعاتی لوزان اشاره دارند به اینکه صحبت‌های آقای ظریف درباره تصویب قطعنامه جدید در شورای امنیت سازمان ملل و لغو شش قطعنامه قبلی نیز با صحبت‌های خانم موگرینی متفاوت است چون آقای ظریف از حتمی بودن تصویب چنین قطعنامه‌ای سخن می‌گوید، اما مسئول سیاست‌خارجی اتحادیه اروپا از اصطلاح در صورت صلاح‌دید استفاده می‌کند، آیا این طور است؟
خیر، تصویب قطعنامه جدید در شورای امنیت قطعی است. در متن بیانیه لوزان هم آمده که «یک قطعنامه جدید در شورای امنیت سازمان ملل متحد صادر خواهد شد که در آن تائید شده، تمامی قطعنامه‌های قبلی مرتبط با موضوع هسته‌ای لغو خواهد شد و برخی تدابیر محدودیت‌ساز مشخص را برای یک دوره زمانی مورد توافق، لحاظ خواهد کرد.» ضمن آنکه اگر چنین قطعنامه‌ای نباشد هیچ اتفاقی نمی‌افتد چون ما براساس قطعنامه‌های سازمان ملل تحریم شدیم، پس اگر قطعنامه‌های سازمان ملل لغو نشود کدام کشوری جرأت می‌کند تحریم را علیه ایران منتفی اعلام کند چون در این صورت خود سازمان ملل مدعی مساله خواهد شد.
از آنجا که فقط تحریم‌های مربوط به موضوع هسته‌ای بعد از امضای توافق جامع برداشته می‌شود، مشخص است که چند درصد تحریم‌های ضدایرانی هسته‌ای و چند‌درصد غیرهسته‌ای است؟
این آمار وجود دارد اما در حال حاضر دقیق حضور ذهن ندارم که بخواهم بیان کنم.
چون گفته می‌شود از 18 تحریمی که رئیس‌جمهور آمریکا علیه ایران وضع کرده فقط دو موردش مربوط به موضوع هسته‌ای است، میزان و وزن تحریم‌های هسته‌ای و غیر هسته‌ای در مقایسه با یکدیگر چگونه است؟
اشکال ندارد، لغو همین دو موضوع اجرا شود. الان مذاکرات ایران و 1+5 در موضوع هسته‌ای است بنابراین فقط تحریم‌هایی که مربوط به موضوع هسته‌ای است لغو خواهد شد بنابراین تحریم‌هایی در موضوع مبارزه با تروریسم و حقوق‌بشر به جای خود باقی می‌ماند.
به نظر شما از آنجا که لغو برخی تحریم‌های آمریکا منوط به راستی‌آزمایی شده چقدر طول می‌کشد این کار انجام شود؟
نمی‌دانم چون موضوعی است که مباحث سیاسی و فنی با هم مخلوط شده بنابراین مساله یادشده پاسخ به این سوال را سخت می‌کند.
قرار است راستی‌آزمایی برای لغو تحریم‌های آمریکایی را آژانس انجام دهد، چقدر می‌شود به این نهاد بین‌المللی اعتماد کرد؟
بالاخره آژانس باید از حیثیت خودش دفاع کند و بتواند اعتماد عمومی را به دست آورد. بعید به نظر می‌رسد که آژانس بازی جدیدی را آغاز کند گرچه ما باید خیلی مواظب باشیم و با دقت عمل کنیم.
درباره بازرسی‌های نوین و نحوه اجرای PMD نیز گویا تفاسیر مختلف و بعضا متفاوت است. مثلا گفته می‌شود که نظام‌های نوین نظارتی درباره ایران می‌خواهد اعمال شود آیا این گفته صحت دارد؟
ایران در بیانیه لوزان اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را پذیرفت، ضمن آنکه تفاهم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از فناوری‌های مدرن نظارتی و از دسترسی‌های توافق شده بیشتری برای روشن‌کردن موضوعات گذشته و حال برخوردار شود، بنابراین هیچ‌جای متن از اعمال نظام‌های نوین نظارتی صحبتی به میان نیامده است.
وقتی صحبت استفاده از فن‌آوری‌های نوین نظارتی می‌شود یعنی مساله جدیدی است که تاکنون وجود نداشته، آیا این کار در چارچوب پروتکل الحاقی انجام می‌شود؟ استفاده از این فن‌آوری‌ها فقط در مراکز هسته‌ای ماست یا فراتر از این محدوده خواهد بود؟
این از جمله بحث‌هایی است که باید در زمان مذاکرات بر سر جزئیات، موشکافانه به آن نگاه کرد.
آیا ایران خط قرمز خود می‌داند اگر بخواهد فراتر از موضوع هسته‌ای چنین فن‌آوری‌های نوین نظارتی به کار گرفته شود؟
قطعا و یقینا همین‌طور است چون چنین اتفاقی اگر بیفتد دیگر امنیتی وجود نخواهد داشت، سوابق غربی‌ها در بد‌عهدی روشن است، نمونه‌هایی را هم در زمان اجرای توافق ژنو دیدیم، پس الان هم نمی‌توانیم به آنها اعتماد کنیم چون چنین کاری ساده‌لوحی است. این طور نیست که هر‌چه آنها بنویسند و بگویند تیم مذاکره‌کننده ما بپذیرند. حتما با دقت و وسواس و دغدغه خیلی زیاد روند مذاکرات را مخصوصا در طول این سه ماه که جزئیات نوشته می‌شود و فوق‌العاده حساس هم است باید همه چیز را زیر نظر بگیریم تا فریب نخوریم چون غربی‌ها نیرنگ‌‌باز هستند.
قبل از بیانیه لوزان احتمال پیروزی یا شکست مذاکرات را 50 -50 اعلام می‌کردند، به نظر شما الان این نسبت به چه صورت در آمده است؟
به نظر من وضع بهتر شده و شرایط خوبی داریم. همه بحث‌ها براساس هزینه - فایده است. اینکه با کشوری وارد جنگ، گفت‌وگو یا تعامل و همکاری شویم بسته به ارزیابی هزینه - فایده‌ای است که انجام می‌دهیم، پس اگر امروز مذاکره نمی‌کردیم باید برآورد می‌کردیم که در قبال این مذاکره‌نکردن چه هزینه‌ای را باید می‌پرداختیم.
18 ماه مذاکره شد تا ایران و 1+5 روی بیانیه لوزان و راه‌حل‌های کلی موضوع هسته‌ای تفاهم کردند. به نظر شما در 5/2 باقیمانده امکان توافق بر سر همه جزئیات وجود دارد، به‌طوری که همه مسائل مورد توافق شفاف و غیر‌قابل تفسیر باشند؟
به نظر من امکان‌پذیر است. در طول 18 ماه مذاکره توافقات بسیار بزرگی اتفاق افتاد، غنی سازی اورانیوم در نطنز، تحقیق و توسعه در فردو و داشتن رآکتور آب سنگین در اراک تثبیت شد، بنابراین اینطور نیست که گفته شود دو طرف 18ماه مذاکره کردند تا روی یکی دو برگ بیانیه لوزان تفاهم کنند، توافق بر جزئیات ظرف 5/2 ماه آینده انجام می‌شود چون معتقدم از این به بعد روند پیشرفت مذاکرات جهشی و سریع خواهد بود.
دیدگاه تان را بنویسید