بازرگانی به‌جای تولید / وزارت صنعت شریعتمداری چه ویژگی‌هایی دارد؟

مثلث ایرج ندیمی: در قضاوت نسبت به اشخاص حقوقی، باید به این عناوین دقت داشت: 1- شخصیت فردی 2- شخصیت تیمی 3- شخصیت برنامه‌ای 4- انتظارات 5- منابع، ‌امکانات، اختیارات و وظایف 6- اتفاقات. به تعبیر دیگر نمی‌توانیم فردی را مورد قضاوت قرار دهیم، بدون آنکه بدانیم رزومه شغلی‌اش چه بوده؛ سوابق اجرایی و مدیریتی قبلی‌اش چه بوده یا دارای چه همکارانی است. یا بر اساس انتظارات چه حد می‌توان از وی انتظار داشت. انتظاراتی که در حوزه تولید، صنعت و تجارت وجود دارد یا در موضوع جانشینی وی دارای چه وضعیتی است؛ به این منظور که او جانشین وزیر پیشین است و از این جهت دارای چه برجستگی‌ها و ویژگی‌هایی است. همچنین در حوزه اختیارات و وظایف، منابع و اعتبارات باید معلوم باشد که او از چه میزان اختیارات و چه وظایفی برخوردار است. منظور از اتفاقات هم این است که چه حوادثی روی شرایط تأثیرگذار است. مثل روی کارآمدن ترامپ، یا کاهش منابع درآمدهای ارزی، یا محدودیت‌های انتقالی پول و مانند آن از جمله این محدویت‌هاست. بنابراین قضاوت بدون درنظرگرفتن شاخص‌هایی  از این دست، ممنوع است چرا که قضاوت بدون علم نمی‌شود و باید اطلاعات در اختیار داشته باشیم. در رابطه با وزارت صنعت، معدن و تجارت، این نکته حائز اهمیت است که وزارتخانه پیشین برنامه‌هایش حول محور تولید بود. چراکه آقای نعمت‌زاده با پیشینه تولید و صنعت وارد این وزارتخانه شده بود ‌اما آقای شریعتمداری با پیشینه تجارت وارد شد. سوابق ایشان بیشتر در حوزه بازرگانی است. بنابراین اکثر گزینه‌ها و نیروهای ایشان همان افراد وزارت بازرگانی هستند. تیمی هم که ایشان را اکنون همراهی می‌کنند، درواقع همان معاونین و مدیران کل ایشان هستند که در سطوح مختلف استانی و ملی جانمایی شده‌اند؛ از این رو حوزه فعالیت ایشان را باید متفاوت با حوزه فعالیت وزرای پیشین بدانیم. انتظارات هم طبیعتا بیشتر بود. چرا که هم دولت جدید بود و هم قول‌ها و وعده‌ها جدید بودند. طبیعی است که مردم انتظار داشته باشند در دور دوم به دلیل سپری‌کردن چهار سال، دولت اشراف بیشتری بر مسائل دارد و کاملا مسلط بر اوضاع شده‌اند و باید وضعیت اقتصادی بهتر از گذشته مدیریت شود.‌ اما واقعیت اقتصادی، خلاف این موضوع را نشان می‌دهد. حوزه‌ای که آقای شریعمتداری باید تلاش بیشتری در آن از خود نشان می‌دادند با موانع بیشتری هم روبه‌رو شد. در حوزه تجاری هم فشار اجتماعی و هم فشار رسانه و هم مسائل بین‌المللی نظیر افزایش تحریم‌ها و کاهش محتمل درآمدهای ارزی؛ واقعا کار را با دشواری بیشتری روبه‌رو ساخته است. در مجموع شرایط به گونه‌ای پیش رفته است که نمی‌توان مشکلات در حوزه اقتصاد را نادیده گرفت و نمی‌توان آن را کتمان کرد. به عبارت دیگر انتظار این بود که صنعت جور بیشتری بکشد و بیکاری کمتر شود یا فرصتی ایجاد شود تا اقتصاد از رکود خارج شود. در ارتباط با  مسائل برون‌مرزی فرض بر این بود که برجام کارایی بیشتری داشته باشد ‌اما باز هم این اتفاق نیفتاد. برجام تنها توانست کارایی محدودی در برون رفت ایران از تحریم‌های پیشین را برطرف کند و البته ارتباطات تازه‌تری را با اروپا در نسبت به دوران تحریم، پایه‌ریزی نماید. در حوزه رکود صنعت، موانعی جدید مطرح شد؛ علی‌رغم تجربه‌هایی که در ارتباط با پرداخت و حمایت‌های ریالی شده بود، موانع جدیدتری  را مانند کاهش ارزش پول شاهد هستیم که این موضوع باعث شد تا ثروت مردم ناخواسته تقلیل چشمگیری پیدا کند.

 به همین ترتیب، قدرت خرید مردم تحت تأثیر قرار گرفت و در نتیجه تجار و مردم معترض هستند؛ تجار اعتراض به مشکلات بیرونی دارند و مردم اعتراض‌شان این است که گرانی‌ها متناسب با افزایش درآمدهایشان نیست. چرا که انتظار بر آن بود تا افزایش درآمدها بر اساس رشد تورم تعیین شود. با چنین تصویری قضاوت کردن در مورد کابینه و تیم اقتصادی دولت، شاهد دشواری‌هایی هستیم که بخشی از آن درون‌سازمانی و بخشی دیگر برون‌سازمانی است و همچنین مشکلات دیگری نظیر تهدید برخی از مدیران به بازنشستگی یا افرادی که در برخی از مجموعه‌ها جانشین مدیران پیشین شدند که دارای رویکردهای جدیدی بودند شرایط کنونی را حاصل آورده است. بنابراین با توجه به شناختی که از دولت و تیم همراه آقای شریعتمداری و همچنین حوزه صنعت، معدن و تجارت بر اساس مسئولیت‌های متفاوتی که داشته‌ام، دارم باید بپذیریم که انتظاری که مردم داشتند یا به عبارت دیگر انتظاری که دولت ایجاد کرد یا انتظاری که خود وزیر محترم در جلسه رأی اعتماد خود ایجاد کرد، با دشواری‌ها و موانع قابل اعتنا و متکثری روبه‌رو شده است.