ایران آغازگر نقض برجام نخواهد بود هادی شوشتری درگفت‌وگو با مثلث
شواهد و مستندات موجود نشان می‌دهد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا برای نقض توافق هسته‌ای خیز برداشته است. او قرار است طی روزهای آتی، گزارش خود را به کنگره در خصوص پایبندی ایران به توافق هسته‌ای ارائه کند. بسیاری از منابع خبری اعلام کرده‌اند که ترامپ قصد دارد در این گزارش، این پایبندی را مورد تایید قرار ندهد. از سوی دیگر، میان اعضای دولت ترامپ بر سر نحوه مواجهه با توافق هسته‌ای، اختلافات عدیده‌ای وجود دارد که شاهد ظهور و بروز آن هستیم. در این خصوص گفت‌وگویی با هادی شوشتری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی صورت داده‌ایم که از نظرتان می‌گذرد.
رئیس‌جمهور ایالات‌متحده آمریکا همچنان رویکرد سلبی خود را در قبال توافق هسته‌ای با ایران ادامه می‌دهد. منابع خبری اعلام کرده‌اند که احتمال دارد ترامپ در گزارش بعدی خود به کنگره، پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را مورد تایید قرار ندهد. نظر شما در این خصوص چیست؟
دونالد ترامپ در ایام رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2016 ایالات متحده آمریکا بارها از توافق هسته‌ای با ایران به‌عنوان بدترین توافق ممکن یاد کرد. حتی او در آن زمان اعلام کرد که به محض ورود به کاخ سفید، برجام را پاره خواهد کرد. با این حال، در همان زمان بسیاری از تحلیلگران معتقد بودند که رفتار ترامپ به‌عنوان یک «کاندیدا» با رفتار وی در مسند یک «کارگزار» تفاوت خواهد داشت و او پس از حضور در کاخ‌سفید، از اظهارات خود عقب‌نشینی خواهد کرد. این اتفاق دقیقا رخ داد. ترامپ پس از ورود به کاخ سفید از تهدیدات خود علیه برجام عقب نشینی کرد و حتی در دو گزارش خود خطاب به کنگره، پایبندی ایران نسبت به توافق هسته‌ای را مورد تایید قرار داد. با این حال، برخی شواهد موجود نشان می‌دهد که احتمالا ترامپ قصد دارد در گزارش پیش‌رو، پایبندی ایران نسبت به برجام را مورد تایید قرار ندهد. باید این نکته را مدنظر قرار دهیم که توافق هسته‌ای، توافقی میان ایران و ایالات‌متحده آمریکا نیست که با خروج یکی از دو طرف از این معادله، ملغی شود. مطابق قواعد حقوقی رایج در نظام بین‌الملل، برجام توافقی بین‌المللی محسوب می‌شود. این توافق از یک‌سو غیر از آمریکا، با 5 عضو دیگر (اعضای 1+5) بسته شده است. از سوی دیگر، این توافق از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد به تصویب رسیده و رسمیتی بین الملل و جهانی یافته است. از این رو برخی منابع خبری نیز تاکید دارند که ممکن است در نهایت، سیستم و ساختار حقوقی حاکم بر نظام بین‌الملل، الزامات خود را به ترامپ در این خصوص تحمیل کند و در گزارش جدید خود به کنگره نیز پایبندی جمهوری اسلامی ایران نسبت به توافق هسته‌ای را مورد تایید قرار دهد. در اینجا دوباره تاکید می‌شود که برجام به لحاظ حقوقی و فنی از اصالت برخوردار است. از این رو حتی اگر ترامپ سخن از عدم پایبندی ایران به برجام به میان آورد، این موضع دارای اصالت نیست. در این صورت، ترامپ هزینه سنگینی را به کشور خود تحمیل خواهد کرد، زیرا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌عنوان تنها مرجع ذی‌صلاح، در گزارش‌های مکرر خود پایبندی ایران نسبت به توافق هسته‌ای را مورد تایید قرار داده است.
طی روزهای اخیر، رسانه‌های آمریکایی گزارش‌های متعددی در خصوص اختلاف میان اعضای دولت ترامپ بر سر نحوه مواجهه با برجام منتشر کرده‌اند. بر این اساس میان کاخ‌سفید و وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا اختلافی جدی وجود دارد. این اختلاف را چگونه تفسیر می‌کنید؟
همان گونه که اشاره شد، حتی در داخل دولت آمریکا نیز بر سر تقابل با توافق هسته‌ای همنوایی وجود ندارد. در این میان، وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا با رویکردی فنی و حقوقی و بر‌اساس گزارش‌های رسمی منتشر شده از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، موضوع برجام را رصد می‌کند و به هزینه‌های خروج یکجانبه ایالات متحده از توافق هسته‌ای آگاه است. وزارت امور خارجه آمریکا معتقد است از آنجا که مطابق گزارش‌های آژانس، ایران نسبت به برجام پایبند بوده است، جایی برای ارائه گزارشی مغایر با گزارش آژانس از سوی ترامپ باقی نمی‌ماند. در اینجا لازم است به نکته دیگری نیز اشاره کنیم. اینکه ترامپ تاکنون سابقه حضور در سنای آمریکا یا حتی فرمانداری یک ایالت را نداشته است. او بدون داشتن سابقه اجرایی و آگاهی نسبت به ملزومات حضور در عالم سیاست، در مسند ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا حاضر شده است. این در حالی است که کسانی که در صحنه سیاسی آمریکا حضور داشته‌اند، با نگاهی کارشناسانه به توافق هسته‌ای با ایران می‌نگرند.
به نظر شما در برهه فعلی و در صورتی که ترامپ پایبندی ایران را نسبت به برجام مورد تایید قرار ندهد، دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان باید چه رویکردی را در پیش گیرد؟
چنانچه وزارت امور خارجه کشورمان اعلام کرده است، جمهوری اسلامی ایران آغازگر نقض برجام نخواهد بود. ما بر‌اساس مبانی ارزشی خود و قانون اساسی کشور، زمانی که با کشور، مجموعه‌ای از کشورها یا نهادها و سازمان‌های بین‌المللی به توافقی دست پیدا می‌کنیم، نسبت به آن توافق پایبند هستیم. مطابق آنچه در قانون اساسی آمده است، ما نسبت به توافق، به مثابه قانون داخلی کشور می‌نگریم. جمهوری اسلامی ایران بر‌اساس همین نگاه و رویکرد حکیمانه‌ای که دارد، آغازگر نقض برجام نخواهد بود. با این حال در صورتی که ایالات متحده آمریکا دست به نقض توافق هسته‌ای بزند، ما از موضع ابتکار عمل نسبت به این مساله واکنش نشان خواهیم داد. در اینجا بار دیگر تاکید می‌شود که برجام توافقی یکجانبه میان ایران و ایالات متحده آمریکا نیست و یک توافق چند‌جانبه و حتی فراتر از آن، توافقی بین‌المللی محسوب می‌شود که به تایید سازمان ملل متحد
نیز رسیده است.
دیدگاه تان را بنویسید