توافق درباره کاغذ مکمل/ مکرون و ترامپ چه بحث‌هایی درباره برجام داشتند؟
این روزها اخبار ضد و نقیضی در خصوص مذاکرات تروئیکای اروپایی و ایالات متحده آمریکا بر سر توافق هسته‌ای با ایران منتشر می‌شود. با این حال، روسیه و چین به‌عنوان دو عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد و دو عضو 1+5، نقشی در این مذاکرات ایفا نمی‌کنند.
از سوی دیگر، رویکرد حمایتی پکن و مسکو از برجام و تاکید آنها بر عدم تغییر توافق هسته‌ای با ایران، به مانعی بزرگ بر سر راه ایالات متحده آمریکا در خصوص وضع دوباره تحریم‌های چندجانبه علیه ایران (در صورت لغو برجام) تبدیل شده است. طی روزهای اخیر بسیاری از رسانه‌های آمریکایی از برخی توافقات میان واشنگتن و سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه بر سر موضوعاتی مانند تحدید توان موشکی ایران و اعمال بازرسی از اماکن نظامی خبر داده‌اند.
در عین حال این رسانه‌ها عنوان کرده‌اند که بر سر موضوعاتی مانند «دائمی‌کردن محدودیت‌های هسته‌ای ایران» همچنان میان واشنگتن و شرکای اروپایی آن اختلاف وجود دارد. این مذاکرات در حالی صورت می‌گیرد که دو کشور چین و روسیه نیز در آنها حضور ندارند. از سوی دیگر، جمهوری اسلامی ایران صراحتا اعلام کرده است که هیچ‌گونه تغییر و مذاکره‌ای در خصوص برجام را نخواهد پذیرفت. دو مقام ارشد ایالات متحده در گفت‌وگو با آسوشیتدپرس گفتند که واشنگتن و کشورهای اروپایی در آستانه توافق درباره برنامه موشکی و بازرسی‌ها از ایران هستند، اما هنوز در مورد سقف زمانی محدودیت غنی‌سازی ایران موسوم به مقررات «غروب خورشید» توافق وجود ندارد.به نوشته آسوشیتدپرس، مقام‌های آمریکایی و اروپایی هفته گذشته برای بحث درباره توافق هسته‌ای با ایران و تغییرات مدنظر «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا در این توافق، در واشنگتن گفت‌وگو کرده‌اند.
به گفته مقامات ایالات متحده، طرفین در این مذاکرات پیشرفت‌هایی به دست آوردند اما نتوانستند در مورد همه موارد به توافق برسند. رفع سقف زمانی محدودیت غنی‌سازی ایران، محدود شدن برنامه موشکی ایران و دسترسی نامحدود و بی‌قید و شرط به مراکز نظامی ایران و مقابله با فعالیت‌های منطقه‌ای ایران درخواست‌هایی است که ترامپ مطرح کرده و گفته است در صورتی که این خواسته‌ها محقق نشود، در موعد بعدی تمدید تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران یعنی ۱۲ می (۲۲ اردیبهشت) این توافق را لغو خواهد کرد.
دو مقام ارشد آمریکایی اظهار داشتند که مسائل موشکی و بازرسی اساسا حل شده، اما دقیقا مشخص نیست چه چیزی توافق شده است. به گفته مقامات مذکور که خواستند نام‌شان فاش نشود، طرفین درباره مقابله با فعالیت‌های منطقه‌ای ایران هم در جلسه‌ای دیگر بحث کرده‌اند، اما در این رابطه به جمع‌بندی نرسیده‌اند. جمهوری اسلامی ایران بارها گفته است که توافق هسته‌ای قابل مذاکره مجدد نیست و تغییر مفاد این توافق را نمی‌پذیرد.
هشدار برجامی پکن و مسکو به غرب
مذاکرات واشنگتن و تروئیکای اروپایی با یکدیگر بر سر اصلاح توافق هسته‌ای، با واکنش دو کشور چین و روسیه مواجه شده است. در این میان صریح‌ترین واکنش را مسکو نشان داده است. نماینده روسیه در سازمان ملل متحد اعلام کرد از آنجایی که مذاکرات مربوط به آینده توافق هسته‌ای با ایران (برجام) فقط بین آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان انجام شده است، اگر هم تصمیمی در مورد آن گرفته شود، مسکو حق ملزم نبودن به اجرای چنین تصمیمی را برای خود محفوظ می‌داند. «چی پی بینگ» عضو کمیته مشورتی وزارت خارجه چین نیز در کنفرانس خبری مشترک پس از دیدار با علی‌اکبر ولایتی با بیان اینکه سفرش به ایران در زمانی مهم انجام شده است، گفت: «برجام الان در تحولات مهمی قرار گرفته است و ما امیدواریم به شکل خوبی باقی بماند. ما می‌خواهیم این توافق حفظ شود. حفظ سیستم منع استفاده از سلاح هسته‌ای و صلح منطقه با این توافق بسیار مهم است.» «وانگ چون» مدیرکل اداره کنترل تسلیحاتی وزارت‌خارجه چین نیز اعلام کرده است که پکن در هر شرایطی و به‌رغم هر تحولی از توافق هسته‌ای (برجام) حراست خواهد کرد. وی در همایش همکاری‌های بین‌المللی هسته‌ای ایران و چین در پکن گفت که همکاری‌های دو کشور در انرژی هسته‌ای باعث خرسندی است و برگزاری این سمینار باعث خواهد شد تا مشارکت و همکاری طرفین در این عرصه تقویت شده و دو طرف در اجرای برجام موفقیت‌های بیشتری
به‌دست آورند. نماینده چین در مذاکرات توافق هسته‌ای سال 2015 میلادی در این خصوص تاکید کرد: «سفر رئیس‌جمهوری خلق چین به ایران در سال 2016 میلادی یک شروع جدید در روابط دو کشور بود و بر‌اساس توافقات طرفین در بخش انرژی نیز همکاری نزدیکی خواهیم کرد و یک تفاهم‌نامه نیز در عرصه انرژی هسته‌ای میان دو کشور امضا شده است که شروع همکاری ما به حساب
می‌آید. همکاری هسته‌ای غیرنظامی بخش مهمی از برجام است که این حق را به ایران برای توسعه صلح‌آمیز این انرژی می‌دهد و چین نیز در اجرای آن با روسیه و اروپا همکاری می‌کند و تلاش‌های ایران در توسعه امنیت هسته‌ای را ارج می‌نهد و همکاری ایران با سازمان‌های بین‌المللی را موثر می‌داند. چین آماده برای اجرای توافق هسته‌ای است و در مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک با ایران و آمریکا از نزدیک همکاری می‌کند و به تعهداتش برای پیشبرد این طرح و تامین تجهیزات ادامه می‌دهد.»
از همه مهم‌تر، مقامات چینی اعلام کرده‌اند هر اتفاقی که رخ دهد و هر تحولی بروز کند چین برجام را اجرا می‌کند و طرف‌های دیگر را برای حراست از آن تشویق می‌کند و در قبال این توافق بین‌المللی رفتاری مسئولانه خواهد داشت.
منازعه‌ای که ادامه دارد
بدونشک در صورت اصرار مقامات آمریکایی و اروپایی مبنی بر تغییر برجام (آن هم از طریق مذاکرات چهارجانبه)، شاهد موضع‌گیری سه کشور جمهوری اسلامی ایران، روسیه و چین در برابر آنها خواهیم بود. به عبارت بهتر، هر اندازه به تاریخ ضرب‌الاجل برجامی تعیین‌شده از سوی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا نزدیک‌تر می‌شویم، شاهد اتخاذ مواضع شفاف‌تر و صریح‌تری از سوی مقامات پکن و مسکو خواهیم بود. چندی پیش، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز صراحتا اعلام کرد که روسیه و چین مخالف بازنگری برجام هستند. لاوروف در این خصوص عنوان کرده بود: «مسکو و پکن مخالف آن هستند که در مفاد برجام بازبینی صورت گیرد. موضوع برجام در مرکز توجه ما قرار دارد. بر این باوریم که تلاش‌ها برای بازبینی در شرایط برجام با قطعنامه 2231 شورای امنیت که سه سال پیش تصویب شد و در آن برجام به‌طور کامل مورد تایید قرار گرفت، مطابقت ندارد. تلاش‌ها برای بازبینی برجام تنها زحمات مقام‌های کشورهای مختلف جهان در این عرصه را به هدر می‌دهد.»
هم‌اکنون روسیه و چین، در خصوص مذاکرات اروپا و ایالات متحده آمریکا در خصوص تغییر برجام دو ملاحظه اساسی دارند؛ ملاحظه نخست اینکه این مذاکرات در راستای تغییر برجام صورت می‌گیرد و تغییر توافق هسته‌ای اساسا از سوی پکن و مسکو قابل قبول نیست.
از سوی دیگر، برگزاری مذاکرات آمریکا و تروئیکای اروپایی در خصوص برجام، مصداق عینی یکجانبه‌گرایی غرب در نظام بین‌الملل محسوب می‌شود؛ موضوعی که با اعتراض روسیه و چین مواجه شده است. همان گونه که اشاره شد، در آینده‌ای نزدیک‌تر شاهد تقابل بیشتر روسیه و چین با واشنگتن و تروئیکای اروپایی بر سر توافق هسته‌ای با ایران خواهیم بود. بدونشک، در صورت اصرار کاخ سفید و شرکای اروپایی آن مبنی بر تغییر و بازنگری در توافق هسته‌ای، این پیشنهاد از سوی پکن و مسکو مورد حمایت قرار نخواهد گرفت. در این صورت، عواقب و تبعات خروج ایالات متحده آمریکا از برجام و نقض توافق هسته‌ای، متوجه تروئیکای اروپایی (سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه) نیز
خواهد بود.
مکرون از توافق برجامی با ترامپ می گوید
رییس‌جمهوری فرانسه گفت که کشورش از توافق هسته‌ای با ایران خارج نخواهد شد زیرا این توافق را امضا کرده است.امانوئل ماکرون در سخنرانی خود در کنگره آمریکا اظهار کرد: در مورد ایران هدف ما مشخص است. ایران هیچ‌گاه نباید هیچ سلاح هسته‌ای داشته باشد؛ نه حالا، نه پنج سال دیگر، نه ۱۰ سال دیگر و نه هیچ وقت.با این حال این سیاست‌ها هرگز نباید ما را به سمت جنگ در خاورمیانه سوق دهد.بیان این مسأله صحیح است که این توافق احتمالا تمامی نگرانی‌ها و دغدغه‌های مهم را شامل نمی‌شود اما ما نمی‌توانیم بدون جایگزینی قابل توجه، آن را کنار بگذاریم.
رئیس‌جمهوری فرانسه در اظهارات خود همچنین پیشنهاد کار روی توافقی جدید را مطرح کرد که در آن واشنگتن و پاریس بتوانند نگرانی های موجود را مورد توجه قرار دهند.با این حال، او تاکید کرد: فرانسه از برجام خارج نخواهد شد زیرا ما آن را امضا کرده‌ایم اما کاری که من می‌خواهم انجام دهم و تصمیمی که ما با رئیس‌جمهوری آمریکا گرفتیم، این است که می‌توانیم روی توافق جامع‌تری کار کنیم که تمامی نگرانی‌ها و دغدغه‌ها را شامل شود. ماکرون چهار رکن مهم را که می‌تواند سنگ‌بنای توافق محتمل بعدی باشد به این شرح اعلام کرد؛ مفاد توافق فعلی، دوره بعد از ۲۰۲۵، مقابله با نفوذ نظامی ایران در منطقه و نظارت بر فعالیت‌های بالستیک.
وی اضافه کرد: فکر می‌کنم باید اکنون کار را با توجه به این چهار مهم آغاز و به دنبال ایجاد توافق جامع جدیدی باشیم و اطمینان حاصل کنیم که تصمیم آمریکا هر چیزی که باشد، در نهایت ما اجازه تحقق فقدان حکمرانی قانون را نخواهیم داد. از سوی دیگر، اخیرا تارنمای شبکه تلویزیونی بلومبرگ آمریکا در تحلیلی با عنوان ‹مخالفت ترامپ با توافق هسته ای ایران به چه چیزی منجر می شود؟›بااشاره به مواردی نشان داد که رئیس جمهوری آمریکا دیگر بهانه ای برای خروج از برجام ندارد.
این تارنما نوشت : ترامپ پیش از رسیدن به ریاست جمهوری آمریکا در کارزارهای انتخاباتی خود به توافق هسته ای ایران انتقاد می کرد و همچنین در دوران ریاست جمهوری خود بارها تهدید به از بین بردن توافق هسته ای کرده بود. وی همچین دیروز در کنفرانس مطبوعاتی با امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه اظهار داشت که این توافقنامه ‹احمقانه و مضحک› است و هرگز نباید شکل می گرفت.ترامپ مدعی شده که باید گام هایی برای توقف توسعه برنامه موشک بالستیک ایران و حضور این کشور در منطقه برداشته شود. بلومبرگ در ادامه این مطلب نوشت: این مسائل جزئی از توافق هسته ای نیست و تحریم های جداگانه آمریکا در این مسائل علیه ایران باقی می ماند.ترامپ تیم های مذاکراتی تعیین کرده تا با متحدان اروپایی خود در مورد اعمال محدودیت های جدید بر ایران، گفتگو کنند. مقامات آمریکا و اروپا در اوایل آوریل (فروردین) اعلام کردند که فرآیندهایی طی می شود تا نگرانی های ترامپ را برطرف کند.
دیدگاه تان را بنویسید