امیر هوشنگ میرکوشش درگفتوگو با مثلث
ترامپ به‌دنبال تحقق شعار «اول آمریکا» است
هفته گذشته دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا پس از حضور در اجلاس ناتو در بروکسل، به همراه همسرش ملانیا برای سفری دو روزه وارد بریتانیا شد و علاوه بر ترزا می، نخست‌وزیر با الیزابت دوم، ملکه این کشور هم دیدار کرد. دیداری که حواشی کم نداشت؛ از نشستن روی صندلی چرچیل و جلوتر راه رفتن از ملکه انگلیس. اکنون به دنبال بدعهدی‌های ترامپ در خصوص معاهدات جهانی و همچنین خروج انگلیس از اتحادیه اروپا این پرسش مطرح است که روابط لندن و واشنگتن به چه سمتی خواهد رفت و آیا این مسائل در «روابط خاص» آمریکا و انگلیس تاثیری خواهد داشت. دکتر امیرهوشنگ میرکوشش، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد و مدیر‌مسئول مجله ایرانی روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با هفته‌نامه مثلث به بررسی روابط آمریکا و انگلیس و همچنین اتحادیه اروپا پرداخته است.
با توجه به این دیدار و همچنین بحث خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، ارزیابی شما از روابط فعلی واشنگتن-لندن چیست؟
در حال حاضر روابط آمریکا و انگلیس متاثر از اتحادیه اروپاست؛ چرا که هنوز انگلیس در این اتحادیه حضور دارد و خروج از آن نیز ظاهرا با مشکلاتی مواجه شده است. بنابراین ایالات متحده آمریکا و به خصوص شخص دونالد ترامپ به دنبال ایجاد اختلاف و غلبه کردن بر این اتحادیه هستند. ترامپ به نوعی روی انگلیس و شخص ترزا می، نخست‌وزیر سرمایه‌گذاری کرده است. ترامپ در صحبت‌هایش خطاب به ترزا می گفته که او در عوض آنکه برای خروج انگلیس از اتحادیه اروپا همکاری کند، روند شکایت از این اتحادیه را پیش بگیرد. در حال حاضر نیز دو تن از وزیران کابینه ترزا می شامل وزیر برگزیت و وزیر خارجه استعفا داده‌اند که این استعفاها نیز به مساله برگزیت مربوط می‌شود. خانم می گفته که با چنین شرایطی ممکن است انگلیس هیچ‌گاه نتواند از اتحادیه اروپا خارج شود. لذا روابط فعلی لندن و واشنگتن متاثر از روابط فعلی انگلیس با اتحادیه اروپاست و در این میان رئیس‌جمهور آمریکا در تلاش است میان انگلیس و اتحادیه اروپا تفرقه بیندازد. رئیس‌جمهور آمریکا حتی در پی آن است که برای روابط دوجانبه با انگلیس امتیازهایی بدهد و قراردادهای تجاری و امنیتی دوجانبه میان دو کشور امضا شود.
نگاه ترامپ به دیگر کشورهای اروپایی که در اتحادیه اروپا حضور دارند، چیست و روابطش با آن کشورها را چگونه تنظیم کرده است؟
رئیس‌جمهور آمریکا همانند همین برنامه‌ها را برای باقی کشورهای اروپایی نیز به شرط خروج از اتحادیه اروپا دارد. به نوعی اتحاد در میان اعضای اتحادیه اروپا خوشایند ترامپ نیست و او به هر طریقی به دنبال برهم زدن این اتحاد است. این در حالی است که در میان رهبران اروپایی، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان با جدیت در برابر ترامپ ایستاد اما ترزا می تا حدودی حدوسط بازی می‌کند.
کمی هم راجع به سابقه تاریخی روابط انگلیس و آمریکا توضیح دهید.
روابط تاریخی آمریکا و انگلیس به طور کلی روابطی استراتژیک بوده و هنوز هم این نوع از روابط برقرار است. باوجود اختلافات زیادی که بین اروپا و آمریکا وجود دارد انگلیس به لحاظ تاریخی می‌تواند نزدیک‌ترین کشور به ایالات متحده قلمداد شود. مشارکت آنها در جنگ دوم جهانی و این مساله که نخست‌وزیر وقت بریتانیا، وینستون چرچیل همه جا پا به پای آمریکا بود بیانگر روابط استراتژیک طرفین است. همچنین در جنگ علیه عراق در سال 2003، تونی بلر، نخست‌وزیر آن زمان انگلیس با بوش پسر همراهی و همکاری کرد، لذا روابط لندن و واشنگتن همواره فراتر از روابط اتحادیه اروپا بوده است.
آیا ورود ترامپ به کاخ سفید را می‌توان به عنوان متغیری درجهت تغییر ساختار روابط لندن و واشنگتن تعریف کرد؟
با ورود ترامپ به کاخ سفید روابط انگلیس و آمریکا دستخوش تحولاتی شده که ناشی از سیاست‌های غیرقابل پیش‌بینی و شاید هدفدار ترامپ مبنی بر «اول آمریکا» است. رئیس‌جمهور آمریکا با مبنا قرار دادن چنین شعاری به دنبال فروپاشی تمام اتحادیه‌ها، معاهدات و کاهش نفوذ رقبای بالقوه آمریکا طی دهه‌های آینده است. البته آمریکا و انگلیس در طول تاریخ همواره در کنار هم بوده‌اند و به نظر نمی‌رسد که در مقطع فعلی نیز روابط طرفین دچار تنش شود. همچنین از دیگر سو به نوعی می‌توان این‌گونه تلقی کرد که اروپا و حتی انگلیس به دنبال خریدن زمان هستند. زیرا انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا در پیش است و این کشور احتمالا تا چند ماه آتی دچار تغییر و تحولاتی خواهد شد.
در مقطع فعلی با توجه به اقدامات ترامپ می‌توان گفت اختلافات میان واشنگتن و لندن نسبت به گذشته افزایش یافته است؟
توجه داشته باشید اگر اختلافی هم میان انگلیس و آمریکا وجود داشته باشد این اختلافات ناشی از اتحادیه اروپایی است. با انتخاب ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا و خروج وی از معاهداتی که بعضا اروپا نیز در آنها مشارکت داشته است و مهم‌تر از همه معاهده برجام نوع اختلافاتی که میان آمریکا و اروپا به‌ویژه انگلیس به‌وجود آمده، ناشی از بدعهدی‌ها و خروج واشنگتن از معاهدات چندجانبه و بین‌المللی است. همچنین در رابطه با بحث تعرفه‌ها نیز همان اختلافاتی که آمریکا با بقیه کشورها دارد در مقطع فعلی با انگلیس نیز دارد. لذا اختلافات استراتژیکی میان دو کشور وجود ندارد و خروج انگلیس از اتحادیه اروپا حتی باعث نزدیکی بیشتر دو کشور خواهد شد.
به طور کلی ترامپ در مقابل کشورهای اروپایی چه استراتژی‌ای را برای خود تعریف کرده است؟
برخی می‌گویند که ترامپ استراتژی مشخصی ندارد و بیشتر هیاهو به راه می‌اندازد اما به نظر می‌رسد در حاشیه تمام این ویژگی‌های شخصیتی و دیدگاه‌های ترامپ، یک استراتژی داخل تفکرات وی وجود دارد و آن ایجاد تفرقه میان کشورهای اروپایی عضو ناتو و عضو اتحادیه اروپاست. به گونه‌ای که ایالات متحده آمریکا بتواند با استفاده از این تفرقه، شعار اول آمریکا را پیش ببرد. در حال حاضر دوران گذار نظم بین‌الملل است و در این دوران ایالات متحده با هدف آنکه جایگاه مربوط به ابرقدرتی و هژمونی‌اش را در دنیا حفظ کند، نیازمند آن است که دشمنانی برای خود تعریف کند. لزوما هم این دشمنان در عرصه نظامی یا سیاسی نیستند ولی در عرصه تجاری امروزه اتحادیه اروپا، روسیه و چین می‌توانند دشمنان بالقوه آمریکا برای عبور از این دوران گذار تلقی شوند.
با توجه به برخی سیاست‌هایی که ترامپ در پیش گرفته مانند تعرفه‌ها یا خروج از پیمان‌ها، می‌توان گفت که به‌تدریج به عصر فروپاشی روابط دو سوی آتلانتیک نزدیک شده‌ایم؟
بعید می‌دانم که به‌سرعت این فروپاشی اتفاق بیفتد زیرا همان‌طور که اشاره شد هم اتحادیه اروپا و هم عقلای کشورهای دیگر به دنبال خریدن زمان هستند تا بتوانند به نوعی ترفندهای ترامپ را خنثی کنند. زیرا اگر در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره، دموکرات‌ها اکثریت را در دست بگیرند، مسائل برعکس خواهد شد و بسیاری از مشکلات از بین خواهد رفت. در نهایت اتحادیه اروپایی به لحاظ قدرت اقتصادی و نظامی در شرایطی نیست که تا انتها بتواند در مقابل آمریکا ایستادگی کند و ممکن است در بزنگاه‌های تاریخی پای خود را کنار بکشد. بنابراین اروپا قصد ندارد که با آمریکا جنگ تجاری راه بیندازد.
روابط فعلی ترامپ با روسیه را چطور می‌توان ارزیابی کرد و چرا تا حدودی رئیس‌جمهور آمریکا اصرار به بهبود روابط با روسیه دارد؟
اگر دوران جنگ سرد را در نظر بگیریم دو ابرقدرت به نام اتحاد جماهیر شوروی و آمریکا حضور داشتند و در آن زمان اروپا هیچ قدرتی نداشت، لذا ایالات متحده به عنوان برادر بزرگ‌تر ورود کرد و به اروپایی‌ها در برطرف‌کردن آسیب‌های جنگ کمک کرد. در آن زمان ایالات متحده تعیین‌کننده بود و اروپا در تصمیم‌گیری‌های جهانی محلی از اعراب نداشت، لذا به نظر می‌رسد در برهه فعلی آمریکا برای تضعیف اتحادیه اروپایی نیاز به یک آلترناتیو دارد و روی روسیه و پوتین سرمایه‌گذاری کرده است. درواقع ترامپ به دنبال بازگشت معادلات جنگ سرد است تا به نوعی از قدرت برتر نسبت به اروپا برخوردار شود. همان‌طور که اشاره کردم نظم بین‌الملل در حال زایش است و کشورهایی می‌توانند از این شرایط به عنوان قدرت برتر خارج شوند که آینده را از نظر اقتصادی، نظامی، سیاسی و تجاری پیش‌بینی کرده باشند. همچنین در نهایت باید توجه داشت که استراتژی پشت اقدامات ترامپ استراتژی شخص ایشان نیست، بلکه استراتژی ایالات متحده آمریکا است که به دنبال «اول آمریکا» یا همان برتری در مقطع گذار نظم بین‌الملل است. البته ملاقات اخیر ترامپ و پوتین و اظهارات ترامپ در مورد سازمان‌های اطلاعاتی این کشور در‌‌باره نقش روسیه در انتخابات آمریکا باعث مخالف‌های زیادی در مورد اظهارات ترامپ حتی در داخلی حزب جمهوری‌خواه شد به طوری که پل رایان، رهبر کنگره در توئیتی اعلام کرد رئیس‌جمهور آمریکا باید بداند که روسیه متحد آمریکا نیست. در آینده ممکن است با بررسی‌های بازرس مولر و کمیته سنا در مورد ارتباطات تیم انتخاباتی ترامپ و روسیه استحکام روابطی آمریکا با روسیه که ترامپ به دنبال آن است
دچار تغییر و تحول شود.
دیدگاه تان را بنویسید