محمدحسین فرهنگی گفت: «نه‌فقط فراکسیون امید بلکه هیچ‌کدام از فراکسیون‌ها قوی عمل نکردند. فراکسیون‌ها با دیدگاه‌ها و نظرات مختلفی در میان اعضای خودشان مواجه بودند که هر کدام به نحوی از انحا تلاش می‌کردند در راستای دیدگاه‌های شخصی خود عمل کنند و در هر سه فراکسیون مسائلی از این دست زیاد بود.» عضو هیات‌رئیسه مجلس شورای اسلامی یادآور شد: «نزدیک به رای‌گیری که آقای بیطرف را دیدم، معتقد بود فضا برای بررسی عملکرد، فضای مناسب و سالمی ‌نیست. عنوان می‌کرد که بعضا خواسته‌هایی مطرح می‌شود که تعجب‌برانگیز است که چه ربطی به رای اعتماد دارد.»

پایگاه خبری تحلیلی مثلث آنلاین:

 شما به‌عنوان کسی که عضو هیات‌رئیسه هستید و از نزدیک در جریان رای اعتماد به وزرای پیشنهادی و در جریان امور مختلف بودید، در روزهای بررسی صلاحیت و برنامه‌های وزرای پیشنهادی فضای صحن علنی مجلس شورای اسلامی را چگونه ارزیابی کردید و آیا جلسات همان‌طور که انتظار داشتید، برگزار شد یا اینکه انتظار داشتید مباحث چالشی‌تر باشد؟

  جلساتی که برگزار شد، مانند سایر جلسات رای اعتماد بود. لابی گسترده مسئولان دولتی و علاقه نمایندگان به‌ویژه همکارانی که برای بار اول وارد مجلس شده‌اند برای ارتباط گرفتن با وزرای پیشنهادی همانند گذشته بود.

 به موارد متفاوت هم می‌توان اشاره کرد. در این دوره مخالفت‌های جدی در پشت ‌تریبون‌ها یا اظهار نمی‌شد یا بسیار کم و محدود بود. کسانی به اسم مخالف ثبت‌نام کردند، اما صحبت‌هایشان صحبت‌های موافق بود. فراکسیون‌ها به‌طور گسترده جلساتی برگزار کردند. رودربایستی‌هایی ایجاد می‌شد، نمایندگان قومیت‌های مختلف برای مذاکره با وزرا فعال بودند و تفاوتی که در شیوه رای‌گیری به وجود آمد هم متفاوت بود. برای اولین‌بار در یک ورقه برای همه وزرا رای‌گیری شد، همچنین برخلاف گذشته که صندوق‌ها در دو ضلع مجلس مستقر می‌شدند و نمایندگان آرایشان را در آنجا به صندوق‌ها می‌ریختند، صندوق‌ها توسط کارکنان مجلس به گردش در‌آمد.

در نهایت اتفاقی که افتاد، رای نسبتا قاطع اکثریت وزرای معرفی‌‌شده بود. همان‌طور که در نطقم درباره کلیات کابینه بیان کردم، در حال حاضر پیش‌بینی این نیست که اتفاقات وسیع و گسترده‌ای را در طول چند‌سال آینده، شاهد باشیم. هرچند احتمالاتی هم وجود دارد. مانند اینکه دولت باتوجه به آنچه در جریان انتخابات با آن مواجه شد، تلاش‌های جدیدی را هم صورت دهد. امیدواری ما آن است که قانون برنامه به اجرا درآید. در این صورت با هر ترکیب کابینه‌ای می‌توانیم شاهد اتفاقات گسترده مناسبی در حوزه‌های مختلف علمی، اقتصادی و فرهنگی باشیم.

 به نظر شما رای فراکسیون‌های سیاسی مجلس در این رای اعتماد چقدر موثر بود و عملکرد فراکسیون‌های سیاسی را چطور ارزیابی می‌کنید؟ در واقع کدام فراکسیون قوی‌تر عمل کرد و کدام فراکسیون ضعیف‌تر؟

  هیچ‌کدام از فراکسیون‌ها قوی عمل نکردند. فراکسیون‌ها با دیدگاه‌ها و نظرات مختلفی میان اعضای خودشان مواجه بودند که هر کدام به نحوی از انحا تلاش می‌کرد در راستای دیدگاه‌های شخصی خود عمل کنند و در هر سه فراکسیون مسائلی از این دست زیاد بود. ضمن آنکه ما اگر فراکسیون‌های اصلی و ‌محوری را مبنا قرار دهیم، آنچه  اتفاق می‌افتد، این است که حدود 70 نفری در هر دو سو به‌طور جدی حضور دارند و فراکسیون مستقلین هم تعدادی در همین حدود در اختیار دارد. بقیه نمایندگان بین سه جریان در تردد هستند. یعنی با یکی از وزرا موافقند و در مورد دیگر با وزیر دیگری

مخالف.

شیوه رای‌گیری هم موثر بود. در جلسه‌ای که در هیات‌رئیسه، قبل از جلسه رای‌گیری تشکیل شد، بیان کردم با تمهیداتی که پیش‌بینی شده، هر 17 وزیر شانس موفقیت بالایی دارند.

اینکه الان بیشتر توجه‌ها به سمت عملکرد ضعیف مدیریت فراکسیون امید در جلسه رای اعتماد معطوف شده است، شما خودتان به‌عنوان یکی از اعضای فراکسیون ولایی این را قبول دارید؟

  نه، مثل باقی فراکسیون‌ها عمل کرد. فراکسیون امید دنبال رای‌آوری حداکثری وزرای پیشنهادی بود و این اتفاق هم افتاد. این را نمی‌توان به پای ضعف این فراکسیون گذاشت. کسانی که این را می‌گویند، معتقدند که جمعی از این فراکسیون نسبت به یکی، دو نفر از وزرای معرفی‌شده نظر مخالف داشتند اما این نظر همه اعضای این فراکسیون نبود. اکثر اعضای‌شان به‌دنبال حرکت جمعی برای رسیدن به رای‌آوری حداکثر وزرای پیشنهادی بودند.

الان اصلاح‌طلبان بیرون مجلس این انتقاد را به فراکسیون امید وارد می‌کنند که وزرایی با گرایش اصلاح‌طلبی آرای موافق کمتری آوردند و این نشانه ضعف فراکسیون امید است. شما خودتان در ادوار مختلف در مجلس بوده‌اید، آیا می‌توان چنین نسبتی به فراکسیون امید داد به دلیل اینکه آرای مثبت وزرای اصلاح‌طلب کمتر از آرای موافق وزرای اعتدالی و اصولگرا بود؟

  بنده این ارزیابی را ندارم اما در هر جریان سیاسی طیفی از دیدگاه‌ها وجود دارد که تحلیل یادشده می‌تواند دیدگاه یکی از طیف‌ها باشد که گاهی جریان افراطی به آنها اطلاق می‌شود. از نظر آنان شاید حتی ترکیب کلی این کابینه مناسب نباشد چه رسد به سطح رای وزرای پیشنهادی.

 صحبت‌های مخالفان و موافقان را که رصد می‌کردید، جنبه کارشناسی داشت یا منطقه‌ای؟ الان صحبت از هر دو دیدگاه است.

  بله واقعا وجود داشت و البته مانند بقیه رای اعتمادها بود. اینطور نیست که در رای اعتمادهای گذشته از این دو شکل خالی بوده باشد. اما مخالفت‌ها، مخالفت‌های جان‌داری نبود.

 این صف‌‌بندی‌های سیاسی چقدر در نوع آرایی که به وزرای سیاسی داده شد، موثر بود؟

  صف‌بندی سیاسی، ‌بی‌تاثیر نبود اما تاثیر تمام‌کننده نداشت چون طیف قابل‌توجهی از نمایندگان بودند که عملا با هیچ‌‌یک از سه فراکسیون همراه نیستند و تشکل خاصی هم ندارند. در هر موضوعی فضای حاکم در میان آنها تاثیر می‌گذارد.

اینکه می‌گویند آقای ‌بیطرف به دلیل این صف‌بندی سیاسی نتوانست رای اعتماد بگیرد را قبول دارید؟

  نه، دو گروه جنوبی‌ها و شمالی‌ها به علت عملکردهای سابق ایشان در حوزه فعالیت قبلی در وزارت نیرو، با وزیر شدنش مخالف بودند و از ابتدا هم اعلام می‌کردند. روز رای‌گیری هم در صحن علنی مجلس به ویژه نمایندگان خوزستان بسیار فعال بودند.

پس به نظر شما بیشتر رای نیاوردن وزیر نیرو، جنبه تخصصی و منطقه‌ای داشت؟

  تقریبا اینطور است.

نکته دیگر اینکه آقای ‌بیطرف از جمله وزرایی نبود که در زمان معرفی وزرا توسط رئیس‌جمهور، مخالفت جدی را برانگیخته باشد برعکس 5 -4 وزیر پیشنهادی دیگر در معرض خطر رای نیاوردن بودند اما آنهایی که در خطر بودند، رای آوردند و آقای ‌بیطرف که اسمش جزو حساسیت‌زاها نبود، رای نیاورد، چرا؟

  او از بعضی روش‌های لابی‌گری که در مورد سایر وزرا در جریان بود، اجتناب کرد و در ساعات نزدیک به رای‌گیری که ایشان را دیدم، معتقد بود فضا برای بررسی عملکرد، فضای مناسب و سالمی ‌نیست. عنوان می‌کرد که بعضا خواسته‌هایی مطرح می‌شود که تعجب‌برانگیز است که چه ربطی به رای اعتماد

 دارد.

 البته فرصتی نبود که سوال کنم منظورشان از این اظهارات چیست. از خودشان که سوال کنید این موضوع را باز خواهند کرد. به عبارت دیگر ایشان مثل بقیه، خیلی فعال نبود. هرچند حساسیت‌هایی هم که اشاره کردم، از ابتدا وجود داشت و اینطور نبود که در لحظات پایانی اتفاق بیفتد. تاکیدهای آقای روحانی هم احتمالا براساس مشاوره‌هایی که به ایشان دادند و نگرانی‌هایی که منعکس کرده‌اند، بوده است.

یعنی اگر یکسری افراد مثل بقیه وزرای پیشنهادی کنار ایشان بودند که اگر تماس چهره به چهره با نمایندگان می‌گرفتند، شاید نتیجه دیگری رقم می‌خورد؟

  به عبارت مرسوم این روزها، اگر لابی گسترده داشت، احتمالا نتیجه چیز دیگری بود.

برخی هم رای نیاوردن آقای ‌بیطرف را به صحبت‌های آقای روحانی ربط می‌دهند و می‌گویند نوبت به آقای آخوندی، زنگنه و جهرمی‌که رسید، رئیس‌جمهور تمام قد از انتخابی که انجام داده، دفاع کرد اما وقت دفاع از آقای ‌بیطرف با یکی، دو جمله کوتاه از نام ایشان عبور کرد. به نظر شما اگر آقای روحانی همان دفاعی که از آقای زنگنه و آخوندی و حجتی داشت از آقای ‌بیطرف هم انجام می‌داد روی آن 17 رایی که اگر به جای ممتنع، موافق داده بودند، وزیر پیشنهادی نیرو می‌توانست رای اعتماد بگیرد، تاثیر داشت. آیا می‌توان گفت که چنانچه این حمایت قوی‌تر از طرف رئیس‌جمهور انجام می‌شد، آقای ‌بیطرف هم رای اعتماد می‌گرفت؟

  قبلا گفتم احتمالا آن تاکیدها را مشاوران به آقای رئیس‌جمهور مطرح کرده‌اند که نگرانی در این زمینه‌هاست تا درباره آنها بیشتر توضیح

دهد.

در واقع اصلا بزرگنمایی این مسأله برای شما جای تعجب ندارد؟

  چه مسأله ای؟

همین تحلیل که، رای نیاوردن آقای ‌بیطرف و ربط دادنش به عملکرد ضعیف فراکسیون امید و تاثیر لابی‌های منطقه‌ای که طی آن خسران بزرگی به جناح اصلاحات وارد شده است. یعنی از جنبه‌های مختلف این رای نیاوردن وزیر پیشنهادی تحلیل می‌شود. آیا ضرورتی برای تحلیل چنین امری وجود دارد؟ شما در ادوار مختلف مجلس هم بوده‌اید، آیا به نظرتان این امر توجیه دارد؟

  بله، معمولا تعداد بیشتری از وزرای پیشنهادی رای نمی‌آوردند. تاثیر فراکسیون امید هم در حد سایر فراکسیون‌ها بود.

به نظر شما اصلا پرداختن به این مساله آنقدر موضوعیت دارد؟

  این را دیگر باید از کسانی که بدان می‌پردازند، سوال کنید.

به‌عنوان آخرین سوال، آرای موافق وزرای دولت دوازدهم نسبت به دولت‌های گذشته بیشتر بوده است. این مساله چه پیامی‌به دولت دارد؟

  دولت مسئولیت مضاعفی دارد تا به انتظارات قانونی مجلس پاسخ دهد. هر رایی در همه زمان‌ها مشروط است. مشروط به اینکه عملکردی وجود داشته باشد و کیفیت بالایی در مرحله اجرا و عمل قابل ارزیابی باشد. در چنین شرایطی، حمایت بیشتر نیز خواهد شد و در عکس آن، یعنی در سطحی که ضعف‌ها و ناکارآمدی‌های گذشته ادامه داشته باشد یا ضعف‌های جدیدی بروز کند، طبیعتا نقطه مخالف را شاهد خواهیم

 بود.