موج سواری قیمت نفت بر روی تنش‌های دریای سرخ | گسترش درگیری‌ها در خاورمیانه به بی‌ثباتی اقتصاد جهانی دامن می زند

با حمله جدید به کشتیرانی در دریای سرخ که باعث شد کشتی‌ها از مسیر اصلی کشتیرانی اجتناب کنند، نفت بیشترین رشد خود را در بیش از یک هفته گذشته داشته است.

شاخص جهانی برنت پس از افزایش ۲.۵ درصدی در روز سه‌شنبه، نزدیک به ۸۱ دلار در هر بشکه معامله شد و وست تگزاس اینترمدیت بالاتر از ۷۵ دلار بود. در این میان، کشتی MSC United VIII در حالی که از عربستان سعودی عازم پاکستان بود مورد حمله قرار گرفت، هر چند ایالات متحده و تعدادی دیگر از کشورها یک گروه عملیات دریایی برای جلوگیری از حملات تشکیل دادند.

حملات آمریکا به اهدافی در عراق و حملات جدید شبه‌نظامیان حوثی به کشتی‌ها در دریای سرخ، آخرین نشانه‌های هشداردهنده‌ای است مبنی بر خطر گسترش جنگ در غزه به درگیری گسترده‌تری که خاورمیانه را بی‌ثبات می‌کند.

پنتاگون اواخر روز دوشنبه اعلام کرد که نیروهایش به سه تاسیسات مرتبط با حزب‌الله در عراق حمله کردند. واشنگتن گفت که این گروه عراقی، در پشت حمله‌ای بود که در آن سه پرسنل آمریکایی مجروح شدند و حال یکی از آن‌ها وخیم است.

لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا در بیانیه‌ای گفت: «در حالی که ما به دنبال تشدید درگیری در منطقه نیستیم، متعهد و کاملاً آماده هستیم تا اقدامات لازم بیشتر را برای محافظت از مردم و تأسیسات خود انجام دهیم». او آن را پاسخی «ضروری و متناسب» خواند.

سپس روز سه‌شنبه، شورشیان حوثی مستقر در یمن، حملات خود را به کشتی‌ها در دریای سرخ از سر گرفتند. شرکت کشتیرانی مدیترانه MSCتایید کرد که کشتی کانتینری MSC United VIII در مسیر پاکستان مورد اصابت قرار گرفته؛ هرچند هیچ آسیبی گزارش نشده است.

فرماندهی مرکزی آمریکا با انتشار پستی در شبکه‌های اجتماعی در X اعلام کرد که یک ناوشکن آمریکایی و جنگنده‌های F/A-۱۸ ۱۲ پهپاد تهاجمی، سه موشک بالستیک ضد کشتی و دو موشک کروز حمله زمینی توسط حوثی‌ها را در روز سه‌شنبه بر فراز دریای سرخ جنوبی سرنگون کردند. به گفته وی هیچ خسارتی به کشتی‌ها و یا جراحتی گزارش نشده است.

ایالات متحده و تعدادی از کشورهای دیگر یک گروه ضربت دریایی را برای پاسخ به حملات دریای سرخ تشکیل داده‌اند. با این اطمینان، A.P. Moller-Maersk A/S، دومین خط بزرگ کانتینری جهان، در آخر هفته اعلام کرد که در حال آماده شدن برای از سرگیری حمل و نقل از طریق دریا است. با این حال، قیمت نفت روز سه ‌نبه افزایش یافت؛ زیرا تنش‌ها به دلیلاختلالات حمل و نقل همچنان بالا بود.

جمهوری اسلامی ایران وعده داده است که اسرائیل بهای حمله هوایی روز دوشنبه در سوریه را که منجر به شهادت یکی از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران ایران شد، پرداخت خواهد کرد.

آرون دیوید میلر، عضو ارشد بنیاد کارنگی برای صلح بین المللی و یک مقام سابق ایالات متحده که به وزیران امور خارجه در مورد خاورمیانه مشاوره داده است، می‌گوید: واضح است که هر چه جنگ اسرائیل و حماس شدیدتر و طولانی‌تر می‌شوند، احتمال تشدید آن و گسترش آن به کل خاورمیانه بیشتر می‌شود». 

تعداد گروه‌های غیردولتی و همچنین غیرقابل ‌پیش‌بینی بودن عملیات نظامی اسراییل و پاسخ‌های احتمالی ایران، پیش‌بینی اینکه چه زمانی حوادث خاص ممکن است به یک تشدید گسترده‌تر تبدیل شوند را دشوار می‌سازد؛ اما میلر گفت که اگر یک گروه منطقه‌ای نیروهای آمریکایی را بکشند، احتمالاً ایالات متحده مجبور خواهد شد عملیاتی را تدارک ببیند. او گفت: «اگر مستقیماً به ما حمله شود و آمریکایی‌ها بمیرند، بسیار سنگین‌تر باید پاسخ دهند».

پریانکا ساچدوا، تحلیلگر ارشد بازار در کارگزاری Phillip Nova Pte، گفت: «درگیری مداوم در دریای سرخ باعث افزایش قیمت نفت می‌شود.» 

نفت تا همین اواخر در مسیر اولین کاهش سالانه از سال ۲۰۲۰ باقی مانده بود، حالا اما تنش‌ها به بازگشت قیمت‌ها از پایین‌ترین سطح خود در اوایل ماه جاری کمک کرده است؛ اما همچنان، با وجود محدودیت‌های جدید عرضه از سوی سازمان کشورهای صادرکننده نفت و متحدانش، نگرانی‌های گسترده‌ای در مورد مازاد عرضه در سال آینده وجود دارد.

تأثیر حملات دریای سرخ بر اقتصاد جهانی

بر اساس گزارش‌های خبری، در هفته جاری، چندین شرکت بزرگ کشتیرانی اعلام کردند که کشتی‌هایشان از طریق دریای سرخ، جایی که جناح حوثی در لایه دیگری از درگیری در خاورمیانه به کشتی‌های عبوری با هواپیماهای بدون سرنشین و موشک‌ها حمله کرده‌اند، متوقف خواهند شد.

این یک مانع برای تجارت جهانی است؛ زیرا هر کسی که بیناروپا و شرق آسیا حرکت می‌کند باید یا از کانال سوئز عبور کند تا از دریای سرخ عبور کند یا مسیر طولانی را در اطراف آفریقا طی کند و هزاران مایل و تا دو هفته به سفر اضافه کند.

مارک هاپکینز، اقتصاددان در Moody's Analytics گفت: اگرچه ۱۲ درصد تجارت جهانی از دریای سرخ می‌گذرد، اما طبق گفته گروه تجارت اتاق بین المللی کشتیرانی، این اختلال احتمالاً مشکل بزرگ‌تری برای اروپا و آسیا نسبت به ایالات متحده خواهد بود.

هاپکینز گفت: «اختلال در حمل و نقل در سراسر شبه جزیرهعربستان بعید است که هیچ تاثیر قابل توجهی بر اقتصاد ایالات متحده داشته باشد. هزینه‌های حمل و نقل جزء کوچکیدر هزینه نهایی اکثر کالاها است، و در حالی که برخی اختلالات زنجیره تامین ممکن است بر برخی صنایع و همچنین انرژی تاثیر بگذارد، این اثرات بیشتر در تجارت به اروپا و از اروپا احساس می‌شود، نه تجارت ایالات متحده».

در واقع، بازارهای انرژی تاثیر خود را احساس کرده‌اند. پس از اینکه شرکت BP اعلام کرد نفتکش‌هایش در اطراف منطقه تغییر مسیر خواهند داد، قیمت نفت، همانطور که با قراردادهای آتینفت خام WTI اندازه‌گیری شد، در هفته ۶ درصد افزایش یافت.

هانگ تران، کارشناس ارشد غیر مقیم اندیشکده شورایآتلانتیک، در تفسیری نوشت، با این حال، حملات به کشتیرانی تهدیدی برای اقتصاد جهانی است، به ویژه اگر کشورهای بیشتری را به درگیری مسلحانه در خاورمیانه بکشاند.

تران نوشت: «هرچه جنگ در غزه بیشتر طول بکشد، اختلالات کشتیرانی ناشی از حملات موشکی در دریای سرخ طولانی‌ترخواهد بود». خطر این است که یک درگیری گسترده‌تر اقتصاد منطقه را بی ثبات کند و به نوبه خود به اقتصاد جهانی سرایت کند.

ارتش ایالات متحده در حال حاضر در جنگ شرکت کرده است و می‌تواند نقش خود را گسترش دهد. آخر این هفته، یک کشتی جنگی آمریکایی در این منطقه گزارش داد که ۱۴ پهپاد پرتاب شده از یمن را سرنگون کرده است. اوایل این هفته، وزیر دفاع لوید جی آستین از تشکیل یک عملیات چند ملیتی برای حفاظت از کشتیرانی در این منطقه خبر داد.

تهدیدات کشتیرانی سوئز همچنین می‌تواند باعث شود که کسب‌وکارها تا چه اندازه به منابع و مواد ارسال‌شده از خارج از کشور متکی هستند، فکر کنند - یعنی اگر اختلالات ناشی از همه گیری کووید-۱۹ در سال ۲۰۲۰، حمله روسیه به اوکراین و سایر بلایای طبیعی انگیزه کافی ایجاد نمی‌کرد.

هاپکینز نوشت: «بسته شدن کانال سوئز در سال ۲۰۲۱ و تهدیدهای فعلی برای کشتیرانی در دریای سرخ به طور مشابه نشان دهنده خطرات زنجیره تامین ناشی از نقاط گلوگاه در مسیرهای حمل و نقل جهانی است. بنابراین، فوری‌ترین تأثیرحملات به خطوط کشتیرانی عربی ممکن است تشویق صنایع بیشتری برای نظارت و به طور بالقوه متنوع کردن زنجیره‌های تامین برای کاهش این خطرات باشد.