حدادعادل: دستیابی به تمدن اسلامی جز از راه علوم انسانی میسر نیست

افتتاحیه پنجمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی صبح امروز با حضور آیت‌ا... سید ابراهیم رئیسی (رئیس قوه‌قضائیه)، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رضاغلامی (رئیس شورای سیاستگذاری مجمع عالی علوم انسانی اسلامی )، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدسعید رضا عاملی(دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی)، دکتر سورنا ستاری (معاون علمی و فناوری رئیس جمهور)، دکتر غلامعلی حداد عادل(رئیس شورای ارتقاء و تحول علوم انسانی) و جمعی از اندیشمندان دانشگاهی حوزوی در مرکز همایش‌های بین‌المللی صدا و سیما برگزار شد.

غلامعلی حداد عادل با تشریح چرایی و چگونگی تحول علوم انسانی و اقدامات صورت گرفته در شورای تحول علوم انسانی، گفت: برپایی هرگونه تشکل و مجمعی که به مسئله علوم انسانی اهتمام کند امر مبارکی است، چون که اگر تمدن اسلامی غایت ما در انقلاب است دستیابی به آن جزء از راه علوم انسانی ممکن نیست و باید توجه داشت که این کار به صورت کارمندی و در یک شرکت و موسسه و غیره انجام نمی‌گیرد بلکه فرایندی دائمی و درازمدت است.

وی افزود: از آغاز انقلاب اسلامی و شروع انقلاب فرهنگی در دوران امام راحل و رهبر معظم انقلاب تاکید هر دو بزرگوار بر اهمیت علوم انسانی بوده است. حساسیت این بزرگواران به علوم انسانی ناظر به مسئله انسان و شناخت اوست. باید توجه داشت که انسان شناسی اسلامی با انسان‌ شناسی غربی بسیار متفاوت است. اساساً انسان شناسی از درون هستی‌شناسی و معرفت شناسی یک تمدن حاصل می‌شود.معرفت شناسی مدرن غربی عمدتاً انسان را محدود به خواص ماده می‌داند و شناخت حقایق و مفاهیم معقول حداکثر در ذهن اعتبار پیدا می‌کند. این معرفت شناسی حسگراست و نتیجه‌اش هستی‌شناسی حسگرا خواهد بود و همین وضع را که مادی دانستن انسان است در فضای عمومی تمدن غرب امروز می‌توان مشاهده کرد.

رئیس شورای ارتقاء و تحول علوم انسانی، ادامه داد: آنچه در غرب به نام علوم انسانی مدون و تدریس شده با معارف انسان مسلمان انطباق اساسی ندارد، ما به عنوان جامعه اسلامی و انسان مسلمان باید با نگاهی انتقادی با این گونه معارف مواجه بشویم. متاسفانه افرادی در جمهوری اسلامی حتی در کسوت مسئولین عالی‌رتبه هنوز معتقدند که علم، علم است و اسلامی و غیر اسلامی ندارد. باید توجه داشت که اعتقاد به تفاوت علوم انسانی اسلامی از علوم انسانی غربی اولاً ناشی از نگاه متفاوت به انسان در هر دو بستر فکری و فرهنگی است و ثانیاً معتقدان به علوم انسانی اسلامی نافی تمام دستاوردهای غربی نیستند بلکه معتقد به نگاهی نقاد در رشته‌های مختلف علوم انسانی می‌باشند.

حداد عادل با تشریح اقدامات صورت گرفته در شورای ارتقاء و تحول علوم انسانی، خاطر نشان کرد: شورای ارتقاء و تحول علوم انسانی که در پاییز 1388 با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی به وجود آمد، مرکب از اساتید دانشگاه‌ها و صاحب‌نظران حوزوی بوده و هست. این شورا تاکنون حدود 180 جلسه برگزار کرده و به 16 رشته از علوم انسانی نظیر علوم سیاسی، حقوق، روانشناسی، تاریخ، فلسفه و... اولویت توجه را داده است. شورای تحول از بدو امر تصمیم گرفت که 4 موضوع را از 4 موضع بررسی کند. این 4 موضوع عبارتند از: 1- برنامه‌های آموزشی درسی، که منتهی به تالیف متون و کتب درسی می‌شوند. 2- استاد، 3- دانشجو و 4- پایان‌نامه‌ها و مجلات پژوهشی در علوم انسانی. 4 موضعی که این شورا همواره در دستور کارهایش قرار داده عبارتست از: 1- اسلامی شدن، 2- بومی‌سازی، 3- کارآمدی و 4- روزآمدی.