امروزه که زندگی ما پر از حواس پرتی و استرس است، حفظ تعادل ذهنی و عاطفی می تواند کمی چالش برانگیز باشد. این امر می تواند منجر به طیف گسترده ای از مشکلات سلامت روان، از جمله اضطراب، افسردگی و سوء مصرف مواد شود. در سال های اخیر، ذهن آگاهی به عنوان یک رویکرد درمانی موثر برای مقابله با این چالش ها شناسایی شده است که در طیف گسترده ای کاربرد دارد و در یک کلینیک روانپزشکی حرفه ای میتواند برای درمان بیماری های مختلفی به کار رود.

ذهن آگاهی چیست؟

ذهن آگاهی یا mindfulness ریشه در آموزه های بودایی دارد و به معنای تمرکز بر لحظه حال و مشاهده افکار، احساسات و تجربیات بدون قضاوت است. این امر با تمرین مداوم قابل دستیابی است و شامل تکنیک های مختلفی مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق می شود.

در حقیقت در ذهن آگاهی، فرد به جای اینکه در افکار گذشته یا نگرانی درباره آینده غرق شود، توجه خود را به تجربه حال حاضر معطوف می کند. این امر به افزایش خودآگاهی، پذیرش و شفقت نسبت به خود و دیگران منجر می شود. ذهن آگاهی را می توان یک مهارت یا توانایی در نظر گرفت که با تمرین قابل ارتقا است. هرچه قدر بیشتر ذهن آگاهی را تمرین کنید، در مشاهده افکار و احساسات خود بدون قضاوت و درک بهتر الگوهای رفتاری خود ماهرتر می شوید.

تمرین ذهن آگاهی

حالا که با ذهن آگاهی و حضور در لحظه آشنایی بیشتر دارید، برای اینکه از آن استفاده کنید باید تمرین کنید. راه های مختلفی برای تمرین ذهن آگاهی وجود دارد که در این قسمت به بررسی آنها می پردازیم. ۱. مدیتیشن

مدیتیشن تمرینی است که در آن توجه خود را بر روی یک نقطه کانونی مانند نفس خود متمرکز می کنید. مدیتیشن یکی از قدرتمندترین ابزارهای موجود برای تمرین ذهن آگاهی است. هدف از مدیتیشن، آرام کردن ذهن، کاهش افکار مزاحم و رسیدن به حالت آرامش و تمرکز عمیق است. با تمرین مداوم، می توانید به سطح عمیق تری از آرامش و تمرکز دست پیدا کنید و از فواید متعددی که مدیتیشن ارائه میدهد، بهره مند شوید. ۲. یوگا

یوگا تمرین فیزیکی، ذهنی و معنوی است که شامل حرکات کششی، تنفس و مدیتیشن می شود. ترکیب یوگا و ذهن آگاهی می تواند تجربه ای عمیق و تحول آفرین را به ارمغان بیاورد. حرکات فیزیکی یوگا به افزایش انعطاف پذیری، قدرت و تعادل کمک می کنند، در حالی که تمرینات تنفسی و مدیتیشن به آرامش ذهن، کاهش استرس و اضطراب و افزایش تمرکز و شفافیت ذهنی کمک می کنند. ۳. تمرینات تنفسی

تمرینات تنفسی، با تمرکز بر تنفس عمیق و آگاهانه، به آرامش سیستم عصبی، کاهش استرس و اضطراب و افزایش سطح اکسیژن در بدن کمک می‌کنند. تنفس عمیق دیافراگمی، که در آن عضلات دیافراگم برای تنفس به کار گرفته می شوند، نوعی از تنفس است که فواید بسیاری برای سلامتی جسمی و روانی دارد و برای ذهن آگاهی، یک تمرین بسیار مفید و خوب است. ۴. ذهن آگاهی در زندگی روزمره

شما می توانید ذهن آگاهی را در فعالیت های روزمره خود مانند غذا خوردن، پیاده روی یا حمام کردن تمرین کنید. به سادگی به تجربه خود در لحظه حاضر توجه کنید، بدون اینکه قضاوتی داشته باشید. برای مثال در حالی که پیاده روی می کنید، به احساسات بدنتان نیز توجه کنید. همچنین می توانید هنگام غذا خوردن، آهسته و با مزه غذا را بچشید و به طعم، بو و بافت غذا توجه کنید.

از این موارد برای تمرین ذهن آگاهی می توانید استفاده کنید. ترکیب ذهن آگاهی، تنفس، یوگا و مدیتیشن می تواند یک تجربه عمیق و را برای شما ایجاد کند. با تمرین مداوم این راهکارها، می توانید به آرامش و تمرکز بیشتری دست پیدا کنید، استرس خود را کاهش دهید، از زندگی خود لذت بیشتری ببرید و به سلامتی و شادکامی خود ارتقا ببخشید. به یاد داشته باشید که این سفر نیازمند صبر و حوصله است، اما هر قدمی که در این مسیر برمی دارید، شما را به آرامش و شفافیت بیشتری رهنمون خواهد شد.

ذهن آگاهی برای درمان چه چیزهایی به کار میرود؟ 

• استرس، اضطراب و افسردگی: ذهن آگاهی به شما کمک می کند تا افکار منفی و نگرانی هایتان را که می توانند مشکلات را دو چندان کنند، شناسایی و مدیریت کنید. با تمرین ذهن آگاهی، یاد می گیرید که در لحظه حال بمانید و با احساسات خود به شیوه ای سالم تر کنار بیایید. در جلسات مشاوره فوبیا و ترس، یکی از روش های درمان که پزشک و یا روانشناس به شما پیشنهاد میکنند، ممکن است همین مورد باشد.
• درد مزمن: مطالعات نشان داده اند که ذهن آگاهی می تواند به کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به درد مزمن مانند درد کمر، آرتریت و سردرد کمک کند.
• سوء مصرف مواد: ذهن آگاهی می تواند به افراد مبتلا به سوء مصرف مواد کمک کند تا محرک های خود را شناسایی کنند، تمایلات خود را کنترل کنند و با استرس و احساسات دشوار کنار بیایند.
• مشکلات خوردن: ذهن آگاهی می تواند به افراد مبتلا به اختلالات خوردن مانند پرخوری عصبی و بی اشتهایی عصبی کمک کند تا با رابطه خود با غذا و بدن خود آشتی کنند و رفتارهای غذایی سالم تری را توسعه دهند.
• بی خوابی: ذهن آگاهی همچنین می تواند با کاهش افکار مزاحم و اضطراب، به بهبود کیفیت خواب افراد مبتلا به بی خوابی کمک کند و به آنها کمک کند تا خوابی خوب داشته باشند.
• اختلال دو قطبی: این اختلال یک بیماری روانی است که باعث نوسانات شدید خلقی می شود. افراد مبتلا به اختلال دو قطبی دوره های خلقی بالا (مانیا یا هیپومانیا) و دوره های خلقی پایین (افسردگی) را تجربه می کنند. پزشک ممکن است برای درمان قطعی اختلال دوقطبی، در کنار روش های درمانی دیگر، از ذهن آگاهی نیز به عنوان یک ابزار درمان مکمل استفاده کند. 

ذهن آگاهی را می توان به تنهایی یا به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی جامع با سایر درمان ها مانند درمان شناختی رفتاری (CBT) یا دارو درمانی تمرین کرد. اگر به دنبال راهی برای بهبود سلامت روان یا جسم خود هستید، ذهن آگاهی می تواند یک ابزار ارزشمند باشد. تحقیقات نشان داده اند که ذهن آگاهی می تواند موثر و ایمن باشد و می تواند به شما کمک کند تا زندگی سالم تر و شادتری داشته باشید.