فرانسه و روسیه نقش مهمی در برجام بدون آمریکا بازی می‌کنند
محتوای توافق وین چه بود؟
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در بخشی از مصاحبه اخیر خود با اسکای‌نیوز عربی اعلام کرده است درخواست برخی کشورها برای دریافت معافیت از تحریم‌های نفتی ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد
متعاقب برگزاری مذاکرات ایران و اعضای 1+4 در وین، شاهد تاکید طرف‌های مذاکره‌کننده بر استمرار مذاکرات تا رسیدن به راهکارهای اجرایی برای حفظ برجام هستیم. با این حال، به نظر می‌رسد یکی از اصلی‌ترین اهداف مقامات اروپایی، «خرید زمان» تا ماه نوامبر با هدف مشخص‌شدن نتایج انتخابات میاندوره‌ای کنگره آمریکا باشد. ارائه بسته پیشنهادی ضعیف و مایوس‌کننده اخیر اروپاییان، نشان داد که تروئیکای اروپایی قصد اطاله مذاکرات را دارند.
قرائت بیانیه پایانی نشست وین
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پایان نشست وین تاکید کرد که طرف‌های مذاکره‌کننده ( ایران و اعضای 1+4) بر استمرار مذاکرات در سطح کارشناسی و در صورت لزوم در سطح وزرا تاکید دارند. همچنین کمیسیون مشترک برجام در بیانیه پایانی خود اعلام کرد:
تمام طرف‌های برجام بر لزوم ادامه اجرای این توافق و پایبندی به تعهدات‌شان تاکید و توافق کردند که صادرات نفت و گاز و تولیدات پتروشیمی ایران باید ادامه یابد و به‌علاوه نشست‌های کمیسیون مشترک، ازجمله در سطح وزیران ادامه داشته باشد.
شرکت‌کنندگان توافق کردند تا به پیشرفت‌ها (برای حفظ برجام) تحت بازبینی دقیق ادامه دهند و کمیسیون مشترک، ازجمله در سطح وزیران کماکان تشکیل جلسه دهد تا تلاش‌های مشترک به پیش رانده شود.
در این بیانیه همچنین‌‌‌‌آمده است که طرف‌های توافق بر لزوم ادامه صادرات نفت و گاز و تولیدات پتروشیمی ایران تاکید کرده و خواستار ترغیب به سرمایه‌گذاری در ایران شده‌اند.
اصرار فرانسوی‌ها بر اطاله مذاکرات
وزیر امور خارجه فرانسه با بیان اینکه بعید است بسته اقتصادی اروپا برای حفظ برجام تا پیش از نوامبر آماده شود، از ایران خواست از تهدید به زیر پاگذاشتن تعهدات برجامی‌اش دست بردارد. لودریان به تهران هشدار داد که تهدیدات خود برای بازگشت به برنامه هسته‌ای‌اش را در شرایطی که دیگر طرف‌های برجام برای حفظ آن تلاش می‌کنند، متوقف کند. خروج دونالد ترامپ، رئیس‌‌جمهور آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران و تصمیم وی برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه تهران موجب بروز مشکلاتی برای دیگر اعضای توافق در مسیر اجرای آن شده است.
پاریس همچنین اعلام کرد که بعید است قدرت‌های اروپایی بتوانند بسته اقتصادی پیشنهادی برای حفظ توافق هسته‌ای را تا پیش از ماه نوامبر آماده کنند. ژان ایو لودریان؛ وزیر امور خارجه فرانسه پیش از سفر به وین برای شرکت در نشست کمیسیون مشترک برجام در گفت‌وگو با یک شبکه رادیویی فرانسوی اظهار داشت: «آنها باید دست از تهدیدات خود بردارند، در این صورت ما می‌توانیم راه‌حل‌هایی را بیابیم تا تهران بتواند از امتیازات اقتصادی لازم برخوردار شود. » لودریان همچنین گفت که نه‌تنها قدرت‌های اروپایی، بلکه روسیه و چین در حال کار روی یک سازوکار اقتصادی برای کاهش تاثیرات تحریم‌های سخت آمریکا هستند.
وی افزود: «ما تلاش می‌کنیم که این کار را پیش از وضع مجدد تحریم‌ها در ابتدای ماه اوت و تحریم‌های دیگر در ماه نوامبر انجام دهیم. تا آغاز ماه اوت فرصت کمی داریم اما تلاش‌مان این است که تا پیش از نوامبر به نتیجه برسیم. »
مرکل: شرکت‌های اروپایی باید خود
تصمیم بگیرند!
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان پس از دیدار با نخست‌وزیر چین اعلام کرد که برلین به توافق هسته‌ای ایران پایبند خواهد ماند. وی گفت: «ما به توافق هسته‌ای پایبند می‌مانیم. به نظر ما (این توافق) به خوبی مورد مذاکره واقع شده است. »
مرکل گفت «موارد بیشتری» نیز هستند که باید با ایران بر سر آنها مذاکره کرد، ولی افزود بهتر این است که طرف‌ها در توافق باقی بمانند. با این حال، صدراعظم آلمان افزود شرکت‌هایی که می‌خواهند خطر مواجه‌شدن با اقدامات تنبیهی آمریکا را به جان خریده و به همکاری تجاری با ایران ادامه دهند، خودشان باید تصمیم بگیرند که آیا حاضر به ریسک‌کردن هستند یا نه!
عدم ارائه تضمینهای نفتی اروپا به ایران
در حوزه بانکی، اروپایی‌ها به‌دنبال ایجاد کانالی هستند که از طریق آن امکان ارتباط بانکی فراهم شود و با توجه به تحریم‌های آمریکا، کانال طراحی‌شده باید به نحوی باشد که از طرف این تحریم‌ها مورد تهدید قرار نگیرد. به همین دلیل، اروپا در پی ایجاد یک حساب مخصوص است که بر مبنای آن بتواند درآمد‌های ایران را به‌صورت متمرکز در آن نگهداری کند. این خبر را، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه به شکلی متفاوت تایید و از توافق اروپا با کار با ایران برای تجارت
بدون دلار خبر داد.
در حوزه نفتی اما دیدگاه‌های دو طرف فاصله دارد. درحالی‌که ایران به‌دنبال دریافت ضمانت کمّی برای فروش نفت است، اروپا در بسته پیشنهادی به کمیت خرید نفت اشاره‌ای نداشته است. به‌عبارت دیگر ایران به‌طور مشخص خواستار روشن‌شدن سطح فروش نفت و ضمانت آن و همچنین تضمین دسترسی به پول حاصل از فروش آن است. مذاکرات در این زمینه همچنان ادامه دارد. اروپا حدود ۵۰۰ هزار بشکه خرید نفت از ایران دارد که با عقب‌نشینی توتال فرانسه و شرکت انی ایتالیا این رقم در ماه‌‌های آتی کمتر خواهد شد.
برخی از صاحب‌نظران نفتی خرید ۳۰۰ هزار بشکه‌ای نفت ایران به اروپا را نوعی پیروزی برای دولت آمریکا قلمداد می‌کنند. براساس اولتیماتوم ترامپ، کشورهای عمده خریدار نفت ایران باید تا ماه نوامبر میزان واردات نفت از ایران را به صفر برسانند. ترامپ همچنین به عربستان فشار آورده تا با افزایش تولید نفت به ۱۲ میلیون بشکه در روز، کسری موجود در بازار را برای جلوگیری از رشد قیمت جهانی نفت جبران کند. در چنین فضایی، طرف ایرانی سه خواسته مشخص از اروپا دارد:
خواسته اول، روشن شدن سطح خرید کنونی و ضمانت آن، خواسته دوم؛ تضمین دسترسی ایران به پول حاصل از فروش نفت به سایر کشورها همچون چین، هند، ژاپن و کره‌جنوبی و خواسته سوم؛ دسترسی به یکسری از پول‌های نفتی به‌صورت اسکناس است.
ایران: نشست وین گامی به جلو بود
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان با اشاره به برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح وزرا تصریح کرد «این نشست بسیار خوب بود و در پایان آن بیانیه سیاسی صادر شد که به لحاظ محتوایی بی‌نظیر است. »
وی ادامه داد: در این بیانیه سیاسی، اراده و خواست کشورهای اتحادیه اروپا در اعلام مخالفت صریح با خروج آمریکا از برجام و استمرار حضور ایران در این معاهده بین‌المللی مشاهده می‌شود.
قاسمی با اشاره به مذاکرات اخیر و یک ماه پیش از آن در سطوح مختلف گفت:»این مذاکرات به منظور دستیابی به چگونگی مکانیزم‌های لازم برای همکاری بین ایران و اتحادیه اروپا و حتی 1+4 در زمینه‌های اقتصادی و بازرگانی انجام شد تا بتوانند خلا ناشی از خروج آمریکا از برجام را تا حد زیادی ترمیم کنند. »
وی با اشاره به طرح دیدگاه‌های طرف‌های ایرانی و اروپایی در مذاکرات مستمر کمیسیون برجام یادآور شد: «در نهایت خروجی این مذاکرات در قالب یک بسته کلی در نشست روز جمعه کمیسیون مشترک مورد بحث و بررسی وزرای عضو قرار گرفت. »
قاسمی اجلاس مشترک ایران و وزرای 1+4 را گامی رو به جلو در عرصه سیاسی و اقتصادی دانست و تصریح کرد: اما این پایان کار نبود چرا که ما به چانه‌زنی‌ها و مذاکرات بیشتری به ویژه در حوزه کارشناسی برای دستیابی به راهکارهایی که رضایتمندی ایران را در قبال ضمانت‌های طرف اروپایی دربر داشته باشد نیاز داریم. در صورت نیاز طی هفته‌ها و ماه‌‌های آینده نیز جلسات کمیسیون مشترک برجام در سطوح معاونان و کارشناسان ادامه خواهد داشت که احتمالا پس از آن اجلاس وزرا را
به دنبال دارد.
روایت لاوروف از نشست وین
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرد که سه قدرت اروپایی (آلمان انگلیس و فرانسه) برای ادامه تجارت خود با ایران بدون استفاده از دلار موافقت کردند. به گفته لاوروف، این تصمیم تاثیر زیاد و مثبتی بر کمپانی‌های کوچک و متوسطی که قصد همکاری تجاری با ایران دارند، خواهد داشت. او همچنین اعلام کرد که اعضای برجام به توافقی رسیده‌اند تا اقداماتی برای جلوگیری از اعمال تحریم‌های آمریکا علیه شرکت‌هایی که با ایران به تجارت ادامه می‌دهند
به کار بگیرند. باربارا اسلاوین، تحلیلگر برجسته در این خصوص و در «axios» نوشت: «برای نخستین بار پس از خروج آمریکا از برجام؛ وزرای‌امور خارجه کشورهای باقی مانده در توافق هسته‌ای بار دیگر متعهد به اقدامات جدید برای حمایت از ایران در مقابل تحریم‌های
آمریکا شدند.
بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه و چین در وین تحت حمایت اتحادیه اروپا با ایران دیدار کردند و در نهایت با انتشار بیانیه‌ای بر «تعهد به اجرای کامل و موثر توافق» تاکید کردند. آنها فهرست رسمی از اهداف که شامل حفظ روابط اقتصادی با ایران، حفظ کانال‌های مالی، تداوم خرید نفت از ایران و حفاظت از شرکت‌ها تحریم‌های فراسرزمینی اروپا را مطرح کردند. اما هیچ‌یک از وزرا ابزار دستیابی به این اهداف را اعلام نکرده است.
در این راستا در مورد اینکه آیا بانک سرمایه‌گذاری اروپا زمینه گسترش اعتبار به ایران را فراهم می‌کند یا خیر؛ تردید‌هایی وجود دارد. اتحادیه اروپا همچنین برای مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه شرکت‌های اروپایی که در ایران تجارت می‌کنند خواهان ارائه به روزسانی قانون مسدودسازی است. اما بریان اوتول، مشاور ارشد رئیس اداره کنترل وزارت خزانه‌داری آمریکا گفت که به دلیل وابستگی شدید اقتصاد آمریکا و اروپا؛ این قانون از کارایی مناسب برخوردار نیست. با این حال او پیش‌بینی کرد که چین، ترکیه، روسیه و هند تحریم‌های آمریکا را نادیده می‌گیرند و استراتژی «حداکثرسازی فشار» دولت ترامپ تنها به 85 درصد از کمپین تحریم علیه ایران در دولت اوباما دست خواهد یافت.
این کمپین در سال 2012 و 2013 به عنوان یک مولفه کلیدی و دستورکار مشخص برای مذاکرات به هدف محدودکردن برنامه هسته‌ای ایران در ازای رهایی از تحریم‌ها به اوج خود رسید. در حالی که دولت ترامپ هیچ دستور کاری ندارد و فقط یک فهرستی از خواسته‌های غیرمعقول دارد که در آن فهرست بر رهایی چرخه سوخت هسته‌ای و تغییر سیاست‌های منطقه بلندمدت ایران در خاورمیانه تاکید می‌کنند.
ماجرای انتقال پول از آلمان به ایران
رسانه‌ها گزاش داده‌اند که ایران تصمیم دارد ۳۰۰میلیون یورو از دارایی‌های خود را از بانک تجاری ایران و اروپا به‌صورت نقد و با هواپیما به داخل کشور منتقل کند. دولت آلمان باید با درخواست ایران موافقت کند. محافل دولتی آلمان در گفت‌وگو با روزنامه پرتیراژ «بیلد» درخواست ایران برای انتقال ۳۰۰ میلیون یورو پول نقد از این کشور به مقصد تهران را تایید کرده‌اند.
ایران خواستار برداشت این پول از حساب‌های دولتی خود در بانک «تجارتی ایران و اروپا» در شهر هامبورگ آلمان است. از قرار به‌دلیل تحریم‌های مالی یک‌جانبه آمریکا، دولت ایران خواستار برداشت این مبلغ و انتقال آن به‌صورت نقد و با هواپیما به داخل کشور است. ایران گفته است که این مبلغ را برای تامین ارز سفرهای خارجی شهروندان ایرانی نیاز دارد که به‌دلیل تحریم‌های آمریکا نمی‌توانند از کارت‌های اعتباری خود در خارج از کشور استفاده کنند. حساب بانک «تجارتی ایران و اروپا» توسط بانک مرکزی آلمان اداره می‌شود. برداشت ۳۰۰ میلیون یورو از حساب‌های ایران در این بانک باید توسط سازمان نظارت بر فعالیت‌های مالی آلمان تصویب شود. نوع درخواست ارائه‌شده از سوی دولت آلمان برای بررسی درخواست ایران در سازمان نظارت بر فعالیت‌های مالی، به درخواست «بررسی انگیزه» منوط است. به گفته سخنگوی مطبوعاتی این سازمان این نوع درخواست برای دریافت «اطلاعات کافی و روشن در مورد روند انجام یک معامله» مطرح می‌شود.
گفته می‌شود در مذاکرات فنی قرار شده این مسائل بحث و بررسی شود. هرچند که طرف اروپایی در مذاکرات شفاهی وعده‌های زیادی داده، اما اذعان کرده به‌واسطه برخی مصلحت‌ها و ملاحظات سیاسی امکان مکتوب‌شدن آنها وجود ندارد.
عقب‌نشینی نفتی پمپئو در مقابل ایران
از سوی دیگر، مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در بخشی از مصاحبه اخیر خود با اسکای‌نیوز عربی اعلام کرده است درخواست برخی کشورها برای دریافت معافیت از تحریم‌های نفتی ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد.
بر اساس متن مصاحبه پمپئو با اسکای‌نیوز عربی که وزارت خارجه آمریکا آن را منتشر کرده، پمپئو گفته است کشورهای معدودی خواهند بود که به سراغ ایالات متحده آمده و درخواست معافیت از آن [تحریم‌ها] را خواهند کرد. ما آن را در نظر می‌گیریم. پمپئو به نام کشوری در این‌باره اشاره‌ای نکرده است. آمریکا ۴ نوامبر (۱۳ آبان‌ماه) را به عنوان مهلت توقف خرید نفت از ایران و همراهی با تحریم‌های ضدایرانی تعیین کرده است.
خبر اختصاصی مثلث
پس از خروج ایالات متحده از برجام، رئیس جمهور ایران به وزارت خارجه ماموریت داد تا به مذاکره با اعضای باقی مانده در برجام بپردازد و در صورت حفظ منافع ملی آن و گرفتن تضمینهای لازم ایران در برجام بماند.
ایران دو مسیر موازی با هم را آغاز کرد تا این روند تحقق یابد. ابتدا اینکه مذاکره با 4+1 را شروع کرد و نظر ایران در رابطه با برجام به 5 کشور باقی مانده در برجام ابلاغ شد و از این رو چند روز پس از خروج امریکا از برجام، محمد جواد ظریف سفر دوره ای خود را از چین و روسیه آغاز کرد و در بروکسل با سه وزیر تروئیکای اروپایی دیدار کرد. آنها مواضع مثبتی نسبت به برجام گرفتند و ضمن ابراز نگرانی از خروج امریکا، قول ایجاد شرایط لازم برای منتفع شدن ایران از مزایای اقتصادی برجام را دادند.
همچنین در کنار آن ایران، شکایت خود را به کمیسیون مشترک برجام ابلاغ کرد که روز جمعه جلسه این کمیسیون برگزار شد. در ضمن آن، موضوع ارائه بسته ی پیشنهادی اروپایی ها به ایران خبری شد. اما این بسته اما و اگرهایی دارد که باعث شکل گیری مواضع متفاوت شده است.
خبرنگار مثلث در این موضوع به اخباری اختصاصی دست یافته است.
بر اساس گزارش خبرنگار مثلث در این دور از مذاکرات توافق کلی شکل گرفته است.
گویا قرار شده است نفت ایران از طریق روسیه به فروش برسد و از این طریق مساله نفتی ایران حل شود. این گزارش می‌افزاید یکی از توافقات در این جلسه این بوده است که بانک مرکزی فرانسه تعهد می‌کند مبادلات اقتصادی با ایران را انجام دهد. همزمان این پیشنهاد مطرح شده است که بانک جدیدی میان ایران و اروپا تاسیس شود. گفته می‌شود در این دور از مذاکرات چین موانعی را بر سر راه ایران ایجاد کرده است.
دیدگاه تان را بنویسید