تحول بزرگ با اختراع این دندانپزشک ایرانی

به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا ؛ "ارتودنسی" به روشی که تا به امروز با استفاده از سیم و براکت مرسوم بوده، یک روش فراگیر برای تصحیح شکل قرارگیری دندان‌ها در فک محسوب می‌شود که البته با عوارض و مشکلاتی مانند پوسیدگی دندان‌ها در زمان طولانی ارتودنسی، نمایان بودن سیم و براکت روی دندان‌ها و ... همراه است.

اما یکی از دندانپزشکان کشورمان اخیراً موفق شده طرح و روش جدید و مبتکرانه‌ای به نام "کریستال کارکت" (ارتودنسی شفاف) را در کشور آمریکا به ثبت برساند که می‌تواند باعث ایجاد تحولی بزرگ در حوزه ارتودنسی شود و مشکلات رایج ارتودنسی به روش قدیدم را حل کند؛ این طرح در سایت ثبت اختراع ایران نیز ثبت شده است اما طبق گفته "دکتر ولدخانی" به عنوان مبتکر این طرح ، به‌دلیل مخالفت‌های تامل برانگیز برخی از متخصصان ارتودنسی کشورمان، با مشکلاتی در حوزه اجرا و پیاده‌‌سازی در ایران مواجه شده است.

برای اطلاع و آشنایی با ابعاد "کریستال کارکت" گفت‌‌وگویی با دکتر ولدخانی داشتیم که در ادامه تقدیم مخاطبان ارجمند تسنیم شده است:

تسنیم: شما یک روش جدید به نام ارتودنسی شفاف به ثبت رسانده‌اید؛ تفاوت این طرح با روش رایج ارتودنسی چیست؟

در ارتودنسی، یک طرح درمان و یک روش پیاده کردن وجود دارد؛ در روشهای پیاده کردن طرح درمان هم می‌توان از پلاکهای متحرک استفاده کرد و هم به صورت سیم و براکت باشد که روی دندان نصب می‌شود.

سیستم سنتی، همان استفاده از سیم و براکت است که براکت روی دندان نصب می‌شود و به تبع آن، سیمی که روی دهان قرار گرفته است، دندان به فرم سیم ردیف می‌شود.

روش جدید ارائه شده، متحرک است؛ در این روش از دهان بیمار یک قالب دقیق تهیه می‌شود و آن قالب با اسکنر سه بعدی اسکن می‌شود یا با دستگاه اینترواولار به صورت مستقیم، از دهان بیمار اسکن گرفته می‌شود؛ سپس از اسکن تهیه شده، در نرم‌افزاری، دندانها از پایه خود جدا می‌شوند و بر اساس طرح درمان، دندانها ردیف می‌شوند، در نهایت چون وضعیت فعلی دندان وجود دارد و وضعبت آخر نیز تهیه شده است، بر اساس آن اطلاعات، نرم‌افزار، انیمیشنی از تغییرات هر 0.25 میلیمتر و همچنین مدلهایی ارائه می‌دهد؛ این مدلها ممکن است بین 5 تا 30 مورد باشد.

این مدلها با پرینتر سه بعدی، پرینت می‌شود، روی هر کدام، یک صفحه شفاف با دستگاه وکیوم‌فورمینگ پرس می‌شود و یک پلاک شفاف ایجاد می‌شود؛ بیمار از شماره یک این مدلها، شروع به استفاده می‌کند و با استفاده از هر مدل، در دندانها 0.25 میلیمتر تغییرات ایجاد می‌شود و کم‌کم دندانها به موقعیت دلخواه می‌رسد.

تسنیم: قالبی که در محیط دهان و دندان استفاده می‌شود، از چه جنسی است؟

نوعی پلیمر است که می‌تواند پلی‌یترین، پلی‌کربنت و... باشد.

تسنیم: آیا این روش به صورت کامل، ابداعی شماست و پیش از این وجود نداشته است؟

مفهوم آن مربوط 40 تا 50 سال پیش است که قالبی که گرفته می‌شد، دندان‌ها با اره از روی گچ جدا و از روی آن پلاک درست می‌شد؛ تفاوت روش ارائه شده با روش قدیمی در اجرای آن به کمک کامپیوتر است.

زمانی که به آمریکا رفتم، در یک مطب ارتودنسی شروع به کار کردم که دکتر مطب یک تکنیک جدید مربوط به یک شرکت خیلی بزرگ در آمریکا در استفاده از نرم‌افزار را به من نشان داد و از آن سال، یعنی سال 2004، حوزه من کدکم‌سیستم در حوزه دندانپزشکی است؛ یعنی هر نرم‌افزار و دستگاهی در دندانپزشکی استفاده می‌شود، در مورد آن مطالعه کردم.

سیستمی که در آمریکا وجود داشت، در قسمت بایو مکانیک، ایراد زیادی داشت چون اصلا آن قسمت رعایت نشده بود؛ در آمریکا مانند اینجا نیست که کار از دانشگاه خارج شده و در حال انجام باشد، این کار توسط یک مهندس کامپیوتر انجام شده بود، پایه علمی نداشت و دندانها حرکت می‌کرد.

من قسمت بایومکانیک ارتودنسی را در سیستم خود پیاده کردم؛ ابتدا با یک نرم‌افزار صنعتی کار را انجام می‌دادم؛ اواخر سال 2011 که به ایران آمدم از دانشگاه شیراز، یک بیمار گرفتم؛ از او قالب تهیه کردم، به آمریکا بردم، تری‌های آن را برایشان پست کردم، در ایران استفاده شد، نتیجه بسیار مطلوبی نیز داشت و طول درمان حدود 11 ماه بود.

تسنیم: در روش سنتی مبتنی بر سیم و براکت، درمان چقدر طول می‌کشد؟

حدود یکسال و نیم به بالا طول می‌کشد اما مدت درمان در روش کریستال کارکت کمتر است در عین حال درد ندارد، استفاده کردن از آن راحت‌تر است و دیده نمی‌شود یعنی کسانی که شغل آنها با تکلم همراه است، کسی متوجه در حال ارتودنسی بودن آنها نمی‌شود و در تکلم آنها نیز اثر ندارد همچنین کسانی که از روش براکت و سیم به روش سنتی استفاده می‌کنند، به دلیل گیر غذایی که دارد، پوسیدگی دندان بسیار زیاد است یعنی روش جدید می‌تواند آمار پوسیدگی دندانی را در سطح جامعه کاهش دهد.

برخی متخصصان چون عادت به مغلطه دارند، در مورد براکت، بحثی داشتند که براکت پوسیدگی ایجاد نمی‌کند، ما هم نمی‌گوییم، براکت پوسیدگی ایجاد می‌کند؛ براکتی که روی دندان می‌چسبد، باعث گیر غذایی می‌شود و تمام بیمارانی که نمی‌توانند بهداشت را رعایت کنند، تنبل هستند یا هر دلیل دیگری که وجود دارد، در نهایت باعث پوسیدگی می‌شود و بعضا دندانهای شش خود را از دست می‌دهند که منجر به گذاشتن ایمپلنت می‌شود و یک هزینه اضافه به بیمار تحمیل می‌شود که در سطح جامعه، این هزینه، زیاد خواهد بود.

تسنیم: هزینه این روش در مقایسه با روشهای مرسوم فعلی ارتودنسی در کشور چقدر است؟

از لحاظ هزینه به دنبال کم کردن هزینه آن در ایران هستم اما اکنون این روش از ارتودنسی معمول، گرانتر نیست که به دلیل افزایش قیمت دلار با ارتودنسی در یک سطح است.

میانگینی که در جامعه برای ارتودنسی رایج وجود دارد بین 7 تا 10 میلیون تومان است و در همین رنج، روش "کریستال کارکت" انجام می‌شود ضمن اینکه با دو شرکت دانش‌بنیان نیز در ارتباط هستم که صفحات پلیمر در داخل کشور تولید شود تا ارزش افزوده آن کم شود و هزینه آن برای بیمار بسیار کاهش یابد.

تسنیم: درباره نحوه قرار گرفتن قالبها در دهان در روش ابداعی خودتان توضیح بیشتری ارائه کنید ...

از 2004 تاکنون روی ضخامت‌های مختلف این قالبها کار کرده‌ام؛ این لایه روی دندان می‌نشیند؛ وقتی مدل نهایی در نرم‌افزار مشخص می‌شود، نرم‌افزار، تا رسیدن به مدل نهایی، یک سری مدل تدریجی از مدل اولیه تا مدل انتهایی را ارائه می‌دهد و تمام سری‌های که نرم‌افزار نشان می‌دهد، ساخته می‌شود.

هر دو هفته یک بار قالب روی دندان بیمار، تغییر می‌کند که من این را به‌دلیل اینکه باید علمی باشد، تغییر داده‌ام چون پروسه حرکت دندانها به صورت فیزیولوژیک، سه هفته طول می‌کشد، پلاک اول حتما باید سه هفته استفاده شود تا با فشاری که وارد می‌کند، حرکت فیزیولوژیک دندان روی استخوان، شروع شود و بعد از آن در پلاکهای بعدی، می‌توان این فاصله را به دو هفته کاهش داد؛ مدت استفاده از پلاکها نیز حداقل 22 ساعت در روز است.

در این روش بیمار می‌تواند در هنگام غذا خوردن، پلاک را از دهان خارج کند، بعد صرف غذا، دندانها را مسواک بزند و پلاک را روی آنها قرار دهد؛ سؤالی در مورد شکستن این پلاکها مطرح می‌شود که مدت استفاده از این پلاکها، دوهفته است لذا تا بخواهد بشکند، مدت استفاده تمام شده است.

تسنیم: تاکنون چند مورد ارتودنسی به این روش انجام داده‌اید؟

تا‌کنون بیش از 300 ارتودنسی موفقیت‌آمیز با این روش انجام داده‌ام البته این تعداد، فقط مربوط به ایران نیست و در آمریکا هم بوده است و این روش در آمریکا با اسم "کریستال کارکت" ثبت شده است.

سیستم کار درآمریکا بر اساس کار ارتودنسی نیست چون من این کار را در محل‌هایی که ارتودنسی در آمریکا آموزش داده می‌شود، ارائه کرده‌ام و نشان داده‌ام که سیستم من در حال انجام بخش مربوط به مکانیک است؛ به عنوان مثال، گاهی نیاز است دندان داخل استخوان فک شود که اصطلاحا به آن اینتروشن گفته می‌شود، در سیستم من، اینتروشن انجام می‌شود یا اکستروشن که بعضا نیاز است دندان از استخوان فک به سمت پایینتر آورده شود، در این طرح قابل انجام است.

این سیستم قابل توضیح است و در بسیاری از کلاسهای آموزشی و کنگره‌ها، آن را توضیح داده‌ام اما آن سیستم فعال در آمریکا در کتاب مرجع پرافیت که مربوط به ارتودنسی است، نوشته شده است که نمی‌تواند اینتروشن یا اکستروشن انجام دهد.

تسنیم: اشاره کردید که به‌دنبال کاهش هزینه‌های این روش هستید؛ اجرای این روش تا چه میزان می‌تواند برای بیمار نسبت به روش ارتودنسی رایج ارزانتر تمام شود؟

عمده مواد مصرفی در این روش، واردتی است و چون قیمت دلار بالا است، به هر ترتیب که این مواد بخواهد وارد شود، هزینه زیاد می‌شود.

در سال 77 پروپوزالی در موضو ع تولید دندان در محیط آزمایشگاهی دادم، یعنی خود جوانه دندانی در محیط آزمایشگاهی تولید شود ؛ چند سالی است که موسساتی به اسم رویان‌شناسی و... تشکیل شده است، در زمانی که من این موضوع را مطرح کردم این موسسات وجود نداشت.

دانشگاه علوم پزشکی شیراز که من آنجا درس خوانده‌ام، نخستین دانشگاه ایران بود که به اینترنت متصل شد و من که در اینترنت در حال سرچ بودم، به دلیل علاقه‌ام به مسئله ژنتیک، متوجه تولید یک توده استخوانی بدون شکل از سلولهای بنیادی شدم؛ در آن زمان پروپوزالی ارائه دادم که از طریق سلولهای بنیادی حتی می‌شود "جوانه دندانی" تولید کرد که برای انجام آن از من تعهد حضور 8 ساله در ایران گرفته شد اما باز هم در نهایت به دلیل هزینه بالای آن، پذیرفته نشد.

در 2005 که در آمریکا بودم، در یکی از دانشگاه‌های علوم پزشکی آمریکا در باستم، جوانه دندانی روی موش و خوک را درست کردند اما به شکل دندان نرسیده بودند که البته شاید تاکنون رسیده باشند؛ اگر در سال 77 که من این پروپوزال را ارائه کردم، پذیرفته می‌شد، اکنون ایران به این دانش رسیده بود؛ اگر این پروژه جوانه دندان عملی شود، کسانی که دندان خود را از دست داده‌اند، می‌توانند مجدد صاحب دندان شوند!

در سال 2010، آذر ماه با انجمن دندانپزشکان ایران تماس گرفتم که این روش کریستال کارکت را در ایران مطرح کنم، گفتند: «الان وقتش نیست، بهمن ماه تماس بگیرید!»، بهمن ماه زنگ زدم، گفتند:«پر شده است!»

ابتدا فکر کردم واقعا مسئله پر شدن است، به ایران برگشتم تا مکانی برای این کار بگیرم، مکانی ندادند؛ دنبال غرفه در نمایشگاه کنگره دندانپزشکان بودم، گفتند: «باید مجوز از وزارتخانه دریافت کنی»، در حالیکه هیچکس این کار را نکرده بود، این کار را کردم و غرفه گرفتم.

در غرفه، یک متخصص اورتودنسی ‌آمد، در حال توضیح طرح بودم؛ از من می‌پرسید شما چه کاره هستید، گفتم دندانپزشک عمومی هستم، گفت پس شما نمی‌توانید این را درست کنید! من هم با خنده جواب دادم "اگر اشکال علمی به طرح دارید، وارد کنید."

تسنیم: بنابر این توضیحات حضرتعالی، متخصصینی که با این طرح ابداعی مخالفت دارند، دلیل علمی برای مخالفتشان ندارند، پس دلیل مخالفتشان چیست؟

قبل گفته بودم که اگر این مسئله مشکلی دارد باید در مورد آن بحث علمی شود؛ فرض کنید یک نفر با دلیل و برهان، وجود خدا را اثبات کند، آن‌وقت، یک نفر بدون هیچ دلیلی بخواهد وجود خدا را انکار کند، استدلال متخصصان ارتودنسی از این نوع است؛ اینگونه نیست که یکی از این متخصصان با بررسی چند مورد که به این روش، ارتودنسی روی آنها انجام شده است، به آن نقد وارد کند؛ من دلایل این مخالفت‌ها در داخل را "اقتصادی" می‌دانم.

تسنیم: یعنی شما فکر می‌کنید دلیل مخالفت متخصصان ارتودنسی با طرح پیشنهادی شما، احتمال کاهش درآمد آنها است؟

یکی از دلایل آن همین است! دلیل دیگر آن می‌تواند ثبت این روش به اسم خودشان باشد؛ خانم دکتری متخصص ارتودنسی به همراه یک آقای دکتر متخصص که از طریق اینترنت، طرح را برای آنها ارائه داده بودم، یک لابراتوار فعال در زمینه ارتودنسی را برای همکاری با من فرستاده بودند تا به چگونگی پیاده کردن قسمت بایومکانیک توسط من پی ببرند و به نام خودشان ثبت کنند!

یا به عنوان نمونه دیگر، در یکی از کنگره‌های دندانپزشکی ایران برای برگزاری یک کلاس در این مورد به عنوان یک شرکت از آمریکا، ثبت‌نام و هزینه آن را هم پرداخت کردم اما فردای آن روز با من تماس گرفتند و کلاسم را کنسل کردند! برای تایید من را پیش رییس مرکز تحقیقات ارتودنسی دانشگاه تهران فرستادند؛ به ایشان که مراجعه کردم، به من گفتند که لازم نیست این را به دندانپزشکان عمومی آموزش دهید، این کار را به ما آموزش دهید.

چند سال قبل، در یکی از این کنگره‌ها، یک شرکت قصد داشت در این زمینه سرمایه‌گذاری کند و من پروپوزالی ارائه دادم که در آن سال برای ارائه سالانه 2 هزار مورد ارتودنسی، 800 هزار دلار هزینه داشت؛ ابتدا قبول کرد اما پس مدتی پرسید که نمی‌شود به جای پرینتر سه‌بعدی 50هزار دلاری، از پرینتر سه‌بعدی 10هزار دلاری استفاده کنید! به او گفتم که شما کاری را شروع کرده‌اید که من صفر تا صد آن را گذرانده و انواع پرینتر را امتحان کرده‌ام؛ بعدا به این نتیجه رسیدم که این شرکت هم فقط به دنبال رسیدن به چگونگی این کار، بوده است؛ خانمی که در این شرکت استخدام شده بود و در زمینه مهندسی پزشکی تحصیل می‌کرد، پیش من آمد و گفت که می‌خواهد تز خود را در زمینه چگونگی سیستم بایومکانیک در کریستال کارکت، با من کار کند و من برای قبول کردن، از او خواستم که تعهد بدهد که بعد از این تز، با شرکتی جز من کار نکند اما قبول نکرد.

البته بعضی از متخصصان ارتودنسی هم وجود دارند که هم اکنون با من همکاری دارند و بیمارانشان را برای انجام کریستال کارکت، به من معرفی می‌کنند که برخی از آنها، در ابتدا، با این روش مخالف بودند.