گفت‌وگوی مثلث با فواد ایزدی
آمریکایی‌ها، بانک‌های بزرگ را می‌ترسانند
«یک اشتباه راهبردی دولت یازدهم نسبت به آمریکا داشت و فکر می‌کرد اگر در حوزه هسته‌ای و حوزه‌های دیگر به آمریکایی‌ها امتیاز دهد در نهایت آمریکایی‌ها علاقه‌مند به تعامل با ما می‌شوند، این تصور در ابتدای کار دولت بود
چه در ایران و چه در آمریکا برجام با همه اتفاقاتی که در پروسه تاییدش افتاد بالاخره اجرایی شد اما هنوز زمان زیادی از اجرایی شدن برجام نگذشته که انتقاداتی به آن وارد می‌شود، نظر شما چیست؟ آیا تعهداتی که طرف مقابل پذیرفت، به آنها پایبندی نشان داد یا خیر؟
خیر، انجام نداده است، اگر به مصاحبه دکتر عراقچی در گفت‌وگوی ویژه خبری دقت شود، چند مورد مربوط به تحریم‌های هسته‌ای بود که هنوز هم پابرجاست. مهمترین مورد تحریم‌های موشکی و تسلیحاتی است. در قطعنامه 1929 تحریم‌های موشکی و تسلیحاتی به خاطر جریمه ایران در بحث هسته‌ای اعمال شد، اعضای شورای امنیت سازمان ملل گفتند «می‌خواهیم ایران را در حوزه هسته‌ای جریمه کنیم و جریمه هم آن است که در حوزه موشکی و تسلیحاتی محدودیت برای ایران ایجاد شود.» در برجام هم آمده که تحریم‌های مربوط به موضوع هسته‌ای لغو شود. حالا سئوال اینجاست که آیا تحریم‌های هسته‌ای در حوزه موشکی و تسلیحاتی لغو شد؟ جواب، خیر لغو نشد و مشکل ما هم همین است. برای همین یک بهانه‌ای سر آزمایش موشکی در می‌آورند و تحریم می‌کنند. این نکته‌ای بود که دکتر عراقچی به آن اعتراف کرد.
غیر‌تحریم‌های موشکی و تسلیحاتی چه موضوعات دیگری است؟
براساس بند 29 برجام طرف مقابل نباید در تعاملات اقتصادی ایران و دیگر کشورها اخلال ایجاد کند، 1+5 تعهد کرده براساس برجام در این امر اخلال ایجاد نکند. پس باید چنین وضعیتی را داشته باشیم که بتوانیم با بانک‌های دنیا کار کنیم. در عمل چه اتفاقی افتاده است، در عمل آمریکایی‌ها بعد از توافق می‌روند جاهای مختلف دنیا، بانک‌های بزرگ را از تعاملات تجاری منع می‌کنند و به آنها هشدار می‌دهند تا فکر نکنند مشکل ایران حل شده است. در واقع آمریکایی بانک‌های بزرگ جهان را از عواقب همکاری با ایران می‌ترسانند. خیلی از این بانک‌ها را دولت آمریکا جریمه نقدی کرد، چندین میلیارد دلار، منابع مالی وزارت خزانه داری آمریکا همین جریمه‌هایی است که بانک‌ها به خاطر همکاری با ایران موظف به پرداخت آن شدند. در متن جریمه بانک‌ها نیز آمد که باید تعهد کنند هیچ وقت دیگر با ایران کار نکنند. الان دولت آمریکا دارد سنگ‌اندازی می‌کند در روندی که نباید سنگ اندازی کند. این همه امتیاز دادیم در حوزه هسته‌ای که بعضی از مشکلات حل شود. اینکه رهبری گفتند خسارت محض یعنی همین؛ یعنی اینکه هم در حوزه هسته‌ای امتیاز دادیم و هم مشکلات حل نشد، این می‌شود خسارت محض.
متاسفانه دولت اقدام‌های رسانه‌ای به کار می‌بندد. مثلا روز دوشنبه 16 فروردین یکسری خبرنگار به بانک مرکزی دعوت کردند، اتاق سوئیفت را نشان دادند و گفتند ببینید سوئیفت کار می‌کند. خب بله براساس برجام سوئیفت باید باز می‌شد و الان هم با بعضی بانک‌ها در دنیا سوئیفت دارد کار می‌کند اما این مشکل ما را حل نکرده است. مشکل این است که آن کارهای اصلی که در حوزه تعاملات بانکی می‌خواهد انجام شود، اینها هنوز متوقف مانده است. آن مصاحبه‌ای که رئیس‌جمهور اتریش کرد، همین را می‌گفت که حالا آقایان خوششان نیامد و سفر هم لغو شد. او هم می‌گفت: «هنوز آمریکا با ایران مشکل دارد ایران باید با آمریکا صحبت کند.» یکی از دوستان قبل از توافق مطرح می‌کرد که «ما می‌دانیم آمریکایی‌ها با ما مشکل خواهند داشت اما می‌خواهیم به‌گونه‌ای اروپا را از آمریکا جدا کنیم چون اروپایی‌ها دیگر حاضر نخواهند شد با آمریکا در قبال اعمال محدودیت ضد ایران همکاری کنند.» امروز اتریش نزدیکترین کشور اروپایی به ایران است رئیس‌جمهورش هم اولین رئیس‌جمهوری بود که بعد از برجام به ایران سفر کرد. اتریش هم می‌گوید ایران برود مشکلش را با آمریکا حل کند. این حرفی که اوباما هفته
گذشته زد و گفت: «ایران متن برجام را اجرا کرد ولی روحش را اجرا نکرد بنابراین طول می‌کشد مشکلات ایران حل شود.» در واقع می‌گوید «ما با ایران مشکل داریم یک مشکل ما هسته‌ای بود حال آنکه مشکلات دیگری هم وجود دارد. تا مشکلات دیگر حل نشود بازی در حوزه تحریم‌ها ادامه دارد که این نقض برجام است.» زمانی که برجام نقض می‌شود دوستان باید چه کار کنند فقط باید ایمیل بزنند. این یک جوکی شده در شبکه‌های اجتماعی که «ایرانی را نباید تهدید کنی اگر تهدید کنی او به شما ایمیل می‌زند» آیا باید مسئولان ما صحبت‌های اوباما را تکرار کنند که آثار رفع تحریم طول می‌کشد که نمایان شود؟ خیر باید جدی‌تر برخورد کنند و در روشی که ما را به اینجا رسانده و وضعیت فعلی را ایجاد کرده باید بازبینی شود. گروه هفت شامل کشورهایی همچون آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان یک نهادی به نام «گروه ویژه اقدام مالی» را تأسیس کرد، این چهار کشور از یک طرف مردادماه با ما توافق کردند، از آن طرف اکتبر (یعنی سه ماه بعد) به اتهام پولشویی ما را رتبه یک کشورهایی که توسط این نهاد باید با آنها در حوزه مالی برخورد شود قرار دادند؛ این یعنی به اتهام پولشویی دارند بانک‌های دنیا را
از همکاری و تعامل اقتصادی با ایران نهی می‌کنند.
دکتر عراقچی به جای اینکه این را در تلویزیون برای مردم توضیح دهد، خبرنگار می‌برند بانک مرکزی که نشان دهند سوئیفت برقرار است. امروز به‌طور ناخودآگاه آن افرادی که مذاکره کردند درباره مشکلاتی که ایجاد شده باید پاسخگو باشند. آقایان در عمل برجام را توجیه می‌کنند و می‌خواهند از عملکرد خود دفاع کنند چون این سئوال مطرح می‌شود که اگر متن برجام یک مقدار بهتر نوشته می‌شد ما الان نباید مشکل‌ها را می‌داشتیم. طرف مقابل و طرف ایرانی هر دو می‌گویند در اجرای تعهدات ایران مشکلی وجود ندارد اما در رابطه با تعهدات طرف مقابل مشکلاتی وجود دارد بعد دوستان دولت نتیجه کارشان این می‌شود که باید این را توجیه کنند برای همین به‌گونه‌ای حرف‌های طرف مقابل را در داخل کشور تکرار می‌کنند.
آقای یعقوبی مسئول سوئیفت بانک مرکزی می‌گوید «سوئیفت پیام رسان است. این پیام رسانی انجام می‌شود ولی ما مسئول نیستیم که فلان بانک نمی‌خواهد با ایران کار کند یا چرا فلان بانک با ایران کار نمی‌کند.» سوال؛ مگر بانک‌ها از پول بدشان می‌آید؟ ایران کشور کوچکی نیست و تعاملات تجاری بین‌المللی کم ندارد، چرا بانک‌ها نمی‌خواهند با ایران کار کنند؟ مشکل آمریکاست. بانک تأسیس شده که پول در‌بیاورد. این دولت آمریکاست که باید پاسخگو باشد. پاسخش را هم اوباما هفته گذشته داد و گفت «ایران روح برجام را اجرا کند» این خطری است که وجود دارد در واقع همان برجام 2 و برجام 3 اینجا معنا پیدا می‌کند. در واقع می‌گوید: «ایران نفوذ منطقه‌ای خود را حل کند، موشک آزمایش نکند و در داخل کشورش هم کارهایی که دولت آمریکا نمی‌خواهد انجام ندهد» در این صورت مشکلش حل می‌شود. آمریکایی‌ها معتقدند که تحریم‌ها جواب داده است، حالا با این تصور چرا بخواهند این تحریم‌هایی که جواب داده را کنار بگذارند. چرا آمریکایی‌ها به این نتیجه رسیدند چون بعضی‌ها در ایران این مساله را تایید کردند یعنی قبل از برجام گفتند همه چیز کشور وابسته به تحریم‌هاست، قبل از برجام خیلی‌ها
بزرگنمایی کردند گشایشی که توافق هسته‌ای برای مردم خواهد داشت الان حرف‌های دیگری می‌زنند. به نظر من اهمیت دارد که کل داستان را ببینیم والا کارهای رسانه‌ای که خبرنگار به بانک مرکزی ببریم و کاغذ سوئیفت نشان بدهیم اصل داستان را برای مردم توضیح نمی‌دهد. به نظر می‌رسد باید در این حوزه مقداری دقت بیشتری شود.
تحریم سوئیفت براساس موضوع هسته‌ای در چه سالی علیه ایران اعمال شد؟
سال 2012 اعمال شد، بی‌ربط با موضوع هسته‌ای نبود. سال 2012 دولت اوباما فشار آورد و امکان استفاده سوئیفت را برای ایران بستند. البته الان پیام با بانک‌هایی که می‌خواهند با ما کار کنند رد و بدل می‌شود اما بانک‌های اصلی در این جمع نیستند.
برخی کارشناسان و حتی مسئولان دولتی می‌گویند چون بانک‌ها، تجار و سرمایه‌گذاران خارجی حوزه اقتصادی ایران را ریسک پذیر می‌بینند حاضر به همکاری با ما نمی‌شوند، نظر شما چیست؟
این حرف آقای اوباماست، باعث تعجب هم است که آقای عراقچی هم این حرف را تکرار می‌کند. مگر قبل از 2012 ایران موشک آزمایش نمی‌کرد؟ قبل از 2012 نفوذ منطقه‌ای نداشتیم؟ پس چرا ما در این حوزه‌ها آن زمان مشکل نداشتیم و حالا مشکل پیدا کردیم؟ این دلیلش بحث ریسک‌پذیری و فلان عملکرد در حوزه سیاست خارجی یا آزمایش موشک نیست، این دلیلش دولت آمریکا است و مشکلی که دولت آمریکا در این حوزه ایجاد کرده است باید حل می‌شد؛ با وجود امتیازهای گسترده که در حوزه هسته‌ای دادیم اما این مشکل حل نشد شاید روی کاغذ حل شده باشد ولی این مشکل در عمل حل نشد و نتیجه‌اش وضعیت فعلی است. این تکرار صحبت‌های اوباما واقعا برای آینده کشور و منافع ملی خوب نیست چون اوباما راست نمی‌گوید اوباما در آن حوزه‌ها به درستی مطلب را تبیین نمی‌کند.
اما وزیر خزانه‌داری آمریکا اعلام کرده باید به ایران آوانس‌های اقتصادی داد، این تناقض با صحبت‌های اوباما ندارد؟
وزیر خزانه‌داری آمریکا صحبتی از تعامل با ایران نکرد، حرفش این بود که اگر آمریکا کشوری را تحریم کند، بعد به آن کشور بگوید یکسری کارها را انجام دهد تا تحریم‌ها برداشته شود. وقتی آن کشور اقدامات اعلامی آمریکا را انجام داد ولی تحریم‌ها باقی بماند از این به بعد دیگر کشورها به حرف آمریکا گوش نمی‌کنند، با این توجیه که چه به حرف آمریکا گوش کنند و چه نکنند در تحریم باقی می‌مانند پس چه دلیلی برای توجه به خواسته‌های آمریکا وجود دارد. این حرف درستی است اما به این معنی نیست که طرف مقابل می‌خواهد اجازه نفس کشیدن به ایران دهد چون سیاست تحریم را جوابگو می‌دانند و می‌خواهد سیاست تحریم را نگه دارد تا با آن بتواند ایران را مدیریت کند. آقای اوباما و آقای عراقچی می‌گویند رفع آثار تحریم‌ها طول می‌کشد تا خود را نشان بدهد اما واقعیت این است که اگر دولت آمریکا نخواهد مشکل را حل کند، 10 سال دیگر هم همین مشکلات پابرجاست. اگر ایران بخواهد با هند تعامل تجاری داشته باشد و از روپیه هم استفاده کند مشکل وجود دارد. معمولا سیستم‌های بانکی زمانی که می‌خواهند یک ارزی را به ارز دیگری تبدیل کنند اول آن ارز اول را به دلار و بعد دلار را به ارز
مقصد تبدیل می‌کنند چون تبدیل ارز اول به دلار نیازمند آن است که یک بانک آمریکایی اینجا پروسه را تاچ کند و ورود بانک آمریکایی به این پروسه درگیر شدن سیستم مالی دولت آمریکا را در پی دارد و اینجا مانع است. آمریکایی می‌خواهند همه جا تسلط داشته باشند و حتی اگر دو کشوری در معامله فی مابین خود نخواهند دلار استفاده کنند باز وابسته به دلار و سیستم مالی آمریکا می‌شوند و آن زمان دولت آمریکا می‌تواند با دو طرف معامله بازی کند. این مساله باید در زمان مذاکرات حل می‌شد.
اما آقای عراقچی در همان گفت‌وگو اعلام کرد که تحریم دلار ربطی به موضوع هسته‌ای ندارد؟
نشد، یک امتیاز گسترده در حوزه هسته‌ای داده شد، پاراگراف اول تفاهم نامه موقتی ژنو می‌گوید «ایران در حوزه فعالیت‌های هسته‌ای محدودیت می‌پذیرد تا آن طرف تحریم‌ها را لغو کند.» امروز ما در حوزه هسته‌ای محدودیت پذیرفتیم اما تحریم‌ها علیه کشورمان همچنان پابرجا است. این خسارت محض محسوب می‌شود یعنی هم چوب و هم پیاز را خوردیم. زمانی که پای میز مذاکره هسته‌ای رفتیم باید این مسائل حل می‌شد وگرنه چه دلیلی به این همه مذاکره بود.
یعنی شما می‌گویید این حرف که «تحریم دلار ربطی به موضوع هسته‌ای ندارد و جز‌و تحریم‌های اولیه است» حرف درستی نیست؟
عرضم این است که ما مذاکره کردیم که مشکلاتمان در این حوزه‌ها حل شود، بله این اتفاقاتی هم که در حوزه تعاملات بانکی رخ داد در قالب مباحث هسته‌ای اتفاق افتاد.
یکسری تحریم‌های اولیه داریم تحریم‌های اولیه مربوط به تعاملات تجاری است با اتباع آمریکایی است کسی اینجا نمی‌گوید چرا آقای عراقچی نتوانست راهکاری پیدا کند برای اینکه ایران از آمریکا جنس بخرد یا ایران به آمریکا جنس بفروشد البته اگر این کار انجام می‌شد خوب بود ولی نتوانستند، الان موضوع آن است که اگر به صورت گسترده در حوزه هسته‌ای امتیاز دادیم چرا مشکلات همچنان پابرجاست؟ این معضل است دولت چون نمی‌تواند به آن پاسخ دهد خبرنگار می‌برد بانک مرکزی. ما الان با ارزهای غیر دلاری هم اگر بخواهیم کار کنیم این مشکل وجود دارد. خیلی تدبیر نبود که در حوزه هسته‌ای داشته‌ها را بدهند اما این مشکلات ابتدایی
حل نشود.
شما می‌گویید آمریکایی‌ها می‌خواهند مقابل ایران مانع‌‌تراشی کنند برهمین اساس شرکت‌های خود و اروپایی را تهدید می‌کنند که وارد همکاری اقتصادی با ایران نشوند، اما چرا به بوئینگ برای مذاکره با ایران مجوز دادند؟
بوئینگ فرق می‌کند. یکی، دو استثنا وجود داشت یکی هم بوئینگ بود. آن هم دلیل امنیتی دارد. اگر آمریکا بتواند هواپیمایی را بر آسمان ایران دائم در پرواز داشته باشد مطلوبش است. به هر حال آمریکایی‌ها ابزار جاسوسی و رصدشان به‌گونه‌ای است که خوب است برایشان که هواپیمای آمریکایی بر آسمان ایران پرواز کند. پس موضوع بوئینگ خاص است.
حالا باید چه کار کرد؟
این مدل که ایمیل می‌زنیم و گفت‌وگوی تلفنی می‌کنیم، اگر می‌خواست جواب دهد تا حالا جواب می‌داد. پس حالت خوبی نیست که طرف مقابل برای ما مشکل ایجاد کند و ما در جواب به او ایمیل بزنیم. متأسفانه در حوزه هسته‌ای همه دادهایمان را هم از دست دادیم، 11 تن اورانیم غنی شده به 300 کیلوگرم کاهش یافت، در قلب رآکتور اراک بتن ریختیم. سانتیریفیوژها را به‌گونه‌ای کندند که بعید است دوباره بشود آنها را نصب کرد. پس مشکل داریم امتیازات زیادی دادیم اما این طور نیست که دستمان به‌طور کامل خالی باشد. باید اهرم‌های قدرتی که در دست ما است شناسایی شوند چون با طرف مقابل باید این گونه صحبت شود که اگر شما این وضعیتی را که برای ما دچار مشکل کرده است اصلاح نکنید از این گزینه‌ها می‌توانیم استفاده کنیم.
یعنی روی تقویت توان موشکی مانور داده شود؟
به‌هر‌حال گزینه‌هایی که اهرم قدرت ما هستند.
یعنی با آزمایش موشکی به طرف پیام بدهیم؟
حالا این مباحث باید کارشناسی شود که در کدام بازه زمانی از کدام گزینه استفاده شود.
غیر از توان موشکی، چه گزینه‌های دیگری اهرم فشار ایران محسوب می‌شوند؟
در حوزه‌های مختلف کشور قدرت‌هایی دارد، چون هنوز 5/2 سال از عمر دولت یازدهم بیشتر نگذشته و یکسری گزینه‌های قدرت برای ما باقی مانده است. منتها این کار را نمی‌کنند بلکه قداست به برجام می‌دهند به برجام می‌گویند خورشید تابان است. وقتی به برجام قداست می‌دهند که مشکلات ساختاری متعددی دارد طبیعی است که آقای اوباما می‌گوید هر طور با ایران بازی کنم و بگویم روح برجام آزرده شد و شش تحریم دیگر وضع کنم مقامات دولت ایران نمی‌توانند بگویند این دیگر برجام خورشید تابان نیست خیلی بخواهند برجام را پایین بیاورند می‌گویند ماه شب چهارده است.
این ادبیات پیام خوبی به طرف مقابل نمی‌دهد، ایجاد قداست درباره یک توافقی که خودمان هم می‌دانیم مشکل دارد دردی را دوا نمی‌کند هیچ، مشکلاتی را نیز برای ما ایجاد می‌کند. چرا آمریکایی‌ها با ما 2 سال مذاکره کردند چرا 6 دولت در دنیا با ما مذاکره کردند چون قدرت داشتیم چرا نمی‌روند با مالی و سومالی بنشینند 2 سال مذاکره کنند چون آنها قدرت ندارند. دولت آمریکا زبان قدرت را می‌فهمد. قدرت ما در حوزه هسته‌ای کاهش پیدا کرده است اما هنوز کاملا بی‌قدرت نیستیم از اهرم‌های قدرت باید استفاده شود برای برخورد با طرف مقابل وگرنه راه دیگری وجود ندارد.
گفتند یک کمیسیون بین‌المللی است که هر طرفی شکایت داشت درباره طرف مقابل به آن کمیسیون مراجعه کند؟
کمیسیون بین‌المللی نیست بلکه کمیسیون 1+5 است این دو با هم فرق می‌کنند چون در 1+5 چهار کشور غربی حضور و وجود دارند که چندی پیش طرحی را به سازمان ملل بردند تا علیه ایران قطعنامه بگیرند. منتها شکایت کردن در ساختار برجام مثل شکایت کردن معمولی نیست، شکایت کردن معمولی این است که وقتی عرضه می‌شود یک قاضی بی‌طرفی وجود دارد و نظر می‌دهد که تقصیر کیست. در قالب برجام قاضی همان کشورهای 1+5 هستند.
یعنی می‌گویید شکایت بردن ایران به آن کمیسیون تاثیری ندارد؟
اصلا خطر دارد، برجام به‌گونه‌ای نوشته شده که اگر ایران شکایت کرد 1+5 باید رای بگیرد که تعلیق تحریم‌ها ادامه پیدا کند یا خیر. اگر یک کشوری بگوید نباید تعلیق تحریم‌ها ادامه پیدا کند بر‌می‌گردیم به پله اول. آن سیستم ماشه که می‌گفتند همین است. مورد برجام مثل موارد معمول در شورای امنیت سازمان ملل نیست که روس‌ها هم باید حتما راضی شوند تا قطعنامه‌ای صادر شود کافی است که یکی از کشورهای 1+5 ناراضی باشد دوباره وضعیت را به پله اول بر‌می‌گردانند. پس طوری برجام را نوشتند که شکایتی نباشد.
در واقع دست آنها در شکایت باز اما دست ما بسته است؟
در عمل همین طور است.
یک کمیته‌ای مقام معظم رهبری گفتند که بر نحوه اجرای برجام نظارت کند. این کمیته الان چه نقشی باید ایفا کند؟
در نهایت باید با این تخلفات برخورد کند منتها مشکل ساختار برجام است که برخورد را سخت می‌کند چون ساختار برجام همین طور که است، مشکل دارد. خودمان نباید با ایجاد قداست برای برجام به این مشکل اضافه کنیم.
الان کمیته نظارت وارد شده است یا خیر؟
باید کار خود را انجام دهد.
یعنی شما معتقدید که اجرای تعهدات ایران باید متوقف و برجام منتفی شود؟
الان دیگر بحث از منتفی شدن یا نشدن برجام گذشته است، ایران تعهداتی را پذیرفته و برجام مشکلات ساختاری داشته است.
رفع مشکلات اجرای برجام با مذاکره قابل حل است؟
خیر، با مذاکره قابل حل نیست، چیزی نوشته شده، ما تعهداتمان را انجام دادیم و تمام شده است. یک مقداری داستان خیلی جلو رفته است. الان حرف‌هایی را که به آنها اشاره کردم نباید بزنیم، اتفاقی که برای کشور افتاده خوب نیست.
یک اشتباه راهبردی دولت یازدهم نسبت به آمریکا داشت و فکر می‌کرد اگر در حوزه هسته‌ای و حوزه‌های دیگر به آمریکایی‌ها امتیاز دهد در نهایت آمریکایی‌ها علاقه‌مند به تعامل با ما می‌شوند، این تصور در ابتدای کار دولت بود الان که دو سال گذشته ما باید در نهایت به این نتیجه برسیم که آمریکایی‌ها دنبال تعامل با ما نیستند دنبال مدیریت ما هستند.
این نتیجه را باید به آن برسیم و از برجام درس بگیریم. الان جز درس گرفتن کار دیگری را با برجام نمی‌شود، کرد. ممکن است دولت یازدهم به‌دنبال تعامل با آمریکا باشد اما طرف مقابل دنبال آن نباشد در این صورت تعامل سر نمی‌گیرد پس این تفکر که باید امتیاز داد تا به تعامل با آمریکا برسیم باید اصلاح شود. به اندازه کافی امتیاز دادیم باید برویم به سمت قدرتمندتر شدن در حوزه‌هایی که می‌توانیم قدرتمند شویم. نیازمندیم یک اجماع ملی به وجود بیاید که آمریکا چه ماهیتی دارد چه می‌خواهد و چه طراحی دارد؟ نیاز داریم در این حوزه‌ها اجماع کنیم.
باتوجه به این دو سال مذاکره با آمریکا، باید یک برآورد درستی در قبال آمریکا داشته باشیم. این اتفاق هنوز نیفتاده است. دوستان هنوز در حال و هوای توجیه مشکلات ساختاری برجام هستند.
یعنی دولت می‌گوید در آینده این مشکلات برطرف می‌شود، کارشکنی‌های آمریکا رنگ می‌بازد و دولت کاخ سفید رویکرد خود را تغییر می‌دهد یا بنگاه‌های اقتصادی اروپا بعد از مدتی دیگر به تهدیدهای آمریکا توجه نمی‌کنند و وارد تعامل اقتصادی با ایران می‌شوند؟
بله و این تصورات غلطی است. رئیس‌جمهور اتریش می‌گوید ایران باید مشکل خود را با آمریکا حل کند. اروپایی‌ها عقل شان همان ابتدا می‌رسید که اگر ایران را تحریم گسترده کنند از نظر اقتصادی برایشان بد است.
چرا این ضررها را پذیرفتند؟ به خاطر آمریکا. الان هم همین مشکل را داریم آبان ماه در آمریکا انتخابات ریاست‌جمهوری است چه دموکرات بیاید و چه جمهوریخواه آدم‌های تندتری در آمریکا سرکار می‌آیند. اگر کسی انتظار داشته باشد در این شرایط اروپایی‌ها بتوانند جلوی آمریکایی‌ها بایستند تصور اشتباهی است. این تصورات اشتباه را باید اصلاح کنیم. درباره برجام دیگر کاری نمی‌شود کرد اما درباره فکر و نوع نگاه به آمریکا و اروپا باید تجدید نظر شود.
دیدگاه تان را بنویسید