تهران و ریاض؛ همصدایی دیپلماسی علیه اسرائیل
آزمون همگرایی تهران-ریاض؛ دیپلماسی داغ در عربستان
نشست اخیر سازمان همکاری اسلامی، بار دیگر صحنه گفت‌وگوهای عباس عراقچی و فیصل بن‌فرحان شد؛ دیداری که تنها محدود به بحران غزه نبود، بلکه ادامه مسیری است که تهران و ریاض طی یک سال گذشته در پنج ملاقات رسمی دنبال کرده‌اند.
به گزارش اکوایران، نشست اخیر وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی در حاشیه این نشست در جده، فرصتی برای ایران بود تا با دیپلماسی پویا، نقش خود را در تقویت ثبات و همبستگی منطقه‌ای نشان دهد.
دیدارهای عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران با همتایان خود از عربستان، پاکستان، مصر، عراق، مالزی و ترکیه بر اهمیت تعاملات سازنده در شرایط حساس منطقه تأکید داشت. محور گفت‌وگوها، چالش‌های مشترک، به‌ویژه بحران انسانی در غزه و تجاوزات اسرائیل بود که بر توقف حملات، ارسال کمک‌های بشردوستانه و مقابله با سیاست‌های اشغال‌گرایانه تمرکز داشت.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در سفری که پس از بازگشت از نشست بریکس در برزیل به جده داشت، با محمد بن سلمان و مقامات ارشد سعودی دیدار و رایزنی کرد.
تقویت همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی با کشورهایی مانند عراق و عربستان، می‌تواند جبهه‌ای متحد علیه تهدیدات منطقه‌ای ایجاد کند. ایران با پیگیری سیاست تنش‌زدایی و گسترش روابط با همسایگان، دیپلماسی را به‌عنوان ابزاری مؤثر برای حل اختلافات و مقابله با چالش‌ها برجسته کرده است.
تقویت روابط تهران-ریاض: پنج دیدار کلیدی در یک سال
در این بین تعاملات ایران با عربستان سعودی بیش از بقیه مورد توجه قرار دارد. تهران و ریاض بعد از 7 سال قطع بودن روابط، از ۲۰۲۳ با وساطت چین بار دیگر روابط‌شان را احیا و در حال نوشتن فصلی جدید در روابط‌شان هستند. عربستان همچنین یکی از اولین کشورهایی بود که حمله اسرائیل به ایران را محکوم کرد.
از زمان آغاز به کار دولت چهاردهم تاکنون دست‌کم پنج ملاقات میان عباس عراقچی و فیصل بن‌فرحان، وزیر خارجه عربستان انجام شده است.
عراقچی و فیصل بن‌فرحان روز گذشته - 3 شهریور- در حاشیه نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی در جده با هم ملاقات کردند. محور اصلی گفت‌وگوها بحران غزه و تجاوزات اسرائیل علیه مردم فلسطین بود. طبق گزارش رسمی وزارت خارجه ایران، دو طرف «آخرین تحولات منطقه و بین‌المللی به‌ویژه وضعیت نگران‌کننده در غزه و استمرار جنایات رژیم صهیونیستی» را بررسی کردند و ضرورت هماهنگی بیشتر کشورهای اسلامی برای توقف تجاوزات، ارسال کمک‌های بشردوستانه و مقابله با طرح‌های توسعه‌طلبانه صهیونیست‌ها را مورد تأکید قرار دادند. همچنین در این دیدار روند رو به رشد تعاملات تهران و ریاض مورد استقبال قرار گرفت و ضرورت ادامه مشورت و تقویت همکاری در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی متذکر شد.
وزیر امور خارجه در 17 تیر نیز به‌دعوت رسمی سعودی‌ها به جده رفت و در وزارت خارجه سعودی با فیصل بن‌فرحان دیدار دوجانبه کرد. مطابق گزارش سازمان خبرگزاری‌های آسیا و اقیانوسیه (OANA)، موضوعات این نشست شامل بررسی روابط دوجانبه تهران-ریاض، آخرین تحولات منطقه و تلاش‌ها برای تحقق امنیت و ثبات در منطقه بود. دو طرف همچنین بر اهمیت ادامه رایزنی و همکاری در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی تأکید کردند.
عباس عراقچی در 20 اردیبهشت به منظور مشورت درباره مذاکرات هسته‌ای ایران، به همراه هیأتی دیپلماتیک به جده سفر کرد و با فیصل بن‌فرحان دیدار دوجانبه داشت. آنطور که الجزیره در این خصوص نوشت، در این دیدار راه‌های تقویت روابط دوجانبه و هماهنگی در مسائل کلان منطقه‌ای – از جمله مذاکرات برجام و چگونگی پیشبرد رایزنی‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران – مورد بحث قرار گرفت.
در 31 شهریور 1403 نیز در حاشیه اجلاس هفتادونهم مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، عباس عراقچی و فیصل بن‌فرحان با یکدیگر دیدار کردند. دو وزیر در این نشست بر تقویت و گسترش روابط دوجانبه تأکید کردند و به ادامه هماهنگی‌های مداوم میان ایران و عربستان اشاره داشتند. به گزارش عرب‌نیوز، هر دو طرف اهمیت پیگیری رایزنی‌ها برای پیشبرد روند مثبت روابط و پرداختن به موضوعات مهم منطقه‌ای همچون بحران غزه را مورد تأکید قرار دادند.
وزرای امور خارجه ایران و عربستان در 16 آذر 1403 نیز در حاشیه کنفرانس بین‌المللی دوحه (Doha Forum) با یکدیگر دیدار دوجانبه داشتند. در این ملاقات دو طرف درباره گسترش روابط دوجانبه و مسائل مهم منطقه‌ای گفتگو کردند. بر اساس گزارش عرب‌نیوز، آن‌ها راه‌های تقویت روابط میان دو کشور و موضوعات کلیدی در منطقه را بررسی کردند.
فصل جدید روابط ایران و عربستان: چشم‌انداز میانجی‌گری ریاض
در مجموع تداوم دیدارهای عراقچی و فیصل بن‌فرحان طی یک سال گذشته حاکی از آن است که روابط تهران و ریاض وارد مرحله‌ای تازه شده است؛ مرحله‌ای که فراتر از ترمیم روابط، می‌تواند به بستری برای همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی تبدیل شود.
عربستان سعودی در سال ۲۰۱۸ و پس از خروج دونالد ترامپ از برجام طی بیانیه‌ای ضمن حمایت از اقدام رئیس‌جمهوری آمریکا اعلام کرد که از بازگرداندن تحریم‌های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران حمایت می‌کند.
اما با افزایش تعاملات دوجانبه میان ایران و عربستان در یک سال اخیر، شاهد چرخش مواضع این کشور بودیم و وزارت خارجه عربستان، پس از پایان دور نخست مذاکرات ایران و آمریکا در عمان با صدور بیانیه‌ای از این مذاکرات استقبال و حمایت کرد.
در چنین شرایطی، این پرسش برجسته می‌شود که آیا ریاض می‌تواند در آینده، فراتر از تنظیم روابط دوجانبه با تهران، نقش میانجی در مناسبات ایران و آمریکا داشته باشد؟ نقشی که اگرچه پیچیده و دشوار است، اما در صورت تحقق، می‌تواند نقطه عطفی در معادلات منطقه باشد.
دیدگاه تان را بنویسید