پشت پرده اعتراض صالحی
ماجرای خریدهای جدید سازمان انرژی اتمی چیست؟ / هشدار صالحی: باید گوش به زنگ باشیم
صالحی هشدار داد: «احساس می‌کنم در حال زمینه‌چینی و پخت و پز علیه ما هستند و ما باید گوش به زنگ باشیم.»
اتفاقات عجیب و تازه‌ای پیرامون پرونده هسته‌ای ایران رخ داده است، آن‌هم درست در سالگرد امضای برجام.
شاید یکی از مهمترین تحولات در این مورد سخنان علی‌اکبر صالحی باشد؛ آنجا که از یک پخت و پز جدید برای دشمنی و توطئه علیه ایران خبر می‌دهد و مهمتر از آن اینکه در یک اقدام پیشدستانه برای عدم مواجهه مجدد با انتقادات دولتی‌ها ماجرای اعتراض حسن روحانی به سخنان قبلی‌اش را یادآوری می‌کند، حتی کنایه‌هایی هم در این مورد به زبان می‌آورد.
علی‌اکبر صالحی که آن‌چنان در مجلس از برجام دفاع کرده و قسم جلاله خورده بود، حالا حرف‌های دیگری می‌زند و هشدارهایی شدید را در این مورد بیان می‌کند. آیا علی‌اکبر صالحی این اظهارات را آن‌گونه که برخی مدعی شده‌اند به جهت دلخوری‌اش از حسن روحانی بیان کرده یا اینکه واقعا اتفاقی پشت پرده علیه ایران در حال طرح ریزی است؟
مصاحبه جنجالی
ماجرا از آنجا آغاز شد که علی‌اکبر صالحی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی همزمانی ادعاهای آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و اظهارات بان‌کی‌مون دبیرکل سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران را حاکی از ایجاد توطئهای جدید علیه کشورمان دانست و بر جلوگیری بهنگام از آن تاکید کرد.
او در مصاحبه‌اش گفت: «البته بنده برای صحبت‌کردن در این خصوص احتیاط می‌کنم و نگرانم که بگویند بحث سیاسی است اما احساس می‌کنم اتفاقاتی در حال روی دادن است زیرا آقای بان‌کی‌مون و خانم مرکل حرف‌های عجیبی زده‌اند.» رئیس سازمان انرژی اتمی‌با اشاره به ادعاهای مقامات آلمانی مبنی بر تلاش ایران برای خرید تجهیزات مرتبط با سلاح‌های هسته‌ای گفت: «اول چنین ادعاهایی مطرح کردند و بعد گفتند سازمان انرژی اتمی چنین خریدی نکرده ، بلکه بیشتر برای وزارت دفاع ایران بوده است.»
صالحی هشدار داد: «احساس می‌کنم در حال زمینه‌چینی و پخت و پز علیه ما هستند و ما باید گوش به زنگ باشیم.»
معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی‌در پاسخ به این ادعاها افزود: «به‌طور منطقی وقتی یک کانال خرید در برجام تعبیه کرده‌ایم، دیگر ضرورتی ندارد که سازمان انرژی اتمی بخواهد دستگاهی را به‌طور غیرمستقیم از بازار سیاه خریداری کند که هم هزینه بیشتری دارد و هم خطر آلودگی احتمالی خواهد داشت.» وی گفت: «می‌توانیم تجهیزات لازم را از منشأ اصلی‌اش بخریم، به کانال خرید اعلام کنیم و آنان شرایطش را مهیا می‌کنند تا با قیمت ارزان‌تر در زمان سریع‌تر با کیفیت بهتر و با اطمینان بیشتر تجهیزات لازم را بخریم.» صالحی افزود: «ضرورتی ندارد سازمان انرژی اتمی بخواهد خرید غیررسمی انجام دهد. ما این همه زحمت کشیدیم و برجام را به اینجا رساندیم که یک کانال خرید هم داشته باشیم و خرید را هم از این کانال انجام دهیم، اکنون چگونه ممکن است خودمان را به دردسر بیندازیم؟ البته این به ما مربوط نیست، به وزارت امور خارجه مربوط است و دوستان حتما رصد می‌کنند، متوجه هستند و قطعا با پیش‌بینی‌های لازم اقدامات لازم را خواهند کرد تا این را در نطفه خفه کنند. باید به آقای بان کی‌مون بابت سخنان دو‌پهلویش و به خانم مرکل اعتراض جدی شود، البته من نظر
شخصی‌ام را به‌عنوان یک هموطن می‌گویم و این موضوع ربطی به سازمان انرژی اتمی ندارد اما امیدوارم زودتر جلوی این توطئه گرفته شود.» صالحی با اشاره به همزمانی اظهارات بان‌کی‌مون و مرکل بار دیگر افزود: «به نظر بنده توطئهای در حال ایجاد است، وگرنه دلیلی ندارد که آقای بان کی‌مون و خانم مرکل داد و بیداد و فریاد راه بیندازند.»
اخبار ویژه
علی‌اکبر صالحی در سخنانش به صورت سربسته از ماجرای تحولات اخیر خبر داده است اما خبرنگار هفته‌نامه مثلث در این مورد به اطلاعات تازه‌تری دست پیدا کرده است. از قرار معلوم سازمان انرژی اتمی برای پیشبرد پروژه‌های خود اقدام به خرید دستگاه‌های مربوط به فعالیت‌های مربوطه می‌کند. این خرید‌ها با اعتراض 1+5 مواجه شده؛ چرا‌که آنها معتقدند براساس مفاد برجام در این موعد زمانی ایران حق خرید این دستگاه‌ها را نداشته است. براساس این گزارش همین مساله موجب می‌شود آنگلا مرکل با بیان مواضعی غیر‌منطقی و زورگویانه بار دیگر ماجرای فعالیت‌های موشکی ایران را به پرونده هسته‌ای و برجام گره زده و آن سخنان بی‌پایه را بیان کند. از سوی دیگر آمریکایی‌ها نیز به دبیرکل سازمان ملل فشار وارد می‌کنند تا در بیانیه‌اش مساله فعالیت‌های موشکی ایران نیز اضافه کند. آنچه علی‌اکبر صالحی به آن اشاره کرده و درباره آن به صورت سربسته سخن گفته، در واقع همین مساله است.
کنایه‌های سنگین
اما این سخنرانی جنجالی به همین جا ختم نشد. علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی در همین گفت‌وگو، در کنایه‌هایی معنادار به رئیس‌جمهور از برخی نتایج سیاسی و حقوقی برجام انتقاد کرد. علی‌اکبر صالحی در خصوص نکات منفی ابعاد سیاسی، حقوقی، اقتصادی و بانکی برجام گفت: «چند ماه پیش بنده گفتم که مسائل بانکی مقداری کند پیش می‌رود که خب حرف ما مقداری مطلوب واقع نشد.» صالحی ادامه داد: «بنابراین از آن موقع تصمیم گرفتیم نه در بعد سیاسی، نه در بعد بانکی و نه در بعد حقوقی صحبت نکنیم چرا که بنده مسئول فنی برجام هستم.» صالحی با اشاره به پیش رفتن مذاکرات و عملکرد طرف مقابل در تعهدات خود به برجام تصریح کرد: «من نباید وارد این موضوع شوم، حالا دوباره ممکن است عزیزی ناراحت شود اما در برجام طرف مقابل متعهد شده است کاری نکند که با روح برجام در تضاد باشد.» رئیس سازمان انرژی اتمی به وضع قانون روادید در کنگره آمریکا پس از برجام اشاره کرد و گفت: «حالا من این را می‌توانم بگویم و دوستی نمی‌تواند به من اعتراض کند که مثلا آقا! شما وزیر اقتصاد یا رئیس بانک مرکزی یا وزیر امور خارجه نیستید چرا‌که حداقل از نظر علمی40 سال استاد دانشگاه هستم،
بنابراین این را می‌توانم بگویم. اشاره‌های صالحی به پاسخ تند چند ماه پیش روحانی به انتقاد او از روند اجرای برجام بر می‌گردد. در ماه‌های پایانی سال گذشته بود که علی‌اکبر صالحی در یک گفت‌وگوی خبری به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین اعضای تیم مذاکره‌کننده پرده از واقعیتی برداشت که پیش‌تر دولت خلاف آن را مطرح می‌کرد. صالحی چند ماه بعد از اجرای برجام رسما اعلام کرد که تحریم‌ها لغو نشده است. رئیس سازمان انرژی اتمی در آن گفت‌وگو، اعلام کرد که غرب در اجرای تعهدات خود براساس برجام، تأخیر دارد و هنوز برخی تحریم‌ها برداشته نشده است. صالحی گفت: «من هنوز با ارنست مونیز (وزیر انرژی آمریکا) جهت بررسی مکانیزم اجرا، در ارتباط هستم. تهران به آنچه باید، متعهد است اما تأخیری در طرف مقابل هست که مسئولیتش هم با خودش است. هیچ مانع مشخصی وجود ندارد اما منظورم اینجا، تأخیرشان در اجرای برخی نقاط به‌شکل کامل است.» صالحی در ادامه، «رفع تحریم به‌موجب توافق» را از مصادیق این تأخیر برشمرد و گفت: «تا الان برخی بانک‌های بزرگ اروپایی تحریم‌هایشان را به‌طور کامل پایان نداده‌اند چرا که قبلا تعهد داده‌اند که با ایران مراوده تجاری نداشته باشند. ما
هنوز منتظر هستیم که وزارت‌خارجه ایران با اتحادیه اروپا تماس بگیرد و این بحران را حل کند. هیات انرژی اتمی مسئول این بخش نیست اما ارزیابی من این است که سیر امور به‌طور نسبی خوب است.» مدتی از این اظهارات نگذشته بود که حسن روحانی به آن پاسخی تند داد؛ رئیس‌جمهور در پاسخ به سوال خبرنگاری که پرسید « از اجرایی شدن برجام می‌گذرد و اخیرا علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی اعلام کرده که طرف غربی نسبت به برخی از تعهدات خود در برداشتن تحریم‌ها از جمله تحریم‌های بانکی، تأخیر داشته است، آیا شما تایید می‌کنید یا خیر؟ گفت: «از خود آقای صالحی این موضوع را بپرسید. در زمینه مسائل اتمی آقای صالحی هرچه بگوید درست است و ایشان وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی نیست، وزیر خارجه هم الان نیست، ایشان مسئول سازمان انرژی اتمی‌است.» وی ادامه داد: «به‌نظر بنده مسیر درستی را طی می‌کنیم و ممکن است مشکلات جزئی داشته باشیم که باید رفع شود. مرجع اظهارنظر درباره مسائل هسته‌ای آقای عراقچی مسئول است، در سیاست خارجی وزیر خارجه مسئول است، در مسائل اقتصادی وزیر اقتصاد و بانک مرکزی مسئول است و در مسائل هسته‌ای نیز علی‌اکبر صالحی مسئول پاسخگویی
است.»
صالحی از روحانی کدورت دارد
این سخنان علی‌اکبر صالحی با واکنش‌های گسترده‌ای در داخل کشور مواجه شد. حالا همه به‌دنبال این بودند که کسی که روزگاری قسم جلاله درباره برجام خورده بود و آن‌چنان دفاع جانانه‌ای از دولت در ماجرای تصویب توافق هسته‌ای در پارلمان داشت، حالا چرا و به چه دلیلی این چنین بی‌محابا به طعنه درباره رئیس دولت سخن می‌گوید، آن‌هم در مورد همان توافق هسته‌ای و البته در سالگرد امضای آن!
صادق زیباکلام بازهم مانند همیشه تحلیل‌های خاص و متفاوت خود را ارائه داده است. او در تحلیل این موضع علی‌اکبر صالحی گفته است: «ممکن است صالحی به علت کدورت اخیر حق داشته باشد زیرا این رئیس‌جمهور بود که ابتدا به او حمله کرد. اگر آقای صالحی درست می‌گوید و شواهد نشان می‌دهد که چیزی علیه ما در حال پخته‌شدن است چرا نمی‌گوید که برای چه چنین چیزی اتفاق افتاده است؟ به نقش آقای صالحی در برجام صحه می‌گذارم و اساسا به هیچ عنوان نمی‌توانیم این موضوع را نادیده بگیریم. بی‌تردید آقای صالحی در مذاکرات ایفاگر نقش مهمی بود. ما باید به دکتر صالحی بگوییم اگر شما مطمئن هستید که غربی‌ها جریانی را علیه ما به راه‌انداخته‌اند، خیلی قرص و محکم نشان دهید این جریان چیست؟ به خانم مرکل و دبیرکل سازمان ملل و دیگرانی که فکر می‌کنید در این توطئه هستند اعتراض‌تان را گوشزد کنید و منتظر وزیر خارجه یا نهادهای دیگر هم نباشید. خودتان شخصا از حق مردم دفاع کنید.» او در عین حال گفته است: «اگر آقای صالحی نبودند قطعا هجمه‌ها به برجام از این هم سنگین‌تر می‌شد. به هر حال آقای دکتر صالحی از رئیس‌شان یعنی آقای روحانی کدورت دارند اما مهم این است که به خاطر
یک دستمال قیصریه را آتش نزنند. ممکن است صالحی به خاطر این کدورت حق داشته باشد چون این رئیس‌جمهور بود که ابتدا به او حمله کرد اما راه نشان دادن این دلخوری، این نیست. به نظرم در بحث حکمیت، آقای دکتر ظریف در جایگاه خیلی خوبی قرار دارند و ایشان می‌توانند دست دکتر صالحی را مجددا در دست آقای روحانی قرار دهند.»
چرا سانسور؟
اما در حالی که رسانه‌های اصلاح‌طلب سخنان علی‌اکبر صالحی را نادیده گرفتند و‌ترجیح دادند آن را کاور نکنند، روزنامه جوان با اشاره به واکنش برخی چهره‌های اصلاح‌طلب از جمله صادق زیباکلام در این مورد نوشت: «صالحی برای اینها دیروز خوب بود که در تایید برجام قسم جلاله می‌خورد؛ حالا او با این همه سابقه سیاسی و هسته‌ای از نظر زیباکلام و اصلاح‌طلبان حق اظهارنظر ندارد؛ حرف‌هایش هم با سانسور از رسانه‌های اصلاح‌طلب مواجه شد. صالحی این روزها بد شده است! اصلاح‌طلبان دلواپس حرف‌های علی‌اکبر صالحی شده‌اند؛ می‌گویند صالحی دارد زیر همه چیز می‌زند؛ می‌گویند صالحی چشم روی همه چیز بسته است. زیباکلام حرف‌های تند و تیزتری هم می‌زند. او رسما صالحی را به سیاسی‌کاری متهم می‌کند، چون حدس می‌زند شاید اصولگرایان از سال بعد سرکار بیایند، می‌خواهد بگوید من خیلی هم با اصلاح‌طلبان همراه نبوده‌ام تا در دولت بعدی هم سمت بگیرد!» روزنامه جوان ادامه داده است: «حتما از شنیدن این ادبیات تهمت‌آلود و تند از اصلاح‌طلبان نسبت به یکی از مدیران ارشد و برجامی‌دولت یازدهم متعجب شده‌اید، اما تعجبی نیست؛ آن تعریف و تمجیدها و سکه دادن‌ها برای وقتی بود که
صالحی در مجلس فریاد حمایت از برجام سر می‌داد، حالا که از بدعهدی طرف‌های غربی می‌گوید، از نظر اصلاح‌طلبان او سیاسی‌کار و فرصت‌طلب است. زیباکلام یک تلاش سختی هم دارد که نقش پررنگ صالحی در برجام را تشریح کند که صالحی ادعا نکند در برجام کاره‌ای نبوده است. انگار دارند پی مقصر می‌گردند و می‌ترسند این فتح‌الفتوح دیروزی که نشتی‌هایش هر روز دارد بیرون می‌زند، همه تقصیرش بیفتد گردن روحانی و ظریف!» جوان با اشاره به سخنان زیباکلام تاکیده کرده بود:«نکته مهمتر این است که زیباکلام می‌گوید «آقای دکتر صالحی از رئیس‌شان یعنی آقای روحانی کدورت دارند اما مهم این است که به خاطر یک دستمال، قیصریه را آتش نزنند. ممکن است صالحی به‌خاطر این کدورت حق داشته باشد چون این رئیس‌جمهور بود که ابتدا به او حمله کرد اما راه نشان دادن دلخوری، این نیست»... و بعد هم توصیه می‌کند ظریف حکمیت کند و دست این دو را در دست هم قرار دهد! این توصیف به‌گونه‌ای است که انگار میان صالحی و روحانی کدورت‌های شخصی در جریان است و با ریش‌سفیدی حلش کنیم و در خانه روی هم رو ببوسید و صلوات بفرستید و تمام؛ دیگر جلوی غریبه‌ها دعوا نکنید! اصلا صادق زیباکلام توجهی
ندارد که پای حق و حقوق یک ملت در میان است. پای بدعهدی‌های چند کشور در یکی از مهمترین توافق‌نامه‌های خارجی تاریخ ایران وسط است. این دعوا، یک جدل شخصی نیست که بگذریم و تمام شود و اگر از طعنه‌های گلایه‌آلود «مرد تا دیروز محبوب اصلاح‌طلبان» به روحانی بگذریم (که البته به قول خود زیباکلام این اول روحانی بود که به صالحی حمله کرد) باقی ماجرا، ماجرای هشدار نسبت به بدعهدی طرف مقابل و نقشه‌هایی است که غربی‌ها برای ایران کشیده‌اند؛ ببریم در پستو حل کنیم؟»
واکنش پاستور
دامنه این واکنش‌ها اما به جلسه سخنگوی دولت هم رسید. محمد‌باقر نوبخت در واکنش به اظهارات رئیس سازمان انرژی اتمی‌مبنی بر اینکه توطئهای علیه ایران در برجام در راه است گفت: «این موضوع در حال بررسی در هیات مخصوصی در شورای عالی امنیت‌ملی است. هر کجا احساس کنیم اقداماتی علیه برجام صورت می‌گیرد، موضع‌گیری می‌کنیم، اگر هم توطئهای باشد اقدامات تلافی جویانه‌ای انجام می‌دهیم.» این نکته از آن جهت مهم بود که بنا به گفته سید‌عباس عراقچی فقط تا کنون یک مورد از اتفاقات پیش آمده در برجام به هیات ویژه رسیده بود اما با این اعلام سخنگوی دولت گویا پرونده تازه‌ای در این مورد باز شده است. در واکنشی دیگر از سوی دولتی‌ها، سید‌عباس عراقچی هم به این ماجرا ورود پیدا کرد. او در گفت‌وگوی تلویزیونی‌اش در رابطه با اظهارات اخیر علی‌اکبر صالحی مبنی بر اینکه به نظر پخت و پز جدیدی برای ایران در دست تهیه است، با اشاره به اظهارات آنگلا مرکل و بان‌کی‌مون درباره فعالیت‌های موشکی ایران گفت: «اینکه همیشه باید مراقب باشیم تا توطئهای صورت نگیرد و پخت‌وپزی نشود یک اصل است. توطئه آنها علیه ایران توهم نیست بلکه واقعیت است. روزی که بوی توطئه به
مشاممان نرسد، باید شک کنیم. همچنین باید ابعاد توطئه را هم بشناسیم. ما همواره در سال‌های گذشته در چند موضوع با غرب و آمریکا سرشاخ بوده‌ایم. از جمله در بحث موشکی، هسته‌ای، محور مقاومت و حقوق بشر. در جریان بحران هسته‌ای آمریکایی‌ها و غربی‌ها کاری کردند که موضوع موشکی به هسته‌ای گره خورد و در قطعنامه شورای امنیت این دو به هم وصل شدند که همه موشک‌های بالستیک ما را در تحریم قرار داد. یکی از دستاوردهای ما در برجام این بود که با هر مشقتی این گره‌خوردگی را باز کنیم و این کاری بزرگ بود که برای آن انرژی زیادی صرف شد.» عراقچی در عین حال گفت: «بعد از آنکه ما پس از برجام موشک عماد را آزمایش کردیم نکته قابل توجه این بود که آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها اعلام کردند آزمایش این موشک نقض برجام نیست. با این همه مساله موشکی یکی از موضوعات ما با غرب است و درگیری ما با آنها ادامه دارد. آمریکایی‌ها الان صرفا می‌گویند آزمایش‌های موشکی ایران با قطعنامه 2231 ناسازگار است اما نمی‌توانند بگویند نقض قطعنامه است. ما در بحث موشکی آنها را بسیار عقب راندیم.»
برخورد دوگانه؟
اما در میان اظهارنظر‌ها در مورد علت بیان سخنان جنجالی علی‌اکبر صالحی، امید هسته‌ای که از رسانه‌های نزدیک به سازمان انرژی اتمی‌است در مطلبی به کالبد شکافی ماجرا پرداخته است. امید هسته‌ای بیان این سخنان از سوی علی‌اکبر صالحی را در ادامه کمک‌های او به پیبرد برجام دانسته و نوشته است: «در طول یک سال گذشته صالحی چند باری به سبک و سیاق رهبری و برخی دیگر از اعضای کابینه همچون ولی‌الله سیف، رئیس بانک‌مرکزی، هشدارهایی معطوف به طرف مقابل مذاکرات داده است که با برخوردی دوگانه از سوی بخشی از منتقدان برجام مواجه شده است. آنها از یک سو با استقبال از این هشدارها آن را تعبیر به ورود صالحی به جمع دلواپسان کرده و هشدارهای وی را تیتر و خبر اول کرده‌اند و از دیگر سو به او تاخته‌اند که تو خود بخش مهمی‌از ماجرای برجامی‌و برای آن قسم جلاله در مجلس ایراد کرده‌ای و خلاصه اینکه خود کرده را تدبیر نیست! آنها حتی اشاره‌های تلویحی یا مستقیم رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی به یکدیگر (در حالی که آنها حداقل هفته‌ای یک تا دو بار با هم دیدار دارند) را نشانه شکاف در جبهه برجامیان دانسته و انتظار تشدید آن را کشیده و برای این منظور زمینه و
فضاسازی می‌کنند؛ این در حالی است که هم صالحی و هم رئیس‌جمهور روحانی نوع دیگری از سیاست‌ورزی را پیشه دارند؛ نوعی که در آن همراهی به معنای سانسور خود نیست.» امید هسته‌ای در ادامه گزارش خود آورده است:«صالحی در روزهایی که نام حسن روحانی را آوردن اصلا هم کم‌هزینه نبود، به‌گونه‌ای درباره درایت و مدیریت ایشان سخن گفته که در فیلم تبلیغاتی دکتر روحانی نیز از آن استفاده شده است. او اگر امروز هم از بیان دکتر در یک کنفرانس مطبوعاتی راضی نیست، آن را بیان می‌کند، اما اینها تابه‌حال مانع از همکاری موثر این دو در ابعاد فنی و حتی سیاسی برجام نبوده است.»
آینده آقای دکتر!
بعد از بیان سخنان علی‌اکبر صالحی برخی عنوان کرده‌اند که ممکن است علی‌اکبر صالحی تصمیمی برای ماندن در سازمان انرژی اتمی ندارد. برخی دیگر هم این سخنان را تنها پاسخی آن‌هم در سطح بالا به رئیس‌جمهور بابت آن اعتراض قبلی‌اش دانسته‌اند اما نکته این است که علی‌اکبر صالحی فردی بسیار زیرک و با‌هوش در دولت‌های مختلف بوده و به خوبی می‌داند که چه می‌کند. او حتما برای این سخنان خود دلایلی دارد که احتمالا به زودی آنها را بیان خواهد کرد. به نظر نمی‌رسد صالحی بنای رفتن و نماندن داشته باشد.
دیدگاه تان را بنویسید