دلار بیش از 40 هزار تومان؛ آیا حقوق کارگران 1401 نیز افزایش می‌یابد؟!
با انتشار خبر افزایش حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی و پرداخت معوقات آن‌ها، فعالان حقوق کارگران، دغدغه افزایش حقوق کارکنان و کارگران در بخش خصوصی را مطرح کردند. با وجود این مساله که افزایش قیمت کالاهای مصرفی مردم و تورم اقتصادی رو به افزایش در سال‌های گذشته، دولت‌های پیشین را متقاعد نکرده بود که با افزایش حداقل حقوق کارگران در میانه سال موافقت کنند اما شرایط حساس کنونی، این احتمال را ایجاد می‌کند که این خواسته فعالان حقوق کارگران و عمل به آن، مورد بررسی هیئت‌های مربوطه قرار بگیرد. در این زمینه گمانه‌زنی‌هایی انجام شده اما به صورت رسمی، هنوز حداقل حقوق کارگران افزایش نیافته است.
در ابتدا باید توضیح دهیم که منظور از افزایش حقوق کارگران، افزایش میزان پایه حقوقی است که شورای عالی کار، هر ساله با توجه به نرخ تورم و شرایط اقتصادی آن را تعیین و اعلام می‌کند. به این ترتیب، کارفرمایان و کارگران بخش خصوصی ملزم هستند که مطابق با تعرفه اعلام شده با یکدیگر قرارداد امضا کنند.
نرخ پایه حقوق، مشخص می‌کند که برای هر ساعت کار نیروی کار انسانی در ایران، چقدر باید حقوق (دستمزد) پرداخت شود. البته این مقدار، حداقل‌ترین میزان حقوق است و برای به خدمت گرفتن کارگر ساده تعیین می‌شود. بنابراین، نیروی کار انسانی شاغل در بخش خصوصی، در صورت داشتن تخصص می‌تواند مبلغ بیشتری از پایه حقوق درخواست کند. مبلغ مورد نظر برای دستمزد نیروی متخصص، بعد از توافق او و کارفرما، تعیین و در متن قرارداد نوشته می‌شود. بنابراین، تعیین مبلغی مازاد بر پایه حقوق، اشتباه نیست.
افزایش حقوق کارگران ، سایر مزایای قانون کار را نیز افزایش می‌دهد؟
با صحبت درباره احتمال افزایش حقوق کارگران، این سوال نیز برای کارفرمایان ایجاد شده است که آیا افزایش پایه حقوق، باعث خواهد شد که مزایای دیگر قانون کار مانند عیدی، سنوات، حق مسکن یا حق عائله مندی و مانند این موارد نیز، افزایش داشته باشند؟
در ابتدا پیشنهاد می‌کنیم برای آگاهی از تمام مزایای قانون کار که به صورت قانونی برای کارگران و کارمندان بخش خصوصی در نظر گرفته شده است، حتما روی لینک مشخص شده بزنید و درباره آن در مجله حقوقی رکلا مطالعه کنید. در آن مقاله که درباره تعهدات مالی کارفرما نسبت به نیروی کار انسانی در بخش خصوصی توضیح می‌دهد، به صورت دقیق تمام حقوق رفاهی کارگران و کارمندان بخش خصوصی شرح داده شده است.
در ادامه بعد از آگاهی از ماهیت و مقدار حقوق و مزایای قانون کار، به خوبی به این موضوع آگاه خواهید شد که در صورت موافقت شورای عالی کار و افزایش حقوق کارگران، میزان سنوات و عیدی آن‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند اما درباره کمک هزینه‌های دیگری مانند حق مسکن، باید مستقلا تصمیم گیری شود.
در شرایط حاضر با احتمال رکود یا کاهش در درآمد، نوشتن قرارداد کار به ضرر کارفرما است؟
کارفرمایان پیش از به خدمت گرفتن نیروی کار انسانی باید شرایط کاری و میزان درآمدزایی خود را تخمین بزنند. در واقع شما به عنوان یک کارفرما زمانی می‌توانید با کارگر یا کارمند خود قرارداد کار امضا کنید که بدانید توانایی پرداخت حقوق و مزایای قانونی او را خواهید داشت. دقیقا به همین دلیل است که کارفرمایان از قراردادهایی با مدت کوتاه یک الی سه ماهه استفاده می‌کنند زیرا این احتمال را در نظر می‌گیرند که نتوانند برای مدت طولانی کارگر را در اختیار داشته باشند. در مواقعی، شاهد این مساله هستیم که قراردادهای یک ساله یا بیشتر نیز زودتر از موعد و با توافق طرفین به اتمام می‌رسند و کارفرما مجبور به تعدیل نیرو می‌شود.
حال با توجه به مواردی که بیان کردیم، گاهی کارفرمایان این سوال را بیان می‌کنند که آیا بهتر نیست به طور کلی قرارداد کار مکتوبی میان کارفرما و کارگر امضا نشود تا تعهد مکتوبی میان آن‌ها شکل نگرفته باشد؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم که امضای قرارداد کار ، تنها یک نشانه از وجود رابطه استخدامی میان کارگر و کارفرما است. بنابراین، اگر نیاز به اثبات این رابطه کاری باشد، طرفین می‌توانند به موارد دیگری نیز اشاره کنند. بنابراین، ننوشتن قرارداد، تنها این امکان را از شما می‌گیرد که نتوانید به صورت دقیق تمام تعهداتی که انتظار دارید را در متن قرارداد توضیح دهید و از شروط مورد نظر خود مدرکی مکتوب در دست داشته باشید.
تعدیل نیرو و نداشتن قرارداد برای دریافت بیمه بیکاری
با توجه به مطالبی که در بخش قبل درباره آن توضیح دادیم، برای هر دو طرف قرارداد کار، مناسب است که یک قرارداد مکتوب داشته باشند. امضای قرارداد کار به صورت مکتوب حتی می‌تواند برای کارگران و کارمندان اهمیت بیشتری داشته باشد. احتمالا شما نیز شاهد این مساله بوده‌اید که شرکت‌ها و واحدهای تجاری زیادی به دلایل مختلف دست به تعدیل نیرو زده‌اند. در شرایط تعدیل نیرو، برای نیروی کار انسانی که کار خود را از دست داده است، بسیار عالی خواهد بود که بتواند از شرایط بیمه بیکاری استفاده کند.
البته در نظر داشته باشید که چه تعدیل نیرو صورت بگیرد و چه رابطه استخدامی میان کارگر و کارفرما به هر دلیلی به اتمام برسد، اگر نیروی کار انسانی دارای شرایطی باشد که مشمول دریافت بیمه بیکاری شود، می‌تواند از آن استفاده کند.
یکی از مهمترین مدارکی که باید برای دریافت بیمه بیکاری ارائه دهید، یک نمونه قرارداد کاری است. بنابراین، اگر به عنوان کارگر یا کارمند استخدام می‌شود، اصرار داشته باشید که با شما قرارداد کار امضا کنند و یک نسخه از آن را نیز دریافت کنید. این خواسته نه تنها از حقوق شما است و برای انجام آن مانعی ندارید، بلکه اقدامی دوراندیشانه است که می‌تواند در صورت بیکار شدن شما، برایتان کمک کننده باشد تا بتوانید به سهولت فرآیند دریافت بیمه بیکاری خود را دنبال کنید.
علاوه براین، تنظیم یک قرارداد کار مکتوب، این امکان را ایجاد می‌کند که بتوانید با آسودگی خاطر درباره چک یا سفته ضمانتی که به کارفرما می‌سپارید در متن قرارداد توضیح دهید و به شماره آن چک و سفته اشاره کنید تا مشخص شود که این اوراق به عنوان ضمانت ارائه شده‌اند.
دیدگاه تان را بنویسید