کشورهای عربی تا دیر نشده با ایران مذاکره کنند

وی در همین ارتباط با انتشار توئیتی افزود، اگر در آینده توافقی میان ایران و آمریکا صورت بگیرد، در آن صورت دیگر این مساله - گفت و گوی ایران و کشورهای عربی -  برای تهران ضروری نخواهد بود و چه بسا دیگر در آن زمان فرصت گفت و گو فراهم نشود.

اظهار نظر اخیر آل ثانی ۶۰ ساله با ۲۱ سال سابقه فعالیت سیاسی به عنوان وزیرخارجه و نخست وزیر قطر به دنبال سفر هفته گذشته "محمدجواد ظریف" وزیر خارجه ایران به دوحه برای شرکت در "کنفرانس امنیتی" و دعوت دوباره کشورهای منطقه خلیج فارس به ابتکار اعتماد سازی میان یکدیگر و "طرح صلح هرمز" در مصاحبه با شبکه "الجزیره" صورت می گیرد.

"حسن روحانی" رییس جمهوری اسلامی ایران مهر ماه ۱۳۹۸ در هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل اعلام کرد: بنا به مسئولیت تاریخی کشورم در حفظ امنیت، صلح، ثبات و پیشرفت در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز، همه کشورهایی را که از تحولات خلیج فارس و تنگه هرمز متأثر می‌شوند به " ائتلافِ امید " یعنی " ابتکار صلح هرمز" دعوت می کنم.

رئیس‌ جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه هدف «ائتلاف امید» ارتقای صلح، ثبات، پیشرفت و رفاه کلیه ساکنان حوزه خلیج فارس و تفاهم متقابل و روابط صلح‌آمیز و دوستانه میان آنها است، ابراز داشت: این ابتکار حوزه‌های مختلف همکاری مانند تأمین همگانی امنیت انرژی، آزادی کشتیرانی و انتقال آزادانه نفت و سایر منابع به کشورهای حوزه تنگه هرمز و فراتر از آن را دربر می‌گیرد.

ارایه طرح صلح هرمز از سوی جمهوری اسلامی ایران به شش کشور حاشیه جنوبی خلیج فارس به دنبال افزایش تنش ها در این منطقه مهم و راهبردی در ماه های اخیر صورت گرفت. حضور نظامی و دخالت کشورهای بیگانه و خارج از منطقه به خصوص آمریکا عامل اصلی برهم خوردن نظم و امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز شده است. طرح صلح رییس جمهوری اسلامی ایران با هدف تامین امنیت و ثبات منطقه از سوی کشورهای حوزه خلیج فارس با همکاری مهم ترین کشور شمالی آن یعنی ایران، ارایه شده است.

وجود ذخایر عظیم نفت و گاز در منطقه خلیج فارس و کشورهای پیرامون آن که از آن به عنوان "هارتلند" انرژی جهان نام برده می شود، موجب شده تا ایران با توجه به موقعیت و جایگاه خود در این منطقه، چنین طرحی را برای حل مسایل و مشکلات موجود در آن ارایه دهد. کوتاهی و ناپختگی برخی کشورهای منطقه نیز از عوامل حضور و دخالت قدرتهای بیگانه در منطقه راهبردی و مهم خلیج فارس و تنگه هرمز بوده است .

اصولا یکی از علت های اصلی بروز مشکلات و اختلافات در منطقه خلیج فارس به خاطر حضور و سیاست های تفرقه افکنانه برخی قدرت های فرامنطقه ای است که تنها راه تامین و ادامه منافع، فروش سلاح های خود و بازگرداندن درآمدهای نفتی منطقه را در چنین اختلافاتی دنبال می کنند و اجازه نمی دهند تا کشورهای منطقه خود راسا در کنار یکدیگر مشکلات را حل کرده و به دور از برخی تنش ها به حیات عادی خود ادامه دهند.

در ماه های اخیر به دنبال افزایش تنش ها در منطقه یکی از اصولی که برای کشورهای مختلف جهان به خصوص کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس ثابت شد، ورود نکردن قدرت های فرامنطقه ای در این تنش ها به خاطر ملاحظات خاص آنها و بر خلاف موضع گیری های رسمی و لفظی این قدرت ها است و در هنگام بروز مشکل به بهانه هایی چون بررسی بیشتر و یا انجام تحقیقات لازم از هر اقدامی سرباز می زنند.

درست در همین ارتباط اکنون یکی از نگرانی های کشورهای حاشیه خلیج فارس فراهم شدن زمینه برای هرگونه توافق بین ایران و قدرت های بزرگ است که بهترین مصداق برای آن را می توان در نگرانی و وحشت برخی از کشورهای منطقه از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بین ایران و شش کشور بزرگ جهان ذکر کرد.

نخست وزیر پیشین قطر پیرامون همین نگرانی (جمعه) نیز در توئیت خاطر نشان کرد، کشورهای عربی حوزه خلیج فارس باید در این برهه مسئولیت حساس را درک کرده و روابط خود با ایران را بر اساس روبط کنونی تهران و واشنگتن بنا نکنند.

معنی و مفهوم موضع گیری اخیر این مقام سابق قطری پس از ۲۱ سال سابقه دیپلماتیک به برخی جوانان تازه کار در بعضی از کشورهای منطقه این است که در صورت بروز هرگونه تحولی در ارتباط با اوضاع منطقه و چرخش از سوی قدرت های بزرگ در ارتباط با ایران و انجام توافقی دیگر زمان و فرصتی برای گفت و گو آنان با ایران باقی نخواهد ماند و همانگونه که قدرت های بزرگ همواره به دنبال منافع حداکثری خود هستند، در صورت توافق آنان با ایران کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس هیچ جایگاه و محلی از اعراب در ارتباط با آن نخواهند داشت و حتی شاید سرنوشت و آینده آنها بندی از توافق های احتمالی باشد.

"رضا میرابیان" از تحلیلگر و کارشناس مسایل کشورهای حوزه خلیج فارس در همین پیرامون معتقد است، اگر توافقی بین ایران و آمریکا صورت گیرد، سر کشورهای عرب خلیج فارس بی کلاه می ماند و این کشورها باید به صورت مستقل و بدون فشار آمریکا مذاکره کنند.

وی در ادامه در پاسخ به اینکه چه طرف هایی از ناآرامی های منطقه سود می برند، گفت: نابسامانی منطقه برای هیچ کس سودی نخواهد داشت و موجب ایجاد آشوب در میان ملت ها خواهد شد. تنها آمریکا و رژیم صهیونیستی از این تحولات در منطقه سود می برند.

سخن آخر این که تا دیر نشده کشورهای عرب حاشیه جنوبی منطقه باید با توجه به تاریخ، منافع و جغرافیای مشترک به عنوان بهترین محور برای هرگونه توافق تا دیر نشده دست به کار شده و به صورت مستقل و بدور از برخی فشارها و موضع گیری های قدرت های فرامنطقه ای که هیچگاه به وعده های خود عمل نکرده اند با یکدیگر نسبت به تامین امنیت و ثبات منطقه مهم و حساس خلیج فارس اقدام کنند.

در این میان هستند کشورهایی در منطقه که تمایل به چنین توافقی دارند ولی برخی ملاحظات و سیاست ها نسبت به دیگر کشورهای مانع از آن شده است که قدم پیش گذاشته و موضوع را مطرح تا بتوانند به توافق دست یابند. باید گفت که شاید موضع گیری اخیر یک مقام سابق قطر بتواند سد موجود را برای چنین قدمی شکسته و مقدمات این توافق و مذاکره بین کشورهای منطقه با جمهوری اسلامی ایران را فراهم کند.

تهران - ایرنا -