اپیدمی بالای 200

بهارستان روی خوشی به پاستور نشان داده است. حسن روحانی سه شنبه هفته گذشته یک لیست 17 نفره را با خود به پارلمان برد و چند روز بعد از حضور او در مجلس، پارلمانتاریست‌ها با گشاده‌رویی، آرایی بالا را برای آغاز دولت دوازدهم به گلدان‌ها ریخته‌اند. آنچه رخ داده این است: «16 وزیر از مجلس رای اعتماد گرفتند و راهی وزارتخانه‌ها شده‌اند و تنها این گزینه پیشنهادی وزارت نیرو بوده که نتوانسته از بهارستان راهی ساختمان وزارتخانه‌اش شود.»

 عجایب رای اعتماد

رأی‌آوردن برخی گزینه‌ها جالب توجه بود؛ «آذری‌جهرمی» برای وزارت ارتباطات؛ «علی ربیعی» برای وزارت کار؛ رای بالای «رحمانی‌فضلی» برای وزارت کشور؛ و البته رای‌نیاوردن «حبیب‌الله بیطرف»، وزیر پیشنهادی نیرو. البته «احمد مازنی»، عضو فراکسیون امید و نماینده تهران، در مورد رای‌آوری اکثر وزرای پیشنهادی، سخنان رئیس‌جمهوری را بی‌تأثیر نمی‌داند: «با سخنرانی آقای روحانی که تاکید داشتند این افراد انتخاب شوند و آقا هم فرمودند دولت زودتر شروع به کار کند، نمایندگان خواستند کمک کنند و این هم بی‌تأثیر نبود.» یکی از حواشی رای‌گیری دیروز نه در صحن بود و نه در بیرون از صحن؛ بلکه در آرای رای‌گیری بود. در مجموع رای‌گیری از نمایندگان برای وزرای پیشنهادی، ٤٥ رای باطله و ٢٧٠ رای ممتنع وجود داشت؛ رای ممتنع برخلاف نامش در جریان «رأی‌اعتماد» به ضرر وزیر و در مخالفت با وزیر پیشنهادی محسوب می‌شود و در «استیضاح وزرا»، مخالف استیضاح و به نفع وزیر محسوب می‌شود، اما رای باطله هم پدیده‌ای بود که دیروز خودنمایی کرد؛ به گفته «یوسفیان‌ملا»، رئیس کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس، رای باطله یعنی نماینده یا هیچ گزینه‌ای را نزده یا بیش از یک گزینه زده یا دچار خط‌خوردگی بوده و رای خود را در برگه رای‌گیری در مورد آن وزیر مکتوب ننوشته است.»

 وزرای بدون مخالف

 در میان 17 وزیر معرفی شده تنها وزیر دفاع و وزیر ورزش و جوانان بودند که در میان نمایندگان هیچ مخالفی نداشتند و تنها موافقان به صحبت پرداختند.

در دفاع از امیر حاتمی‌که به‌عنوان وزیر دفاع به مجلس دهم معرفی شده بود پنج نماینده صحبت کردند. آنها تعهد وی به وحدت سپاه و ارتش، خوش‌‌فکر بودن و اشراف این وزیر را مهمترین دلیل حمایت خود می‌دانستند. البته قاضی‌زاده هاشمی، در میان دفاعش بایدهایی را نیز تعیین کرد و آن استفاده از فرماندهان سپاه در وزارت دفاع بود. سرتیپ حاتمی ‌نیز وقتی خواست از خود و برنامه‌هایش دفاع کند، از ارتقای قدرت بالستیک و افزایش توان دفاعی نیروی زمینی باتوجه به جنگ‌های نیابتی صحبت به میان آورد.وزیر ورزش از دیگر وزرایی بود که در میان نمایندگان هیچ مخالفی نداشت. موافقان نیز از قدرت اجرایی وزیر گفتند و او را فردی دانستند که قادر است ورزش کشور را ارتقا دهد. سلطانی‌فر نیز در دفاعیاتش در مقابل نمایندگان گفت: «در 9 ماهی که افتخار وزارت داشته‌ام، توانسته‌ام توانایی‌های ورزش را بشناسم و حالا ورزشکاران را سفیران توانایی این ملت معرفی می‌کنم و نقشه راه خود را بر این اساس ارائه می‌کنم.»

 فراکسیون ولایی نگاه مثبتی داشت

«سیدحسین نقوی‌حسینی» عضو فراکسیون ولایی هم در مورد نظر اعضای فراکسیون متبوعش گفت: «ما نظری اعلام نکردیم.» او در پاسخ به اینکه «فراکسیون ولایی متمایل به چند نفر بود»، افزود: «نمی‌دانم؛ از دل آدم‌ها خبر ندارم! نگاه فراکسیون به کابینه مثبت بود. ما با رویکرد مثبت بررسی کردیم.»‌ او ادامه داد: «فراکسیون ولایی نسبت به دو فراکسیون دیگر، رای مثبتش به دولت بیشتر بود. بنای چالش نداشتیم. همه را دعوت کردیم و برنامه و حرف‌های‌شان را شنیدیم و افراد هم رای دادند.»

او در مورد موافقت‌ها و مخالفت‌ها با وزرای پیشنهادی هم گفت: «در مخالفت‌ها هم دیدید که اغلب امیدی‌ها مخالف بودند و اصولگرایان دفاع می‌کردند. به آقای عارف گفتم این چه پدیده‌ای است که شما به دولت حمله می‌کنید و اصولگرایان دفاع می‌کنند!»  او در ادامه هرگونه ائتلاف و جلسه بین فراکسیون ولایی و مستقلین را هم رد می‌کند؛ نقوی‌حسینی مخالفت «پورمختار» با «آذری‌جهرمی» را هم موضع فراکسیون نمی‌داند.

 تیم اقتصادی روحانی

مسعود کرباسیان وزیر پیشنهادی حسن روحانی بود که برای وزارتخانه اقتصاد و دارایی معرفی شد؛ فریده اولاد قباد، عبدالحمید خدری و کمال‎الدین شهریاری از نمایندگانی بودند که در موافقت و مخالفت با او پشت ‌تریبون قرار گرفتند. مهمترین محورهایی که در دفاعیات آنها شنیده می‌شد، بحث انطباق برنامه‎های این وزیر با اسناد بالادستی از جمله برنامه ششم توسعه بود و همینطور توجه به بخش خصوصی از مواردی بود که نمایندگان را پشت‌تریبون کشاند تا از او حمایت کنند.

ولی ملکی، سیدهادی بهادری و رسول خضری از دیگر نمایندگانی بودند که در مخالفت با کرباسیان صحبت کردند. آنها بیشتر از باید و نبایدها گفتند تا نقد جدی به وزیر پیشنهادی. محور صحبت‌های آنها حول بحث سرمایه‌گذاری و چگونگی رفتار بر سر ارتقای سطح سرمایه‌گذاری مردم بود. جدایی اقتصاد از سیاست و حل مساله موسسات مالی و اعتباری از دیگر موضوعاتی بود که در این جلسه مطرح شد.کرباسیان نیز از خود در برابر انتقادات دفاع کرد و گفت اقتصاد را به اتاق شیشه‌ای می‌برم.محمد شریعتمداری یکی دیگر از مدیران اقتصادی حسن روحانی بود که برای وزارتخانه صنعت و معدن به مجلس معرفی شد. سید‌مهدی مقدسی، علی ابراهیمی، حسن بهرام‌نیا و رسول خضری در موافقت با او صحبت کردند و دلایل آنها برای موافقت با این وزیر قدرت تعامل خوب با جناح‌های مختلف و اعتقاد به انسجام تیم اقتصادی دولت بود. شهباز حسن‌پور و احمدعلی کیخا از نمایندگانی بودند که در مخالفت با شریعتمداری صحبت کردند. آنها نیز بیشتر از آنکه با خود وزیر مخالفت کنند، سختی راه را گوشزد کردند و نظرشان این بود که شاید وزیر مربوطه تاب اداره وزارتخانه عریض و طویلی مانند صنعت و معدن را نداشته باشد. محمد شریعتمداری اما در دفاعیاتش موضوع تولید کالا را محور اصلی صحبت‌های خود قرار داد و گفت: «از تولید کالاهای استراتژیک دفاع می‌کنم.»

 مقایسه رای اعتماد در دو مجلس

اگرچه در کابینه اول روحانی، سه وزیر رای اعتماد نگرفتند اما در جریان رای‌گیری امروز در مجلس شورای اسلامی تنها وزیری که رای اعتماد نیاورد، حبیب الله بیطرف وزیر نیرو بود که با 133 رای از ورود به کابینه دوازدهم بازماند. او تنها 8 رای کم داشت که بتواند بار دیگر وزیر شود.چهارسال پیش از میان 18 وزیر پیشنهادی سه نفر نتوانستند از نمایندگان ملت رای اعتماد بگیرند. محمد نیلی‎منفرد، مسعود سلطانی‎فر و محمدعلی نجفی وزرای پیشنهادی علوم، ورزش و آموزش و پرورش به ترتیب با کسب 105، 117 و 142 رای، کمترین آرا را کسب کردند. در عوض علی طیب‎نیا، حسین دهقان، حسن قاضی‎زاده هاشمی و عبدالرضا رحمانی‌فضلی وزرای اقتصاد، دفاع، بهداشت و کشور با کسب 274، 269، 260 و 256 رای بیشتری را از نمایندگان مجلس دریافت کردند. حضور طیب‌نیا و دهقان در کابینه دوازدهم تمدید نشد و در عوض، مسعود کرباسیان و امیر حاتمی ‌جایگزین آنها شدند که به ترتیب 240 و 261 رای کسب کردند. تفاوت آرای این دو نفر با وزرای پیشین حاکی از آن است که اگرچه حاتمی‌وزیر دفاع دولت دوازدهم بیش از دیگر وزرا رای گرفته اما 8 رای کمتر از وزیر پیشین کسب کرده است. کرباسیان نیز نتوانست رکورد طیب‎نیا را حفظ کند. طیب‎نیا با کسب 274 رای موافق، رکورد بالاترین رای اعتماد را از مجلس داشت. اما کرباسیان 34 رای کمتر از او کسب کرد.در مقایسه آرای 17 وزیر کابینه دوازدهم با وزرای کابینه پیشین، شاهد کاهش آرای 6 وزیر نسبت به قبل و افزایش آرای 10 وزیر نسبت به وزرای قبل هستیم. وزرای آموزش و پرورش، اطلاعات، خارجه، کار، دادگستری، راه، صنعت، فرهنگ و ارشاد اسلامی، نفت و ورزش آرای‌شان افزایش یافته بود.دو کابینه حسن روحانی، 8 وزیر مشترک دارند. آخوندی، سلطانی‌فر، زنگنه، علوی، ظریف و ربیعی شش وزیری هستند که آرایشان در مقایسه با دولت گذشته، افزایش‌یافته است. اما در عوض آ‌رای قاضی‎زاده‌هاشمی و حجتی کم شده است.

 داستان فراکسیون امید

یک روز قبل از رای‌گیری هم درباره ائتلاف احتمالی فراکسیونی، بهروز نعمتی،عضو فراکسیون مستقلین به‌طور تلویحی از ائتلاف و هماهنگی میان فراکسیون‌ها خبر داد. هرچند به‌طور دقیق نگفت این هماهنگی بر سر چه وزرایی و میان کدام فراکسیون‌ها قرار است اتفاق بیفتد. با این حال اما دو فراکسیون مستقلین و اصولگرایان ولایی بر سر رای نیاوردن حبیب‌الله بیطرف اتفاق‌نظر داشتند. همانطور که فراکسیون امید هم با فراکسیون مستقلین درباره رای نیاوردن جهرمی، وزیر پیشنهادی ارتباطات هم‌نظر بودند. با این حال اما ظاهرا اعضای هیات‌رئیسه دو فراکسیون ولایی و مستقلین باز هم توانستند با ائتلاف با یکدیگر این اتفاق نظر را در عمل هم به نمایش بگذارند و مانع از رسیدن وزیر اصلاح‌طلب پیشنهادی به وزارت نیرو (آن هم تنها با ٧ رای کمتر) شوند تا خاطره تلخ انتخابات هیات‌رئیسه دوم مجلس و از دست دادن سه کرسی فراکسیون امید در ترکیب هیات‌رئیسه باز هم تکرار شود. فراکسیون امید علاوه بر این در ایجاد ائتلاف با فراکسیون مستقلین بر سر گزینه مشترکی که قصد حمایت از او را نداشتند یعنی جهرمی ‌هم موفقیتی نداشت. آثار هماهنگی دو فراکسیون مستقلین و ولایی در آرای سایر وزرا هم خودش را نشان داد. جایی که محمود حجتی، وزیر کشاورزی با ١٦٤ رای و عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی با ١٨٨ رای موافق با میزان رای کمتری در میان وزرای دولت یازدهم راهی وزارتخانه‌های خود شدند. فراکسیون امید هم البته رای فراکسیونی خودش را بیشتر از همه در آرای منفی جهرمی ‌نشان داد. او ١٢٠ رای مخالف داشت که تقریبا وزن فراکسیون امید در مجلس را نشان می‌دهد. با این حال موضوع ائتلاف دو فراکسیون ولایی و مستقلین بر سر عدم رای اعتماد به بیطرف موضوعی بود که نقوی حسینی سخنگوی فراکسیون ولایی در گفت‌وگو با «اعتماد» آن را رد می‌کند. او در پاسخ به سوال روزنامه «اعتماد» درباره اینکه آیا عدم رای‌آوری بیطرف حاصل ائتلاف میان فراکسیون‌های ولایی و مستقلین بوده است یا نه می‌گوید: «خیر. اصلا هیچ نشست مشترکی نداشتیم و من معتقدم رای نیاوردن آقای بیطرف از موضع فراکسیونی نبود.» نقوی‌حسینی تحلیل خودش را از رای نیاوردن بیطرف اینگونه بیان می‌کند: «رای نیاوردن ایشان به مسائل منطقه‌ای و حوزه‌های آبخیزداری برمی‌گشت و نمایندگان استان‌هایی که به جهت سدهایی که زده شد دچار مشکلات آبی شدند به ایشان رای ندادند.»

 مخالفان کابینه

اگر از آرای موافق عبور کرده و به سطح آرای مخالف برسیم نوسان جالبی از آرا را مشاهده خواهیم کرد. جز وزرای دفاع و بهداشت که کمترین میزان مخالف را داشتند و بیطرف و جهرمی‌ که رای منفی بالای 100 را برای خود ثبت کردند، در اکثر موارد نوسانی بین 20 تا 30 رای مخالف در سبد هر وزیر پیشنهادی مشاهده می‌شود. آماری که ریزتر شدن در آن شاید بتواند ما را به پشت پرده این آرای ثابت و بازماندگان اصولگرایان منتقد دولت در مجلس قبل برساند.

فراکسیون ولایی مجلس که اصولگرایان را زیر سقف خود جمع کرده است شاید اعضایش را به صد نفر برساند، در این میان می‌شود طیفی از اصولگرایان سنتی، نواصولگرایان، وزرای احمدی‌نژاد و... را مشاهده کرد. اگر اصولگرایان سنتی حاضر در این فراکسیون را در طیفی اعتدالی در نظر بگیریم که کمتر در قامت یک اصولگرای منتقد رای خود را بین مثبت و منفی شدن جابه‌جا می‌کنند نمی‌توان از آرای نواصولگرایان حاضر در مجلس عبور کرد. نواصولگرایانی که در بین آنها پایداری‌ها و منتقدان دولت هم یافت می‌شوند. گرچه تعداد آنها در این مجلس اندک است اما شاید ردپای همان 20 تا 30 رای اعتماد منفی را بتوان در همین طیف سیاسی مجلس جستجو کرد. افرادی که قدرت بازی‌سازی و جریان‌سازی در صحن مجلس را ندارند اما بنایی هم ندارند که رای‌شان را به نفع دولت خرج و هزینه کنند.

 آن روی رای اعتماد

شاید جالب‌ترین تعبیر در مورد رای اعتماد مجلس به وزرای روحانی را سعید حجاریان داشته باشد. او گفته است: «همه با هم کنار آمدند.» حجاریان البته افزوده است: «بضاعت روحانی در مقطع فعلی در همین حد است، چراکه ما از اول انقلاب تا به امروز کادرسازی نکرده‌ایم، اگر کادرسازی می‌کردیم الان کابینه بهتری داشتیم». حجاریان اضافه کرده: «خود آقای روحانی هم نیرویی بهتر از این وزرای پیشنهادی نداشت، اگر داشت، معرفی می‌کرد. مساله این است که کفگیر به ته دیگ خورده و نه کسی را باقی گذاشته‌ایم و نه نیرویی تربیت کرده‌ایم.»

در واکنشی دیگر به رای اعتماد مجلس به وزرای روحانی مرتضی حاجی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب گفته است: «وزرای پیشنهادی آقای روحانی جز یک نفر موفق به اخذ رای اعتماد از مجلس شورای اسلامی شدند. نمایندگان با بررسی برنامه‌ها و دفاعیات رئیس‌جمهور و وزرا تصمیم گرفتند تا تیم انتخاب شده آقای روحانی را تایید کنند. همچنان که مردم به آقای روحانی اعتماد کرده و او را برای دوره دوم ریاست‌جمهوری انتخاب کردند، مجلس شورای اسلامی نیز به وزرای پیشنهادی رئیس‌جمهور اعتماد کرد. باید توجه داشت که بیش از اینکه آرای نمایندگان مجلس به برخی از وزرا، رای به افراد باشد، رای و اعتماد به آقای روحانی بوده است. با بررسی‌های انجام شده توسط مجلس و دفاع جدی و قوی آقای روحانی از وزیران پیشنهادی، این افراد مجوز حضور در وزارتخانه‌ها را دریافت کردند. حتی برخی انتقاداتی که نسبت به برخی افراد کابینه مطرح بود، نادیده گرفته شد تا رئیس‌جمهور بتواند با تیمی که خودش مناسب دیده به وعده‌هایش با مردم عمل کند. در واقع رای اعتماد مجلس، رایی کلی به آقای روحانی بود.به هر حال وزرای معرفی شده به مجلس و معاونینی که آقای روحانی منصوب کرده، به اهدافی که مدنظر ریاست‌جمهوری بوده توجه دارند و در دفاع و ارائه برنامه‌های‌شان در مجلس شورای اسلامی نیز پایبندی به آنها را تعهد کرده‌اند. آقای روحانی نیز اشاره کرد که در احکامی‌ که برای افراد صادر می‌شود، پیوستی گذاشته که خواسته‌های رئیس‌جمهور از وزرا را مشخص کرده و اهتمام آنها را به تامین آن خواسته‌ها مورد تاکید قرار داده است. باید دید وزرایی که به هر حال این شرط و شروط را پذیرفته‌اند تا چه اندازه در عمل نیز به آن پیوست‌ها و الحاقیه‌هایی که آقای روحانی وزرا را ملزم به انجام آن کرده است، پایبند خواهند بود.آنچه در وعده‌های انتخاباتی آقای روحانی باید جست‌وجو کنیم مواردی است که به‌عنوان بخش عمومی و مشترک اعضای دولت به ابلاغیه‌ها پیوست خواهد شد. یکی از آنها رعایت و پایبندی به منشور حقوق شهروندی است. این مساله بخش مهمی‌ از وعده‌های رئیس‌جمهور را در خود جای می‌دهد.»

 اشتراک روحانی و اصولگرایان معتدل

صادق زیباکلام استاد دانشگاه هم در اظهارنظری در این مورد گفته است: «رای اعتماد به شانزده وزیر پیشنهادی آقای روحانی در درجه اول نشان می‌دهد که مجلس حاضر به همکاری با رئیس‌جمهور است. اگر مجلس نهم و مشکلاتی که بر سر راه دولت یازدهم بود را به یاد آوریم، به خوبی خواهیم دید که مجلس دهم با آقای روحانی همراه است. البته همین انتظار هم وجود داشت. آنچه عجیب بود، رای نیاوردن آقای حبیب‌الله بیطرف بود. او یکی از بارزترین و شناسنامه‌دار‌ترین وزیران معرفی‌شده اصلاح‌طلب بود. همچنین آقای حجتی نیز از افراد شناسنامه‌دار نزدیک به اصلاح‌طلبان بود اما با فاصله کمی توانست رای اعتماد بگیرد. خیلی‌ها نقدهایی به عملکرد فراکسیون امید داشتند. درست است که رای نیاوردن آقای بیطرف و ناپلئونی قبول شدن آقای حجتی مقداری عجیب است.

عمده‌ترین انتظاراتی که رای‌دهندگان به آقای روحانی دارند در دو حوزه خلاصه می‌شود؛ یکی انتظارات در حوزه اقتصادی است که بهبود معیشت مردم و کاهش بیکاری و خروج از رکود را شامل می‌شود. این مساله در صدر درخواست‌ها و مطالبات مردم قرار دارد. انتظار دیگر در حوزه مسائل توسعه سیاسی و دموکراسی‌خواهی خلاصه می‌شود. در خصوص دموکراسی‌‌خواهی خیلی امیدی به این کابینه و دولت دوازدهم نمی‌توان بست اما در حوزه اقتصادی به نظر می‌رسد که فرمان اقتصادی دولت دوم در دست کسانی است که کم‌و‌بیش فرمان را در دولت اول در اختیار داشتند. البته موفقیت آقای روحانی در زمینه مبارزه با تورم شایسته بود و نباید آن را نادیده گرفت اما به هر حال انتظار زیادی از آقای روحانی می‌رود که گامی‌ جلو‌تر بیاید و شاهد خروج کشور از رکود باشیم.»

سیدحسن رسولی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب هم در واکنشی به رای اعتماد مجلس به روحانی گفته است: «مقایسه‌ای بین رای اعتماد به کابینه دوره یازدهم در مجلس نهم و رای اعتماد نمایندگان مجلس دهم به کابینه دوازدهم نشان می‌دهد که همگرایی و همراهی بیشتری بین مجلس و دولت وجود دارد که در مجموع برای رسیدن به یک انسجام و همکاری ملی در آینده برای مدیریت چالش‌های کشور بسیار نویدبخش است. البته عدم رای اعتماد به آقای بیطرف که بدون شک یکی از بهترین و کارآمد‌ترین افراد در وزارت نیرو است، یک ابهام و یک سوال جدی است.»

او افزوده است:« انتظار می‌رود با استفاده از تجربه چهار ساله اول در روزهای آغازین دولت دوازدهم به صورت مشهود برای افکار عمومی شاهد رفع این نقیصه باشیم. در این صورت آقای روحانی می‌تواند به مطالبات و خواسته‌های جامعه رای‌دهنده به او پاسخ درخور بدهد. یکی از مواردی که آقای روحانی در چهار سال آینده باید مد‌نظر داشته باشد، نظارت بر همراهی و هماهنگی وزرای دولت است. دولت در صورتی می‌تواند به برنامه‌ها و اهدافش دست پیدا کند که مسیر حرکت هر یک از وزیران هم‌افزایی داشته باشد. امید است که دولت دوازدهم گام‌های جدی در مسیر رفع مشکلات مردم بردارد.» اما عباس عبدی هم نظرات خاص خود را در مورد این کابینه و رای اعتماد داشته است. او گفته:«به نظر من این نشانه همراهی مجلس با دولت و کابینه پیشنهادی آقای روحانی است. بنابراین می‌توانیم این‌گونه تصور کنیم که برخلاف مجلس قبل، مانع چندانی مقابل آقای روحانی برای انجام اهداف و وعده‌هایش وجود ندارد. فراموش نکنید که متوسط نسبت آرای مثبت به منفی داده شده به وزرا در دور قبل حدود سه برابر بود این‌بار حتی از چهار برابر هم بیشتر و حدود چهار و نیم برابر است. دولت این حسن رای را باید فرصت مناسبی بداند و وعده‌هایی که داده و در این چند روز نیز آنها را تکرار کرد، محقق و اجرا کند.»

او افزوده: «آرای کم آقای جهرمی ‌به دلیل سن پایین و مواردی که مطرح شد، بوده است. بخش مهمی ‌از آرای پایین آقای حجتی مربوط به اصلاح‌طلب بودن ایشان است. چه بسا اگر این انتساب را نداشت آرای بالایی کسب می‌کرد. در مورد آقای آخوندی هم نماینده‌ها حساسیت‌هایی دارند و نحوه برخورد خود ایشان با نماینده‌ها هم تاثیر دارد. مساله ثروت و دارایی ایشان هم که مطرح شده، برای برخی اهمیت داشته است. به نظر این موارد بیش از مساله عملکرد و مدیریت اجرایی ایشان موثر بوده است.»

او در پاسخ به این سوال که آیا این کابینه می‌تواند جبهه حامیان برنامه‌های روحانی را راضی کند؟ گفته است: «اگر منظور اشخاص و تک‌تک وزرا باشد می‌توان در مورد اشخاص ان‌قلت‌هایی را کمابیش مطرح کرد. از آنان دفاع هم می‌توان انجام داد. اما فکر نمی‌کنم تک‌تک افراد در برون‌داد هیات دولت تاثیر اصلی را داشته باشند. آنچه اهمیت بیشتری دارد زمین بازی است که نیروهای سیاسی و شخص رئیس‌جمهور و نزدیکان فکری‌شان می‌توانند در جامعه ایجاد کنند. به میزانی که زمین مناسبی باشد اکثر این وزرا می‌توانند بازیکنان خوبی شوند. اگر هم زمین مناسب فراهم نشود هیچ‌کدام یا قریب‌به‌اتفاق آنها نمی‌توانند به تنهایی این زمین مناسب را به وجود آورند و به خوبی بازی کنند.بسیاری از وعده‌های آقای روحانی را قابل اجرا نمی‌دانم و معتقدم آقای روحانی اگر بعضی از آنها را هم اجرا کند خدمت بزرگی به کشور کرده است. چون انتظاراتم خیلی بالا نیست روی بسیاری از حرف‌هایی که گفته می‌شود هم حساب چندانی نمی‌کنم. همین قدر که وضعیت حفظ شود و بدتر نشود از نظر بنده کافی است. تا آینده‌ای که نمی‌دانیم چه زمانی خواهد بود امیدوارم که وضعیت ثبات ادامه پیدا کند بلکه بتوانیم برون‌رفتی بیابیم. نه این کابینه بلکه هر کابینه دیگری تا زمانی که تفاهم سیاسی در این کشور به وجود نیاید، ممکن نیست بتواند اقدام اساسی انجام دهد.»