درباره «شعله‌ور»؛ نه چندان سلیس اما متفاوت در سینمای نعمت‌الله

مثلث آنلاین به نقل از خبرگزاری تسنیم - مهدی مافی:

مثل سال قبل، حمید نعمت الله باز هم اولین نفری بود که تنور جشنواره را در سینمای رسانه ها گرم کرد و خوب یا بد، مخالف یا موافق بحث هایی جدی را حول محور ساخته اش به جریان انداخت. سال پیش «رگ خواب» با وجود تمامی نکات مثبتش پیشرفتی در کارنامه کاری خالق «بوتیک» به حساب نمی آمد اما اوضاع برای «شعله ور» متفاوت است. می توانید آن را دوست داشته باشید یا از آن متنفر باشید، حقیقت این است که فیلم جدید نعمت الله متفاوت ترین اثر اوست. کارگردانی که همیشه مخاطبش را عادت به قصه گویی داده و حتی در آثاری مثل «بی پولی» و «آرایش غلیظ» نوع خاصی از کمدی را هم جا انداخته بود حالا به سمت یک فیلمنامه خرده پیرنگی رفته و عملا به جای روایت داستان روایت کنکاش های درونی یک شخصیت را روی پرده نشان می دهد. از این منظر «شعله ور» نزدیک به «رگ خواب» است اما تفاوت های فیلمنامه باعث می شود که جدیدترین فیلم نعمت الله حتی با ساخته قبلی او هم فرق کند. فیلمنامه «شعله ور» پر است از لحظات شخصی کاراکتر نقش اولی که امین حیایی به خوبی نقش آن را ایفا کرده، نگاه به جزئیاتی که احتمالا وام دار حضور هادی مقدم دوست است و نمایش مفاهیم انتزاعی روی پرده سینما که کمتر در سینمای خودمان نمونه آن را به یاد می آوریم.

در همان پانزده دقیقه ابتدایی قهرمان سریعا معرفی شده و چالش های زندگی او باز می شود تا مخاطب دلیل همراهی خودش با نقش اول را بیابد. هر چه به اواسط و پایان فیلم نزدیک می شویم اما این سرعت عمل در روایت داستان کمرنگ تر و کمرنگ تر می شود و به جای آن بیشتر و عمیق تر درون شخصیت فرید (با بازی امین حیایی) می رویم. اینجاست که فقط جلوه های بصری زیبا و جزئیات ریز فیلمنامه است که مخاطب را با خود همراه می کند تا به پایان بندی منطقی فیلم برسیم.

فیلمنامه «شعله ور» اگرچه قهرمان دارد اما به جای داستان محور بودن مثل «رگ خواب» کاملا شخصیت محور است. همین موضوع باعث شده شخصیت های فیلم و در راس آنها «فرید» برای مخاطب کاملا زنده باشند. آن قدر وارد درونی ترین مسائل زندگی او می شویم که خیلی راحت دوگانگی شخصیتی «دکتر جکیل و مستر هاید»ی وی را درک کنیم و وقتی عقده ها و حسادت ها در یک سوم پایانی فیلم با کنش همراه می شود دیگر شگفت زده نشویم. پرداخت خوب کاراکترها در فیلمنامه با بازی درخشان امین حیایی هم همراه شده. شاید سال ها بود چنین درخششی از حیایی روی پرده نقره ای ندیده بودیم اما نعمت الله واقعا نشان داده که استاد گرفتن بازی های متفاوت از بازیگران است. فقط محمدرضا گلزار «بوتیک» یا حامد بهداد «آرایش غلیظ» را به یاد آورید. اصلا لازم نیست به بازی های درخشان کل تیم بازیگران «بی پولی» اشاره کنم و احتمالا سیمرغ سال گذشته لیلا حاتمی را هم به خاطر می آورید. کارگردانی نعمت الله در «شعله ور» اما فقط به این موضوع خلاصه نمی شود. عموم مخاطبان شاید چندان تصویری از سیستان نداشته باشند و دکوپاژ های جالب توجه نعمت الله کمک شایانی به ایجاد یک تصویر ذهنی مثبت و رنگارنگ از شرق ایران می کند. آقای کارگردان دوربین خودش را محدود به نماهای بسته نمی کند و با جسارت سراغ لانگ شات می رود تا بیننده خیلی خوب فضا و محیط را درک کند.

«شعله ور» امسال می تواند امیدوار باشد در روز اختتامیه دسته پر از مراسم خارج شود. شاید جسورانه باشد که در روز دوم چنین ادعایی کنیم اما فکر می کنم این فیلم می تواند در بخش های «بهترین فیلم»، «بهترین فیلمنامه»، «بهترین کارگردانی» و«بهترین بازیگر نقش اول مرد» شانس خودش را برای کسب سیمرغ امتحان کند. به جز تمامی این ها از موسیقی استثنایی سهراب پورناظری و همایون شجریان هم نمی توان گذشت که فضای خودشان را از موسیقی سنتی ایرانی به سمت موسیقی سنتی شرق آسیا تغییر داده اند. ریسک جالب توجهی که قطعا جواب داده و با همخوانی قطعه نصرت فاتح علی خان به اوج می رسد. فیلمبرداری و صداگذاری هم در میان سایر بخش های فنی می توانند نماینده «شعله ور» در اختتامیه باشند. همه این موارد ضمنا کمک می کند افتی را که در نیمه دوم اثر احساس می شود به صورتی غلو شده به چشم نیاید. هر چند این سلیس ترین فیلم نعمت الله نیست اما قطعا متفاوت ترین ساخته اوست که استانداردهای کارهای او را دارد.