دیدنی های تهران/ عمارت پسر ناخلف شاه
مثلث آنلاین: تهران در روزهای خلوت و فرحناک فروردین، تازه تهران می‌شود. این شهر خسته خاکستری یک‌باره قبای بهاری به تن می‌کند و زیبایی‌هایش را به رخ می‌کشاند. اگر طالب یک گردشگری نیمروزی نوروزی در تهران هستید پیشنهاد ما این است که همپای خانواده‌تان مهمان عمارت مسعودیه شوید.
گروه تفریح و نشاط؛ معصومه اصغری: خوش داریم از درب کالسکه‌رو به عمارت مسعود میرزا پاگشا شویم. همین می‌شود که از مقابل راسته سماور فروشی‌ها خودمان را به میدانگاهی دنگال بهارستان می‌رسانیم و ازآنجا قدم‌زنان به سمت خیابان اکباتان راه می‌کشیم. عمارت بعد از گذشت 200 سال هنوز با سرسلامتی نفس میکشد، قامت به آسمان کشیده و با سردر طاقی شکل و کاشی‌کاری‌های جاندار و مقرنس‌های ظریف آویز شده از هلال‌ها به تماشاچی‌هایش می‌گوید به دیدار یکی از فاخرترین عمارت های دودمان قاجار آمده‌اند.
به خانه چه کسی می‌رویم؟
مسعود میرزا ظل السلطان بزرگ‌ترین پسر ناصرالدین‌شاه بود. از بخت کوتاهش اما از مادری که تیره و تبار قاجاری داشته باشد زاده نشد. از بد روزگار عفت السلطنه یکی از صدها زن صیغه‌ای قبله عالم بود که مناسباتی با دربار نداشت و به صرف صورت ماه و ملیحش پیشانی بلندی داشت و محرم حرم‌سرای شاه شده بود. از عقده نداشتن مادری با اصالت قجری بود که ظل السلطان پسر ناخلف پدر صاحبقرانش شد. ناصرالدین‌شاه از بیم گزندهای پی‌درپی او را از تهران دور نگاره می‌داشت. حکمرانی اصفهان ،لرستان ،کردستان و مازندران را به او سپرده بود اما کمی بعد برای کاستن از قدرت او و صدالبته شکایت‌هایی که راه و بیراه از خیره‌سری‌های او به دربار می‌رسید این ایالت ها را از او پس گرفت و تنها اصفهان را برای او باقی گذاشت. ظل السلطان برای نشان دادن قدرتش به خلق‌الله کاخ‌های به‌جامانده از دوره صفویه را با خاک یکسان کرد و چه بسا اگر عمر کینه‌هایش کمی بیش از این‌ها قد می‌داد حالا دیگر از اصفهانی که نیمی از جهان می‌شناسیمش چیزی باقی نمی‌ماند.
به دستور او کاخ‌های صفوی به مرز نابودی کشیده شدند. روی نقاشی‌های عمارت چهل‌ستون کچ کشیده شد. آیینه‌کاری‌های عالی‌قاپو نزد شخص او از دیوارها بیرون کشیده شد و شکارگاه میانکاله با شکار غارت گونه و بی‌رویه او و نیروهایش از گونه‌های کمیاب جانوری خالی شد. با ترور ناصرالدین‌شاه مظفر میرزا برادر کوچک‌تر او به تاج‌وتخت رسید. اختلاف‌های ریشه‌دار این دو برادر بود که همین عمارت زیبای مسعودیه را پاخور مشروطه خواهان کرد و به همین سبب این خانه بستر حوادث تاریخی غریبی را رقم زد.
بهانه‌ای برای به توپ بستن مجلس
کینه کهنه ظل السلطان از برادر و برادرزاده‌اش باعث شد در مبارزات مشروطه این خانه فراخ 4هزار متری جان‌پناه آزادی خواهان شود. ظل الستان برای براندازی محمدعلی شاه به مشروطه خواهان دل‌بسته بود و به آن‌ها پناه می‌داد. دریکی از روزهای سال 1287 شمسی حیدر عمو اوغلو که از مشروطه خواهان دو آتشه بود در نزدیکی عمارت مسعودیه نارنجکی دستی را به زیر کالسکه محمدعلی شاه انداخت. شاه تحت تأثیر این واقعه و نافرمانی نمایندگان مجلس از تحویل آزادیخواهان مجلس را به توپ بست. در روز واقعه تعداد زیادی از مشروطه خواهان در عمارت مسعودیه پناه گرفتند و این بنای زیبا در معرض تیراندازی قزاق‌ها و آزادیخواهان قرار گرفت. بعدازاین جریان‌ها عمارت ظل السلطان با بهای 50 هزار تومان به همدم السلطنه دختر مستوفی الممالک فروخته شد. در دوره رضاخان مالک ،خانه را به دربار فروخت و بعدازآن به این عمارت کاربری‌های فرهنگی و هنری داده شد.
در مسعودیه چه خواهید دید؟
معماری عمارت مسعود میرزا ظل السلطان این روزها دوپهلو می‌زند. بخش شرقی آن نسبت به پهنه غربی قدمت بیشتری دارد.کاربری‌های متعددی که در طول سال‌ها به آن داده‌شده هویت اصلی آن را دچار چالش کرده است. با همه این حرف‌ها محال است مهمان حیاط‌های دل‌باز این عمارت شوید از تماشای شیشه‌های رنگی و مشبک شاه‌نشین‌های متعدد آن غرق حال خوش نشوید. تزیینات بنا به حد تام هنرمندانه است، ستون‌ها، دیواره پلکان‌ها، تالارها و سرسراها با انواع گچ‌بری‌ها پوشیده شده‌اند.
رنگ کاشی‌های نقش اسلیمی از مواد طبیعی است و همین به هنر کاشی‌کار آن قدمت و زیبایی بیشتری داده است. معماری بنای اصلی دو اشکوبه است هلال بالاسر درب‌های شاه‌نشین و پنجره‌ها هندسه‌ای مهربان به آن بخشیده است. همه حیاط‌ها حوضی بیضی یا مستطیل شکل در قلب خوددارند. گلدان‌ها لبالب با آب حوض‌ها نشسته‌اند و از قطره‌های شتک زن فواره‌ها نوش می‌کنند. کاج و صنوبر و چنار بیشترین گونه درخت‌های این خانه باغ هستند اما در سال‌های گذشته در محوطه‌های اصلی درختچه‌های تزیینی مینیا توری کاشته شده تا شکوه و عظمت بنای مسعودیه زیر شاخسار درخت‌ها مستتر نشود.
دلبری‌های هنر بنّا های نازک کار
برای رفتن به داخل سرسراها باید از پلکان کناره شاه‌نشین‌ها به طبقات بالا بروید. با و ورد به این تالارها بی‌شک لحظاتی محو تزیینات سقف‌ها و مشبک‌کاری رنگین پنجره‌ها خواهید شد و ناز شستی نثار بنّای نازک کار عمارت خواهید کرد. نقاشی، کاشی‌کاری، گچ‌بری، گره چینی، مقرنس‌کاری، معرق و مشبک چینی از هنرهای فاخر دوره قاجار هستند که همه آن‌ها را یکجا باهم در این تالارها می‌توانید در یک قاب ببینید. بیشتر اتاق‌های تودرتوی عمارت رفی در سینه دیوار دارند که روی آن‌ها ظروف قدیمی و شمعدان‌های لاله‌عباسی خودنمایی می‌کند. در هر تالار به فراخور تزیینات سقف لوستر و چلچراغی نورافشانی می‌کند. سرسراهای عمارت مسعودیه هنوز هم که هنوز است کاربری فرهنگی خود را حفظ کرده‌اند.
نخستین کتابخانه رسمی اینجا پا گرفت
اواسط سال 1304 بود که نخستین کتابخانه رسمی در شاه‌نشین عمارت اصلی مسعودیه پا گرفت. بعدازآن تا مدتی تالارهای این بنا محل نگهداری اشیای باستانی شدند. دانشکده افسری در سال 42 مدتی در این محوطه 4 هزار متری مستقر شد. بعد از آن نوبت آموزش‌وپرورش بود که کاربری این عمارت را از آن خود کند. در سال 77 خانه تاریخی ظل السلطان به ثبت میراث فرهنگی رسید و ازآن‌پس اتاق‌های تودرتوی آن به محلی برای نمایش عکس‌ها و اسناد قدیمی تبدیل شدند.
در دهه‌های گذشته از محوطه زیبای کنار حوض بیضی برای برگزاری کنسرت‌های موسیقی بهره گرفته شد. برگزاری جشن خانه سینما در این خانه باغ قاجاری نام آن را بر سر زبان‌ها انداخت و راه‌اندازی کافه و نمایشگاه‌های موقت فرهنگی آمار رفت‌وآمد دوست داران هنر را به آن بالا برد .
عکس یادگاری نرود از یادت!
عمارت مسعودیه در روزهای نوروز مقصد آن‌هایی می‌شود که می‌خواهند در خلوت‌ترین روزهای تهران از زیبایی‌های آن بهره ببرند. اگر با خانواده‌تان به این خانه باغ قاجاری سر می‌زنید حتماً در گوشه و کنار آن عکس‌های یادگاری بگیرید. زیبایی بنای چشم‌نواز عمارت عکس‌ها بی‌نظیری برای شما به یادگار می‌گذارد.
برای خوردن یک صبحانه دل‌چسب، میان وعده‌ها، دم‌نوش‌های گیاهی، قهوه‌هایی باکیفیت عالی و یک شام سبک می‌توانید روی کافه این بنای تاریخی حساب بازکنید و از فضای دل‌نشین آن در کنار خانواده و اقوامتان لذت ببرید.
مسیرهای دسترسی
متروی میدان بهارستان و ملت نزدیک‌ترین ایستگاه‌ها به عمارت مسعودیه هستند. اگر از متروی میدان بهارستان استفاده می‌کنید کافی است خودتان را به خیابان اکباتان که در ضلع جنوب غربی میدان نشسته برسانید و از درب کالسکه‌رو وارد عمارت شوید. اگر قصد استفاده از متروی ایستگاه ملت رادارید بعد از پیاده شدن خیابان ملت را به سمت شمال طی کنید تا به درب فرعی خانه ظل السلطان برسید. پارکینگ‌های عمومی محله سرچشمه و ظهیرالاسلام به شما نزدیک هستند. برای استفاده از خطوط تاکسیرانی هم بهتر است به خیابان جمهوری بروید.
دیدنی‌هایی در همین حوالی
باغ نگارستان، موزه مجلس، مدرسه عالی شهید مطهری، موزه هنرهای ملی و بقعه سر قبر آقا فاصله زیادی تا عمارت مسعودیه ندارند. برای بازدید از تالارها و محوطه موزه به زمان تقریبی دو ساعت نیاز خواهید داشت. اگر دوست دارید با اقوامتان گردشگری نیم روزه‌تان را کش بدهید حتماً به دیدن دیگر بناهای نزدیک به این خانه باغ بروید.
بهای بلیت ورودی
در ایام نوروز تهران گردی رونق می‌گیرد. نگهداری از عمارت 4 هزار متری مسعودیه هزینه‌های گزافی روی دست متولیان فرهنگ باقی می‌گذارد. بااین‌حال خانواده‌های ایرانی همیشه خدا تخفیف ویژه خود رادارند. بهای بلیت در ایام نوروز 6 هزار تومان است.
ساعت بازدید از موزه
برای صرف صبحانه هم می‌توانید مهمان‌خانه باغ ظل السلطان شوید. درب‌های عمارت از 9 صبح به روی بازدیدکنندگان باز است. نورپردازی شبانه بنای تاریخی مسعودیه هم دیدن دارد. با اقوام و خانواده‌تان تا ساعت 21 می‌توانید محوطه و تالارهای قرینه این عمارت را گز کنید و از بودن در کنار هم لذت ببرید.
انتهای پیام //
دیدگاه تان را بنویسید