برزیل- آرژانتین؛ سوپر الکلاسیکو در نیمه نهایی کوپاآمه ریکا

می توان «کلاسیکوی آمریکای لاتین» را یک فینال زود هنگام برای این تورنمنت دانست. این بازی در مینِیرائو بلو هوزیونته برگزار خواهد شد، همان ورزشگاهی که تیم ملی برزیل در نیمه نهایی جام جهانی 2014 با حساب 7-1 به آلمان باخت.

آمار چه می گوید

برزیل در تاریخ کوپا آمه ریکا هیچ گاه در خانه خود شکست نخورده و هواداران این تیم انتظار دارند تا رکورد شکست ناپذیری «سلسائو» همچنان ادامه یابد. آخرین قهرمانی برزیل در کوپا آمه ریکا به سال 2007 مربوط می شود اما آرژانتین طی 26 سال اخیر، در حسرت فتح این جام به سر می برد. روزنامه برزیلی EL HERALDO رویارویی این دو تیم را «مادر نبردها» نامیده است. برزیل در هر 4 مصافی که در کوپا آمه ریکا با آرژانتین رو به رو شده، این حریف دیرینه را حذف کرده است. برزیل هیچ گاه در بازی های خانگی به آرژانتین نباخته و طی 7 تقابل اخیر با آرژانتین در کلیه رقابت ها، صاحب 6 برد و یک مساوی شده است. آرژانتین در هر 5 نیمه نهایی اخیری که در کوپا آمه ریکا برگزار کرده، به پیروزی رسیده و راهی فینال شده ولی آخرین باخت «آلبی سلسته» در نیمه نهایی کوپا آمه ریکا، به سال 1987 باز می گردد. برزیل نیز در هر 6 بازی نیمه نهایی اخیر خود در کوپا آمه ریکا پیروز شده و آخرین شکست «سلسائو» در این مرحله، مربوط به سال 1979 می باشد.

از جمله رویارویی های این دو تیم در تاریخ کوپا آمه ریکا، می توان به برتری 3-2 آرژانتین در دومین مرحله گروهی کوپا آمه ریکا 1991 اشاره کرد. آن بازی جنجالی، علاوه بر 5 گل، دو کارت قرمز را نیز به همراه داشت. کلودیو کانیگا و مازینیو در این بازی اخراج شدند. برزیل 4 سال بعد، انتقام آن شکست را در یک چهارم نهایی کوپا آمه ریکا 1995 و در ضربات پنالتی، از حریف دیرین خود گرفت. گابریل باتیستوتا در این بازی نیز همچون مسابقه سال 1991، دروازه برزیل را گشود اما در وقت قانونی، تساوی 2-2 رقم خورد. شاید بتوان مهم ترین دیدار این دو تیم در تاریخ کوپا آمه ریکا را، مسابقه فینال سال 2007 دانست که برزیل در غیاب چند ستاره مطرح خود از جمله رونالدو، رونالدینیو و دنیلسون، با حساب 3-0 به پیروزی رسید. این بازی، نخستین شکست دردناک لیونل مسی با پیراهن آرژانتین در فینال یک تورنمنت بزرگ بود. دو غول همیشگی فوتبال آمریکای لاتین، طی 105 سال اخیر 110 بار به مصاف یکدیگر رفته اند هر چند که 5 بازی توسط فیفا به رسمیت شناخته نشد. طی این بازی ها، 42 برد برای هر تیم و 26 مساوی به ثبت رسیده و آرژانتینی ها 176 گل را به ثمر رسانده و 171 گل نیز دریافت کرده اند. (مطابق آمار فیفا؛ 41 برد برای برزیل، 38 برد برای آرژانتین و 26 مساوی)

مسی و برزیل!

برخی از کارشناس ها در رسانه های برزیلی پیش بینی کرده اند که احتمالا حریف آنها با رویکرد دفاعی وارد زمین خواهد شد اما گابریل ژسوس مهاجم «سلسائو» می گوید که آرژانتین دارای بازیکن های بزرگی بوده و مقابل برزیل به دفاع مطلق روی نخواهد آورد. لیونل مسی برای دهمین بار با پیراهن تیم ملی آرژانتین به مصاف برزیل خواهد رفت. او به جز مسابقه سال 2012، هیچ گاه خاطره چندان خوبی از تفابل با برزیل نداشته است. او طی 9 دیدار گذشته، به 3 برد، یک مساوی و 5 باخت مقابل «سلسائو» دست یافته و 4 بار نیز دروازه برزیل را باز کرد. از 4 گل مسی به برزیل، 3 گل طی بازی دوستانه در خاک آمریکا و حدود 7 سال پیش به ثمر رسید. نخستین تقابل مسی با برزیل در سپتامبر 2006 و در یازدهمین بازی ملی وی به ثبت رسید. آن بازی دوستانه با برتری 3-0 برزیل خاتمه یافت.

بزرگ ترین ناکامی مسی مقابل برزیل به جولای 2007 مربوط می شود که «سلسائو» در فینال کوپا آمه ریکا در ماراکایبو، با حساب 3-0 از سد یاران مسی عبور کرد. برزیل در این بازی، چند ستاره بزرگ از جمله کاکا، رونالدینیو و آدریانو را در اختیار نداشت. شیرین خاطره مسی از تقابل با برزیل، به ژوئن 2012 مربوط می شود که «آلبی سلسته» با هت تریک مسی توانست حریف دیرینه خود را با حساب 4-3 شکست دهد. در پیروزی 1-0 آرژانتین مقابل برزیل در نوامبر 2010 که در قطر برگزار شد، مسی تک گل بازی را به ثمر رسانید. مسی طی 4 بازی که در رقابت های این دوره از کوپا آمه ریکا انجام داده، تاکنون فقط یک گل را از روی نقطه پنالتی به ثمر رسانده است. جالب این که مسی خاطره خوشی از آلیسون دروازه بان برزیل ندارد زیرا آلیسون طی دو فصل اخیر توانست با پیراهن رم و لیورپول، مقابل مسی و بارسلونا در لیگ قهرمانان اروپا پیروز شود. برزیل بعد از شکست خفت بار 7-1 مقابل آلمان در نیمه نهایی جام جهانی 2014 که در مینیرائو برگزار شد، پس از 2 سال مجددا در این ورزشگاه به میدان رفت و با گل های کوتینیو، نیمار و پائولینیو از سد آرژانتین عبور کرد. پس از گذشت 5 سال از آن شب سیاه در تاریخ فوتبال برزیل، یک بار دیگر باید «سلسائو» در نیمه نهایی یک تورنمنت بزرگ و در ورزشگاه مینیرائو در بلو هوریزونته به میدان برود.

نگاه فنی به کلاسیک ترین نبرد آمریکای لاتین

اورتون پدیده جوان برزیلی ها که شروع خوبی را در این تورنمنت داشت، پس از ناکامی در گلزنی مقابل ونزوئلا و پاراگوئه، احتمالا جای خود را به ریچارلیسون خواهد داد که به تازگی از بیماری برگشته است. تیته می خواهد تا با تجربه ترین بازیکن های خود را مقابل «آلبی سلسته» به میدان بفرستد. بازگشت آرتور و کاسمیر خبر خوبی برای تیته بوده ولی فرناندینیو و فیلیپه لوئیز احتمالا این بازی بزرگ را به علت مصدومیت از دست خواهند داد. برخی کارشناس ها معتقدند که تیته باید از گابریل ژسوس به عنوان مهاجم مرکزی استفاده نماید و حضور وی در وینگر راست باعث شده تا این مهاجم با انگیزه منچستر سیتی، در امر گلزنی در کوپا آمه ریکا ناکام بماند. البته تیته نیز همچون پپ گواردیولا، از این بازیکن جوان انتظارات دیگری همچون فضا سازی، دوندگی، درگیری با مدافعان حریف و خلق موقعیت برای سایر عناصر هجومی تیمش را داشته و صرفا وظیفه گلزنی برای گابریل ژسوس قائل نیست. از طرف دیگر، حضور سرخیو آگوئرو به عنوان تک مهاجم در بازی با قطر، نتیجه چندان موفقیت آمیزی نداشت و لیونل اسکالونی سرمربی آرژانتین نیز وظیفه اصلی گلزنی را به لائوتارو مارتینز سپرده است.

اگر چه تیم ملی آرژانتین شروع خوبی در این تورنمنت نداشت و طی 2 بازی نخست، به شدت مورد انتقاد قرار گرفت اما عملکرد شاگردهای اسکالونی طی 2 بازی بعدی به مراتب بهتر شد. آرژانتین با دو پیروزی مشابه 2-0 در دو بازی بعدی، اکنون باید در نیمه نهایی به مصاف برزیل برود. نظم تاکتیکی و کیفیت فنی «آلبی سلسته» به طرز محسوسی افزایش یافته و نقش لیونل مسی در این مورد، غیر قابل انکار است. مسی در هر دو بازی اخیر، بهترین مهره آرژانتین بوده و همه برنامه های تاکتیکی اسکالونی به دوش وی سنگینی می کند. البته سطح توقعات از مسی بسیار بالا بوده و وقتی که او در یک بازی هت تریک نکند یا 5 نفر را دریبل نزند، خیلی ها می گویند که مسی ضعیف بازی کرد اما لیونل اسکالونی بر خلاف بسیاری از رسانه ها و هواداران آرژانتینی، از عملکرد ابر ستاره تیمش در کوپا آمه ریکا راضی به نظر می رسد. جالب این که سرمربی آرژانتین از مسی به عنوان بهترین بازیکن تاریخ فوتبال کشورش یاد کرد. تیاگو سیلوا مدافع کهنه کار تیم ملی برزیل نیز از مسی به عنوان بهترین بازیکن تاریخ فوتبال نام برد.

اسکالونی گفت که به جز گلزنی، از مسی خواسته های دیگری داشته و به همین دلیل، از عملکرد او راضی است. لوتارو مارتینز در بازی مقابل پاراگوئه به عنوان زوج سرخیو آگوئرو در خط حمله آرژانتین و در ترکیب اصلی به میدان رفت. به نظر می رسد که آگوئرو در بازی حساس مقابل برزیل، در ترکیب اصلی به میدان خواهد رفت تا خط حمله سه نفره یاران اسکالونی همچون دیدار با ونزوئلا شکل بگیرد. اسکالونی در این بازی از سیستم 2-4-4 الماس استفاده کرد و لیونل مسی نیز نقش کلیدی «یار شماره 10» را بر عهده گرفت. مارتینز در بازی های بعدی نیز یک مهره بسیار ارزشمند در خط حمله تیم ملی آرژانتین شد و گل های او نقش به سزایی در موفقیت های تیمش داشت. 6 گل طی 10 بازی ملی برای لوتارو مارتینز، نوید ظهور یک مهاجم تمام عیار طی سال های مدید را برای «آلبی سلسته» می دهد. در حالی که پیش از شروع تورنمنت، اغلب هواداران آرژانتین بابت دروازه بان نگران بودند، درخشش فرانکو آرمانی دروازه بان 31 ساله ریورپلاته، همگان را شگفت زده کرد. آغاز درخشش آرمانی، پس از مهار ضربه پنالتی در بازی با پاراگوئه بود که اعتماد به نفس وی را افزایش داد و او در بازی های بعدی نیز بسیار خوب ظاهر شد.

هواداران آرژانتین کم کم به نیمکت نشینی آنخل دی ماریا عادت کرده اند. او که صدمین بازی ملی خود را در این تورنمنت انجام داد، به جز بازی نخست مقابل کلمبیا، عملا از برنامه های اسکالونی خارج شد. شاید کمتر کسی انتظار داشت که رودریگو دی پل بتواند جای دی ماریا را در ترکیب آرژانتین بگیرد. دی پل بین دو نیمه دیدار با کلمبیا جایگزین دی ماریا شد و از آن به بعد، جای خود را در ترکیب «آلبی سلسته» حفظ و از لحاظ تکنیکی نیز خیال اسکالونی را راحت کرده است. آرژانتین بعد از خداحافظی خاویر ماسکرانو از بازی های ملی، عملا کمبود یک هافبک پاسور را احساس می کرد، هافبکی که از عقب زمین با پاس های بلند، سایر هافبک های تیم را راه بیاندازد. لئاندرو پاردس در بازی مقابل ونزوئلا با پاس های بلند و دقیق خود، نظم خاصی به میانه میدان آرژانتین بخشید و به گواه بسیاری از کارشناس ها، خیال سرمربی آرژانتین را از بابت وجود یک بازیکن از جنس ماسکرانو راحت کرد. تخصص پاردس در استفاده از ضربات شروع مجدد و رساندن توپ های مرده به مسی، از دیگر نقش های مهم وی در برنامه های تاکتیکی آرژانتین است. به گفته اسکالونی، نقطه قوت برزیل این است که بازیکن های این تیم به علت سال ها بازی در کنار یکدیگر، به هماهنگی و درک بالایی رسیده و همچنین حضور چند ساله تیته روی نیمکت «قناری کوچک» نیز یکی دیگر از نقاط قوت تیم میزبان است ولی آرژانتین از چنین مزایایی برخوردار نیست. تیته سرمربی برزیل اعتقاد دارد که مسی غیر قابل مهار بوده و تیم حریف نه تنها از لحاظ فردی بلکه از لحاظ گروهی نیز پیشرفت چشم گیری داشته است.

به گفته تیته، شاید بتوان سرعت مسی را کم کرد ولی هیچ گاه نمی توان او را خنثی کرد. حضور مسی ولو نیمه آماده، باعث افزایش روحیه و اعتماد به نفس سایر بازیکن های آرژانتین می شود و قدرت رهبری او چه در رختکن و چه در داخل زمین، یک مزیت بزرگ برای اسکالونی است. از طرف دیگر، گابریل ژسوس نیز تحت فشار انتقادات قرار گرفته ولی تیته قصد دارد تا او را در ترکیب اصلی قرار بدهد. ژسوس در فصل گذشته لیگ برتر، فقط 7 گل برای منچستر سیتی به ثمر رساند اما ثبت 2 گل طی 3 بازی برای تیم ملی برزیل در ماه ژوئن، بسیاری از هواداران را امیدوار کرد هر چند که ژسوس پس از شروع تورنمنت، عملکرد چندان مطلوبی را به معرض نمایش نگذاشت. یکی از نقاط ضعف عمده در سبک بازی وی، عدم شوتزنی کافی به سوی دروازه حریفان است. تقابل گابریل ژسوس با دو هم باشگاهی خود یعنی نیکولاس اوتامندی و سرخیو آگوئرو جالب خواهد بود. آشنایی کامل ژسوس با نقاط ضعف و قوت اوتامندی مدافع حریف، یک امتیاز بزرگ برای مهاجم برزیلی است ولی این مسئله می تواند حالت وارونه نیز داشته باشد. به هر حال، اغلب کارشناس ها برای برزیل شانس بیشتری را نسبت به آرژانتین قائل هستند ولی نباید فراموش کنیم که همه بازیکن های آرژانتین برای لیونل مسی به میدان خواهند رفت زیرا احتمالا این بازی، یکی از آخرین شانس های «کینگ لئو» برای فتح یک جام با پیراهن آبی و سفید است.

محمدرضا شعاعی