تحریم‌های هسته‌ای پشتوانه‌ حقوقی در نظام قانونگذاری آمریکا ندارد

مسعود براتی با اشاره به تفکیک و تفاوت تحریم‌های هسته‌ای و غیرهسته‌ای افزود: در توافق ۲۰۱۵، درباره تحریم‌های هسته‌ای بحث شده و آمریکا نیز به برداشتن، توقف و تعلیق آن تعهد کرده بود که این موارد مربوط به حوزه هسته‌ای بوده است. این موضوع چنین برداشتی را به وجود آورد که در حوزه تحریم‌ها دسته‌بندی وجود دارد و به دو دسته تحریم هسته‌ای و تحریم غیرهسته‌ای تبدیل می‌شود.

وی تصریح کرد: از منظر تحریم‌شناسی و خود موضوع تحریم، مفهومی که کاملاً دقیق و تفکیک شده باشد، نداریم اما از منظر نهاد اعمال‌کننده تحریم، دو نوع تحریم داریم؛ یک سری از آن،  دستورات اجرایی رئیس جمهور آمریکا است و بخش دیگر و مهم‌تر آن، قوانین کنگره است که تحریم‌هایی را علیه ایران وضع کرده است.

این کارشناس مسائل تحریم اضافه کرد: در هیچ کدام از این دو دسته، تحریم هسته‌ای نداریم. یعنی چیزی که به عنوان (nuclear-related sanctions) از آن یاد می‌شود، هیچ مبنای قانونی و حقوقی ندارد در واقع ابداعی بوده که آمریکا در بحث مذاکرات هسته‌ای ایجاد کرده و روی میز گذاشته است که به دلیل اینکه هیچ مبنا و پشتوانه حقوقی ندارد، عملاً دست آمریکا را برای مدیریت رفع تحریم باز کرده است.

براتی افزود: این موضوع زمانی که مذاکرات ایران و ۱+۵ از سال ۹۲ تا ۹۴ انجام می‌شد، از طرف نمایندگان کنگره آمریکا مورد بحث قرار گرفت و حتی نامه‌ای به رئیس‌جمهور آمریکا نوشته و بیان کردند که این مفهوم که در مورد آن بحث می‌کنید، از منظر قانونگذاری هیچ جایگاهی ندارد.

وی تاکید کرد: بنابراین مساله تحریم هسته‌ای به معنای (nuclear-related sanctions) هیچ پشتوانه‌ حقوقی در قوانین و در نظام قانونگذاری آمریکا، اعم از دستورات اجرایی رئیس جمهور یا قوانین کنگره ندارد وکاملاً یک ادبیات خلق‌شده در فرآیند مذاکرات است و برای همین می‌تواند اختلافات فراوانی ایجاد کند.

این کارشناس مسائل تحریم همچنین اظهارداشت: به طور مشخص، در قوانین کنگره آمریکا که تحریم‌های مهم علیه ایران، ذیل آن تعریف شده‌اند، به موضوعات مختلفی اشاره می‌شده و بعد تحریمی را علیه ایران اعمال می‌کردند. مثلاً در بحث بانک مرکزی که تحت عنوان قانون اختیارات دفاع ملی آمریکا در سال ۲۰۱۲ تحریم شد، موضوع اتهام پولشویی، حمایت از فعالیت‌های منطقه‌ای ایران و حمایت از فعالیت‌های هسته‌ای ایران و چندین اتهام دیگر مطرح شده است که بعد از آن اعلام کردند که بانک مرکزی ایران باید تحریم شود. این ترکیبی بودن، واقعیتی در نظام قانونگذاری آمریکا است.

به گفته براتی، در حوزه دستورات اجرایی رییس جمهور، فضا مقداری تفکیک شده‌تر است. مثلاً برچسب‌ها و برنامه‌های تحریمی تنظیم شده است که در آن‌ها هم مسئله تحریم هسته‌ای وجود ندارد. تحریم‌هایی وجود دارد که در حوزه فعالیت‌های اشاعه سلاح‌های کشتارجمعی، فعالیت‌های مربوط به حمایت از تروریسم و یک سری برنامه‌های دیگر مطرح شده است.

وی با تاکید بر اینکه در هیچ کدام از خاستگاه‌ها «تحریم هسته‌ای» وجود ندارد، خاطرنشان کرد: اقدامی هم که ترامپ انجام داد، ادامه همان مسیری بود که اوباما انجام داد؛ یعنی استفاده از تحریم‌ها برای رسیدن به یک هدف سیاسی. لذا عملاً براساس بیانی که از طرف ایران هم مطرح شده که اقدامات ترامپ همه برای نابود کردن توافق هسته‌ای بود تا چارچوب ایجاد شده را به هم بزند و ایران را وادار به مذاکره در حوزه‌های غیرهسته‌ای کرده و به یک توافق جامع از نظر خودشان برسند، با این توضیح باید هر نوع تحریمی که ترامپ اعمال کرده، برداشته شود و اینکه هسته‌ای است و یا غیرهسته‌ای، مطرح نیست.