صحبت‌های نماینده دانشجویان بسیجی در محضر رهبر انقلاب

محسن نراقی دبیر شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی کشور عصر امروز در دیدار رمضانی دانشجویان با رهبر معظم انقلاب به سخنرانی پرداخت.

متن سخنان نماینده دانشجویان بسیجی در ادامه آمده است:

بسم الله الرحمن الرحیم

سلام علیکم آقاجان

اجازه است؟

در گام دوم انقلاب اسلامی، ‌ایران عزیز نیازمند پیشرفت جهشی است و امید جز اصلی ترین مولفه‌های پیشرفت یک جامعه در راه حرکت به سمت آرمان های خود می‌باشد، به عقیده ما امیدآفرینی در جامعه فعلی ما برای حرکت به سمت تمدن نوین اسلامی نیازمند تحول است که در این باب نکاتی تقدیم حضور می‌گردد.

ما معتقدیم برای تحول مطلوب دو پایه اساسی دارد:

۱- ترسیم نقشه راه تحولی

 ۲- فرآیند تحقق بخشی به آن

ناظر به نقشه راه تحول

 اسناد بالادستی زیادی هم­چون، سند چشم‌انداز 20 ساله، الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت نگارش یافته‌اند؛ بسیاری از  این اسناد، به دلیل توقف در «کلیات»، «سنجش­ناپذیر بودن»­ با نقدهای جدّی از جمله «عدم ارتباط با واقعیت میدان» مواجه‌اند، مصداق کامل این ناکارآمدی در سندنویسی برای تحول، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است که تقریبا هیچ پیشرفتی در عرصه عمل نداشته و حوزه آموزش و پرورش کشور به جای تحول دچار بحران شده است!  

معتقدیم کمرنگ بودن تحقق بخشی از اهداف انقلاب اسلامی در عرصه عمل، را باید در دو عامل جستجو کرد؛    

« اول فقدان طرح کلان

و دوم  نبود نظامات حکمرانی قابل اجرا» است.

حجم بالای مسائل بی ­پاسخ در حوزه ­هایی مانند پول و بانک، مسکن، سلامت، فضای مجازی، زنان و خانواده و نظام تعلیم و تربیت و علی­ الخصوص بحثی زیربنایی مانند عدالت و پیشرفت، گواه ضعف در این دو عرصه است.

 بدون شک متولی اصلی پاسخ به این مسائل در سطح کلان «نهاد علم» است. اما متاسفانه نهاد علم خود اولین موضوع تحول است. حوزه‌های علمیه اغلب یا با مسائل حکمرانی نسبت معناداری ندارند یا درگیر مفاهیم انتزاعی اند و علوم انسانی در دانشگاه نیز، عمدتا درگیر ترجمه یا اسلامیزه کردن مباحث تولید شده توسط اندیشمندان غربی است و دانشگاه های ما هیچ گونه ایده ای برای نیازهای تحولی انقلاب اسلامی تولید نمی‌کند.

ما راهکار را، تمرکز نهاد علم بر مسائل کلان انقلاب اسلامی می‌دانیم؛ و این امر جز از طریق شکل‌گیری گفتگوهای واقعی بین صاحبان اندیشه محقق نمی‌شود. در صورت تحقق این امر، اندیشمندان واقعی جای «ژورنالیست‌های اندیشمند نما» را خواهند گرفت. از نگاه ما، مانع اصلی تحقق این امر مهم «کمبود تحمل و برخوردهای حذفی» در حوزه اندیشه ای است! چارچوب برخی از آقایان آنقدر تنگ است که حتی برخی دلسوزان درس پس داده نظام اسلامی نیز تحمل نمی شوند.

نتیجه این نوع نگاه این شده که دانشگاه های ما از پویایی بحث های فکری و رفت و آمدِ اندیشمندان، خالی شده و تنها برخی چهره های سیاسی کم بنیه، حق رفت و آمد به دانشگاه را دارند! 

اما؛ با فرض دستیابی به یک طرح کلان و نسخه های عملیاتی آن، فرایند تحول نیازمند لوازمی است که به اختصار به برخی از آنان می‌پردازیم:

اول- تحول در ساختارهای کهنه

فربهی ساختاری و کثرت مراجع تصمیم­گیر و سیاست­گذار در برخی حوزه‌ها، عرصه را به گونه‌‌ای رقم زده که در تزاحم میان این ساختار‌ها، یا تصمیم لازم اتخاذ نمی­شود، یا تصمیم لازمِ بهنگام اتخاذ نمی‌شود یا تصمیم واحدی گرفته نمی­شود و هر نهادی در حال ساخت جزیره خویش است، و یا تصمیم می گیرند، ولی مسئولیت تصمیم گرفته شده توسط هیچ­کس پذیرفته نمی­ شود. عدم هماهنگی میان ساختارهای متولی امر فرهنگ و اختلافات سال­های اخیر این نهاد‌ها اعم از صداوسیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی فضای مجازی، سازمان تبلیغات و... شاهد مثال مدعای مذکور است!

تزاحم میان این نهاد‌ها به حدی است که حتی زمانی که حضرتعالی با هدف رفع آن، دستور بازطراحی نهادهای فرهنگی را صادر کردید، نهاد‌های فوق در امر باز طراحی نیز با یکدیگر به تزاحم خورده­اند.

آخرین خروجی این مدل غلط در تصمیم گیری هم همین ماجرای پاسکاری طرح صیانت - فارغ از درست یا غلط بودن آن- در بین دستگاه های نظام است. نتیجه این به هم ریختگی و عدم مسئولیت‌پذیری این شده، که فضای فرهنگی کشور در عرصه فضای مجازی به سرزمین اشغالی تبدیل شده است!

فارغ از بحث تحول ساختار، پیرامون برخی سازوکارها و مسائل مربوط به نهادها سوالاتی در ذهن فرزندان انقلابیتان شکل گرفته که در اینجا به دو مورد از آن می پردازیم:

1. آیا بنظر شما الزامی به وجود نهادی برای نظارت بر حسن اجرای قانون اساسی وجود دارد؟

2. آیا ورود شورای نگهبان به عرصه تشخیص مصالح سیاسی متناسب با شأن ساختاری-قانونی این نهاد مقدس است؟

دوم- انتخاب و انتصاب کارگزاران تحولی

اولین ویژگی کارگزاران تحولی، مسلح بودن به عقلانیت انقلابی است. تحول واقعی، عقلانیت انقلابی مسئولان را می‌طلبد. سال‌هاست برخی ادعای تناقض انقلابی­گری با عقلانیت دارند و خودشان را «نماد عقلانیت!» نشان می­دادند؛ درحالیکه ثمره­ی عقلانیت آنها برجامی شد که هنوز که هنوز است فرصت برخی طراحی‌های جدید را از سیاست خارجی ما سلب کرده!

انقلاب اسلامی با عقلانیت مرسوم به پیروزی نرسیده و با این عقلانیت نیز پیشرفت نمی‌کند!

اگر بنا بود با دستگاه فکری برخی آقایان نظام اسلامی اداره می شد، همان ابتدا باید جنگ تحمیلی را واگذار می کردیم، موشک های خود را تحویل می دادیم!

توسعه علم و فناوری در کشور ثمره عقلانیت انقلابی و تعطیلی فناوری هسته ای و سیمان ریختن در قلب رآکتور اراک که قلب دانشمندان ایرانی بود ثمره عقلانیت برخی آقایان است! امروز هم اگر دستگاه سیاست خارجی کشور بخواهد با عقلانیت آقایانِ گذشته اداره شود، ثمره ای جز پشیمانی برای کشور نخواهد داشت!

دومین ویژگی کارگزاران تحولی، متوقف نشدن در سازوکار‌های کهنه است. نمونه‌‌ای از عبور از محافظه کاری و تفکرات کهنه که منجر به تحول شده، حرکات نو در بخش خبر صداوسیماست که امیدواریم عده‌‌ای سرعت این حرکت را کند نکنند.

سومین ویژگی کارگزاران تحولی، داشتن نگاه تحولی است. به عنوان نمونه برخی دستگاه‌های محرومیت ­زدا، بجای توانمندسازی منطقه هدف و از آب و گل درآوردن مستضعفان (ایده‌‌ای که توسط گروه‌های جهادی فهم شده اما توسط برخی مسئولین هنوز فهم نشده)، به برخی مسیرهای سهل الوصولِ رایج و همیشگی اما ناکافی مثل توزیع بسته‌های معیشتی اکتفا می کنند!

چهارمین ویژگی کارگزاران تحولی، شجاعت در تصمیم گیری است. شجاعت در تصمیم گیری ایجاب می کند؛ که برای دلخوشی غیرواقعی مردم یا بخشی از مردم تصمیم غلط یا بی تصمیمی را انتخاب نکنیم!

حتما در عرصه اداره کشور در بزنگاه هایی تصمیم درست برخلاف خواست ظاهری بخشی از مردم یا نیازمند مقابله با گروه‌های انحصار گر و ذی نفع است؛ تصمیماتی ناظر به ساماندهی فضای مجازی، ساماندهی نظام مالیاتی، اصلاح نظام سلامت، نظام بانکی، طرح شفافیت ... حتما با مقاومت از سوی ذی نفعان یا افکار عمومی مواجه خواهد شد؛ اما در چنین موقعیت هایی از مسئولین انتظار می­رود بجای تصمیم نگرفتن، تصمیمِ توأم با تبیین بگیرند. حجم بالای پروژه های نیمه تمام و طرح های غلط مانند پتروشیمی میانکاله و یا طرح های فولادی در وسط کویر و ناکارآمدی مزمن در صنعت خودرو حاصل همین نوع برخورد با مسائل کشور است!

رهبر انقلاب! برخی مسئولین باید بدانند با راضی نگه­داشتن همه نمی‌توان دست به اقدامات اساسی زد. متاسفانه بدعت نامبارکی را شاهد بوده ایم که برخی تصمیم می‌گیرند و برای توجیه تصمیم خود از حضرتعالی و نظام مایه می‌گذارند...

 آقاجان حقیقتا در برخی از مسئولین نیازمند «جهاد تصمیم» هستیم ...

تغییر در نظامات گزارش دهی مسئولین و تبدیل آن از گزارش اقدام ­محور به گزارش نتیجه ­محور، ایجاد شاخص‌های شفاف در انتصابات، مبتنی بر عملکرد افراد و نه ارتباطات قبیله­ ای، ایجاد صندلی داغ برای مسئولین و متحمل شدن هزینه اشتباهات افراد به خود افراد و نه بیت المال و جامعه و ایجاد سازوکاهایی برای جلوگیری از ایجاد رانت برای مسئولین، همگی لوازم انتخاب و انتصاب مسئولان تحولی در کشور است!

اما بدیهی است که هیچ تحولی در کشور جز با همراهی مردم حاصل نمی شود که مفصل در مورد آن بحث شده اما کمتر در مورد آن تلاش شده که نیازمند جهاد تبیین توسط حلقه های میانی است...

یک نکته اضافی در مورد شعار سال:

تحقق اقتصاد دانش بنیان و توسعه روز افزون شرکت های دانش بنیان، نیازمند آن است که بردارهای اقتصاد کلانِ کشور، «مشوّقِ تولید» باشند تا زمینه­ رشد و جهش برای فضای دانش­ بنیان هم آماده باشد؛ اما وقتی در اقتصاد ما بر خلاف رویه معقول، جهت کلی یعنی صرفه­ سرمایه­­­­­­­ گذاری در قیاس بین بازار مولد و غیرمولد، به شدت به نفع بازارهای غیر مولد است، که هیچ مانع کنترلی مثل مالیات بر عایدی و دارایی غیر مولد را در اقتصاد ایران بر سر راه خود ندارند، نتیجه کاملاً قابل پیش بینی است.

7000 شرکت دانش‌بنیان ما تقریبا 1 درصد تولید ناخالص ملی را شکل داده‌اند؛ در حالیکه در سال 2020، 30 درصد از مجموع تولید ناخالص داخلی دنیا، یعنی 23 هزار میلیارد دلار را  فقط 50 شرکت دانش بنیان ایجاد کرده اند. این بدین معناست که افزایش بی­رویه­ی تعداد این شرکت‌ها بدون توجه به شرایط اقتصاد کلان کشور، سیاست موثری به نظر نمی‌آید و اتفاقاً زمینه را برای ظهور و بروز سودجویان فراهم می­کند.

راهکار ما در وهله اول تغییر بردار کلان صرفه در اقتصاد ایران به سمت تولید با ابزارهای مالیاتی در برابر بخش غیر مولد و در وهله بعدی تمرکز شرکت‌های دانش‌بنیان بر صنایع مادر و مولدی همچون فولاد و نفت و گاز، تصحیح سیاست اشتباه ایده‌محوری و جایگزینی با مسئله‌محوری و دوری از شوآف استارتاپی می‌باشد.

با ایجاد بازار واقعی برای این شرکت‌ها خصوصاً توسط خود دولت به عنوان یک مشتری بزرگ، می‌توانیم سیاست‌های حمایتی خود از این شرکت‌ها را با محدوده­ی زمانی  معینی تعریف کنیم و اشتباه بزرگ کشور در قبال خودروسازان را تکرار نکنیم. بدیهی است اجرای این سیاست‌ها علاوه بر این­که نیاز به آسیب ­شناسی قریب به ده سال فعالیت معاونت علمی ریاست جمهوری پیرامون تکثیر استارتاپ­های«شبهِ ­دانش­ بنیان» دارد، پیش­­بُرد آن بسیار فراتر از توان معاونت علمی بوده و همکاری همه‌جانبه­ی وزارتخانه‌های اقتصادی را می‌طلبد.

کلام اخر

ما به عنوان بسیج دانشجویی پیش قدم می‌شویم و اعلام آمادگی می­ کنیم تا جان در بدن داریم باری از انقلاب اسلامی برداریم. به نظر می‌رسد که مهمترین عرصه‌‌ای که ما به عنوان دانشجو می‌توانیم نقش آفرینی کنیم عرصه­ «جهاد تبیین» و بسترسازی «گفتگو و تولید فکر» پیرامون مسائل اساسی کشور و نیز مطالبه­ جدی از مسئولین من باب «النصیحةُ للائمهِ المسلمین» می‌باشد.

آقا جان شما فرمودید بسیج پاره تن مردم است و هرگز نباید مصالح مردم را فراموش کند؛ اگر شنیدید که فرزندانتان با فراخواندن مسئولان به مناطق مستضعف­نشین پیگیر حل مسائل مردم شدند، اگر شنیدید در بخش‌های مختلف کشور درباره مسائل نظام و انقلاب تریبون آزاد مردمی برگزار کردند و درباره آنچه هستیم و آنچه باید باشیم با مردم سخن گفتند - که البته گویا این به مذاق برخی مسئولین خوش نیامده است-، اگر دیدید پیگیر قول‌های عمل نشده برخی مسئولین هستند، اگر پیگیر مسائل شورای شهر امیدیه و آب منطقه‌‌ای سیستان و... هستند. بدانید همه­ این‌ها پیرو فرمایش حضرتعالی، بدین دلیل است که بگوییم هنوز هستند عده‌‌ای که بی هیچ جیره و مواجبی پیگیر تحقق آرمان‌های انقلاب و مسائل مردم هستند.

هم داغدار سنگر و فانوس و معبریم

هم سوگوار نیزه و شمشیر و خنجریم

آنقدر عِرض* و جان به تو تقدیم کرده‌ایم

دیگر نیاز نیست که شاهد بیاوریم

حرفی اگر زدیم سر حق مردم است

حاشا که از عیال خدا ساده بگذریم

حرفی اگر زدیم به عشق شما زدیم

جز عشق یار، بار، به شانه نمی‌بریم

«ما را سری است با تو که گر خلق روزگار

دشمن شوند و سر برود هم، بر آن سریم»