آمادگی ایران و اتحادیه اروپا برای ادامه مذاکرات | یک اشتباه درباره مذاکرات دوحه
مذاکرات دو روزه در دوحه پیرامون لغو تحریم‌ها درحالی بدون دستیابی به نتیجه روشن پایان یافت که طرف‌های غربی و به‌ویژه آمریکایی‌ها تلاش می‌کنند با فرافکنی و القای شکست در مذاکرات دوحه، جمهوری‌اسلامی را مسئول عدم‌حصول توافق در دوحه معرفی کنند؛ رویکردی که در روزهای اخیر ازسوی واشنگتن و تروئیکای اروپایی دنبال شده است.
با وجود القای شکست در مذاکرات دوحه ازسوی آمریکایی‌ها و تروئیکای اروپایی، اما ایران و اتحادیه اروپا تأکید دارند که به هماهنگی‌ها برای گفت‌وگوهای بعدی ادامه می‌دهند. براین اساس ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امورخارجه ایران، در توییتی با اشاره به پایان مذاکرات دو روزه لغو تحریم‌ها در دوحه گفت که علی باقری‌کنی، مذاکره‌کننده ارشد و انریکه مورا، هماهنگ‌کننده مذاکرات، درباره ادامه مسیر و مرحله بعدی گفت‌وگوها در تماس خواهند بود.
نماینده مسئول سیاست‌خارجی اتحادیه اروپا نیز در توییتی تأکید کرد که اتحادیه اروپا به‌کار خود در دوحه برای بازگردان توافق عدم‌اشاعه هسته‌ای به مسیر اصلی، ادامه خواهد داد؛ «۲ روز مذاکرات نزدیک در دوحه برسر برجام داشتیم. متأسفانه هنوز پیشرفتی که تیم اتحادیه اروپا به‌عنوان هماهنگ‌کننده نسبت به حصول آن امیدوار بودند، به‌دست نیامده است. ما به‌کار با ضرورت بیشتر برای بازگرداندن ثبات منطقه‌ای و توافق کلیدی عدم‌اشاعه هسته‌ای به مسیر خود ادامه خواهیم داد.»
از این توییت نماینده مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که مدعی است آمده تا مذاکرات هسته‌ای را به نتیجه و توافق طرفین برساند، مشخص می‌شود بین نگاه ایران که در دوحه رفته تا با لغو تحریم‌ها از امتیاز و منافع اقتصادی برجام بهره‌مند شود با انریکه مورا که به صراحت می‌گوید به‌کار خود در دوحه برای بازگردان توافق عدم‌اشاعه هسته‌ای به مسیر اصلی ادامه خواهد داد، بسیار تفاوت وجود دارد. غرب فرض را بر اشاعه هسته‌ای توسط ایران گذاشته و می‌خواهد مسیر مذاکرات را با همین دست فرمان اتهام‌زنی دنبال کند و ایران نیز پایبند به توافق برجام است و مذاکرات را درصورت بهره‌مندی از امتیازات آن قابل ادامه دادن می‌داند.
این درحالی است که وزیر امورخارجه ایران با مثبت ارزیابی کردن مذاکرات در دوحه، تأکید می‌کند که جمهوری‌اسلامی همچنان برای رسیدن به توافق خوب، قوی و پایدار جدی است و درصورتی که واشنگتن عملکرد واقع‌بینانه‌ای داشته باشد، توافق همچنان در دسترس خواهد بود. حسین امیرعبداللهیان در گفت‌وگوی تلفنی با همتای قطری خود، ضمن بررسی آخرین وضعیت مذاکرات اخیر در دوحه، گفت‌وگوهای اخیر را سازنده دانست و گفت که مذاکره‌کننده ارشد جمهوری‌اسلامی همواره با ابتکارعمل، درمسیر تحقق توافقی قابل‌قبول گام برمی‌دارد و ایران برای رسیدن به «توافقی مبتنی بر واقع‌بینی» مصمم است.
ایران در دفاع از حقوق خود مصمم است
ازسوی دیگر رئیس‌جمهور نیز در پاسخ به تماس تلفنی امیرقطر، بار دیگر بر مواضع روشن جمهوری‌اسلامی در قبال گفت‌وگوها درباره رفع تحریم‌ها تأکید کرد و طرح مکرر اتهام‌ها و ادعاهای تکراری علیه ایران در هنگام گفت‌وگوها را بیانگر هدف‌گذاری سیاسی طرف‌های مقابل در فرایند مذاکرات دانست.
سیدابراهیم رئیسی با اشاره به گزارش‌های متعدد و رسمی آژانس بین‌المللی انرژی‌اتمی مبنی بر اینکه برنامه هسته‌ای ایران همواره شفاف بوده و هیچ‌گاه از مسیر قانونی منحرف نشده است، گفت که جمهوری‌اسلامی تحریم‌های یکجانبه را ظالمانه، غیرقانونی و ناحق می‌داند و در دفاع از حقوق خود مصمم است.
وی ضمن تأکید براین موضوع که همه تلاش‌ها باید در مسیر برداشتن کامل تحریم‌ها با ضمانت‌های لازم دراین زمینه پیگیری شود، متذکر شد که توافق پایدار، مستلزم لغو تحریم‌ها و کنارگذاشتن بی‌قید و شرط ادعاهای بی‌پایه و اساس است.
بازی تکراری «مقصرنمایی ایران»
دراین میان اما نشست دوره‌ای شورای امنیت برای بررسی گزارش سیزدهمین گزارش دبیرکل سازمان ملل‌متحد از اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ و توافق برجام عرصه‌ای شد برای پیگیری راهبرد «مقصرنمایی ایران» ازسوی طرف‌های غربی و به‌ویژه آمریکا. سفیر آمریکا در سازمان ملل دراین نشست علاوه بر اینکه تلاش کرد توپ مذاکرات را به زمین ایران بیندازد، مدعی شد که آمریکا از ماه‌ها قبل آماده به سرانجام رساندن مذاکرات وین بوده است.
این ادعا درحالی مطرح می‌شود که بررسی روند مذاکرات در ماه‌های اخیر، از نقش مخرب آمریکا در به نتیجه رسیدن مذاکرات حکایت دارد و بسیاری از کارشناسان معتقدند رفتار متناقض واشنگتن در زمینه بازگشت به تعهدات برجامی خود و لغو تحریم‌ها علیه ایران اصلی‌ترین مانع دستیابی به توافق در گفت‌وگوها بوده است.
درچنین شرایطی سفیر آمریکا در سازمان ملل در نشست اخیر شورای‌امنیت با بیان اینکه تنها زمانی می‌توانیم این توافق را به جمع‌بندی برسانیم که ایران خواسته‌هایش که خارج از حیطه توافق هستند را کنار بگذارد، عنوان کرد که «ایران در مذاکرات دوحه درخواست‌های فراتر از برجام مطرح و ما را مأیوس کرده‌است»؛ گفته‌هایی که نشان می‌دهد مقام‌های واشنگتن همچنان به‌دنبال حفظ ساختار تحریم‌ها علیه کشورمان هستند و دراین زمینه تنها وقت‌کشی می‌کنند.
ادعاهای تروئیکای اروپایی
آمریکایی‌ها در فضاسازی پیرامون روند مذاکرات دوحه تنها نبودند و تروئیکای اروپایی نیز در روزهای اخیر با انتشار بیانیه‌ای، از ایران خواستند از فرصت دیپلماتیک مذاکرات وین برای احیای برجام استفاده کند. انگلیس، آلمان و فرانسه دراین بیانیه مدعی شدند که «برنامه هسته‌ای ایران از هر زمان دیگری در گذشته پیشرفته‌تر شده‌است و ایران طی ۳ سال گذشته گام‌هایی برای تسریع برنامه هسته‌ای خود اتخاذ کرده و به تشدید آن ادامه می‌دهد.»
توپ مذاکرات در زمین آمریکاست
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان‌ملل نیز پس‌از نشست دوره‌ای شورای‌امنیت در جمع خبرنگاران حاضر شد و به ادعاهای تکراری آمریکا و تروئیکای اروپایی پاسخ داد. مجید تخت‌روانچی با بیان اینکه جمهوری‌اسلامی در مذاکرات دوحه که مثبت بود، با جدیت عمل کرده‌است، گفت که اکنون توپ مذاکرات در زمین آمریکاست و اگر آنها واقع‌بینانه عمل کنند و قصد جدی برای اجرای تعهدات‌شان داشته باشند، توافق دور از دسترس نیست.
وی همچنین با بیان اینکه برای مرحله بعدی مذاکرات با هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا در تماس خواهیم بود، تصریح کرد که هیأت مذاکره‌کننده ایران آماده است دوباره به‌طور سازنده وارد گفت‌وگو شود تا توافق به‌دست آید.
نماینده دائم ایران در سازمان‌ملل به طرح ادعاهای فرابرجامی ازسوی طرف‌های غربی نیز واکنش نشان داد و گفت:همانطور که بارها اعلام کرده‌ایم، برنامه‌های فضایی و موشکی ایران خارج از حوزه یا صلاحیت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت (۲۰۱۵) و ضمایم آن بوده و موضوع مذاکره نیست.
تخت‌روانچی افزود: ما پیام‌های قوی در تجدید حمایت از احیا و اجرای کامل برجام دریافت کردیم. با وجود این، بدیهی است که دلایل اصلی وضعیت کنونی، خروج غیرقانونی آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها و همچنین عدم‌اراده سیاسی ۳ کشور اروپایی برای انجام تعهدات‌شان است. وی ادامه داد: ما در جریان مذاکرات وین حداکثر انعطاف را به خرج دادیم و حسن‌نیت خود را برای دستیابی به توافقی قابل‌قبول نشان دادیم. زمان آن فرا رسیده که آمریکا برای کنار گذاشتن سیاست شکست خورده فشار حداکثری تصمیم سیاسی بگیرد.
برداشت «شکست» از مذاکرات دوحه اشتباه است
یک عضو کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس با بیان اینکه برداشت «شکست» از مذاکرات ۲ روزه در دوحه اشتباه است، به همشهری گفت: دراین زمینه باید به ۲ موضوع مهم توجه کرد؛ ابتدا اینکه اصل قضیه این است که این مذاکرات نتیجه بدعهدی آمریکا و خروج یکجانبه‌شان از برجام است. بنابراین بدعهدی ازسوی آنان بوده و اکنون آمریکایی‌ها هستند که باید به تعهدات خود عمل کنند.
پس دقیقا مشخص است آنها هستند که بازی را برهم زدند و با بدعهدی، وضعیت کنونی را به‌وجود آوردند. اسماعیل کوثری با بیان اینکه جمهوری‌اسلامی به‌صورت کامل به تعهدات برجامی خود عمل کرد و این آمریکایی‌ها بودند که زیر میز زدند، افزود: آمریکایی‌ها در دولت بایدن با وجود لفاظی‌های فراوان، نه‌تنها گامی درجهت اجرای تعهدات خود برنداشتند، بلکه با اعمال تحریم‌های جدید نشان دادند که دراین زمینه اراده‌ای ندارند. وی ادامه داد: نکته دوم این است که در ماه‌های اخیر آمریکایی‌ها و به‌ویژه اروپایی‌ها با مشکلات عدیده‌ای در حوزه سوخت و انرژی مواجهند و نیازمند بازگشت انرژی ایران به بازارهای جهانی هستند. با توجه به این موضوع اکنون آنها هستند که باید به‌دنبال جلب رضایت جمهوری‌اسلامی باشند. بنابراین ما در شرایطی قرار داریم که در مسیر ترسیم شده ازسوی آنها حرکت نمی‌کنیم.
این عضو کمیسیون امنیت‌ملی مجلس عنوان کرد: اگر برخی این‌گونه برداشت می‌کنند که چون مذاکرات ۲ روزه در دوحه به توافق منجر نشده، پس شکست خورده، اشتباه می‌کنند. اکنون آنها هستند که به انرژی ما نیاز دارند و باید به‌دنبال ایران باشند. برخلاف گذشته که دولت و تیم مذاکره‌کننده به‌دنبال آنها حرکت می‌کردند، در دولت سیزدهم ریل مذاکرات تغییر کرده و دیگر ریل‌گذاری آنان در مسیر گفت‌وگوها را نمی‌پذیریم. کوثری اضافه کرد: دلیل مقاومت غربی‌ها درمقابل انتفاع اقتصادی جمهوری‌اسلامی از برجام این است که آنها نمی‌خواهند ایران سربلند را ببینند. آنها نمی‌خواهند ایران مانند حوزه سیاسی و نظامی، در بخش اقتصاد نیز به موفقیت‌های چشمگیر برسد و موفق باشد. به همین دلیل هم هست که قصد ندارند تحریم‌ها را لغو کنند. | منبع: روزنامه همشهری
دیدگاه تان را بنویسید