خلع یا ابقا؛آیا استیضاح ترامپ به شکست دموکرات‌ها منجر می شود؟
امیرعلی ابوالفتح
به دنبال رای به استیضاح دونالد ترامپ، جدال داخلی جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در ایالات متحده آمریکا وارد فاز جدیدی شده است.
مجلس نمایندگان آمریکا با اکثریت آرا به استیضاح دونالد ترامپ، ( Donald Trump) چهل‌وپنجمین رئیس‌جمهوری این کشور به اتهام «سوء‌استفاده از قدرت» و «کارشکنی در تحقیقات کنگره» رای داد. اعضای مجلس نمایندگان آمریکا 19 دسامبر با ۲۳۰ رای موافق در مقابل ۱۹۷ رای مخالف بند اول قطع‌نامه استیضاح ترامپ مبنی بر اتهام «سوء‌استفاده از قدرت» و با ۲۲۹ رای موافق در مقابل ۱۹۸ رای مخالف بند دوم این قطع‌نامه مبنی بر اتهام «کارشکنی در تحقیقات کنگره» را تصویب کردند.
روال قانونی استیضاح رئیس‌جمهور در آمریکا به این صورت است که ابتدا مجلس نمایندگان علیه رئیس‌جمهور اعلام جرم می‌کند و چهارشنبه، ۱۸ دسامبر ۲۰۱۹ در مورد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور کنونی آمریکا این اتفاق افتاد. اعلام جرم علیه ترامپ همان‌طور که اشاره شد به دلیل دو اتهام مشخص بود؛ نخست سوء‌استفاده از قدرت و دیگری تلاش برای ایجاد مانع در وظایف کنگره. این عناوین مجرمانه را مجلس نمایندگان علیه ترامپ تصویب کرده است. اصطلاحا به اعلام جرم علیه رئیس‌جمهور در آمریکا «استیضاح» گفته می‌شود ولی این فقط اعلام جرم است و تصمیم‌گیری با دادگاهی است که در مجلس سنا برگزار می‌شود. به‌طور طبیعی وقتی که مجلس نمایندگان اعلام جرم یا استیضاح می‌کند پرونده به سنا ارجاع داده می‌شود و اگر دوسوم سناتورها به گناهکار بودن رئیس‌جمهور رای بدهند، رئیس‌جمهور از مقام خود خلع خواهد شد.
درواقع دموکرات‌ها برای خلع ترامپ به حداقل 20 رای سناتورهای جمهوری‌خواه نیاز دارند، درحالی‌که احتمالا حتی یک جمهوری‌خواه نیز در مجلس نمایندگان به استیضاح ترامپ رای ندهد.
اما اتفاقی که در حال حاضر در ایالات متحده شاهد آن هستیم این است که ساعاتی بعد از تصمیم مجلس نمایندگان برای استیضاح ترامپ، به نظر می‌رسد که دموکرات‌ها تصمیم گرفته‌اند موضوع را با تاخیر به سنا ارجاع دهند و شاید حتی اتهامات ترامپ در سنا به بحث گذاشته نشود. دموکرات‌ها مدعی هستند که سناتورهای جمهوری‌خواه، داور بی‌طرف نیستند، طرف فرد متهم را گرفته‌اند و اجازه نمی‌دهند که دادگاه به شکل عادلانه بررسی شود و لذا احتمالا موضوع ارجاع داده نمی‌شود.
در این صورت گناهکاربودن یا بی‌گناهی ترامپ تا زمان نامعلومی به تعویق خواهد افتاد و این اتهامات همچنان متوجه رئیس‌جمهور خواهد بود. به همین دلیل مشخص نیست که آیا دادگاه محاکمه ترامپ در زمان مشخص‌شده، یعنی نیمه ژانویه ۲۰۲۰ برگزار خواهد شد یا خیر؛ اما اگر این دادگاه برگزار شود به احتمال زیاد رئیس‌جمهور بی‌گناه معرفی می‌شود و به ریاست‌جمهوری خود ادامه خواهد داد.
درباره تبعات این استیضاح بر انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ دو فرضیه مطرح است؛ به‌طور سنتی، حزبی که رئیس‌جمهور را استیضاح می‌کند اما نمی‌تواند او را برکنار کند در اولین انتخابات کنگره، کرسی‌هایی از دست خواهد داد. این اتفاق برای جمهوری‌خواهان در انتخابات سال ۲۰۰۰ رخ داد. دونالد ترامپ و سران حزب جمهوری‌خواه معتقد هستند که این استیضاح چون در نهایت منجر به تبرئه رئیس‌جمهور خواهد شد، به نفع جمهوری‌خواهان است و ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰ با قاطعیت به پیروزی دست می‌یابد. این فرضیه نخست است.
فرضیه دیگر این است که دموکرات‌ها همچنان به افشاگری علیه ترامپ ادامه می‌دهند، این جنجال و رسوایی سیاسی ادامه پیدا خواهد کرد و ترامپ اولین رئیس‌جمهوری می‌شود که پیش از انتخابات برای دور دوم ریاست‌جمهوری استیضاح می‌شود.
لذا فارغ از اینکه سنا رئیس‌جمهور را گناهکار مشخص کند یا بی‌گناه، همین جنجال‌ها و افشاگری‌ها در نهایت به ضرر ترامپ تمام خواهد شد و چه‌بسا دونالد ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰ شکست بخورد؛ بنابراین تا زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰، دشوار است بگوییم که موضوع استیضاح به نفع دونالد ترامپ تمام خواهد شد یا به ضرر وی.
باید توجه کرد که ترامپ نخستین رئیس‌جمهوری است که پیش از انتخابات برای شرکت در دور دوم ریاست‌جمهوری، استیضاح می شود. به همین دلیل بیش از اینکه سرنوشت اعلام جرم علیه رئیس‌جمهوری -اصطلاحا استیضاح- در سنا اهمیت داشته باشد، تاثیر این موضوع بر نتایج انتخابات ۲۰۲۰ مهم قلمداد می‌شود. ترکیب حزبی در سنا و همچنین وفاداری کامل جمهوری‌خواهان به دونالد ترامپ موجب شده است که حتی خوش‌بین‌ترین تحلیلگران سیاسی در آمریکا نیز از رای به گناهکاربودن ترامپ در دادگاه سنا و متعاقب آن، برکناری رئیس‌جمهوری آمریکا ناامید شوند. از این رو تردیدی نیست که اگر حادثه غیرمنتظره‌ای رخ ندهد، دونالد ترامپ تا ظهر ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ پست ریاست‌جمهوری آمریکا را برعهده خواهد داشت.
با این حال اینکه از آن ساعت به بعد چه کسی سکاندار کاخ سفید خواهد بود، به سوالی مهم در سپهر سیاست آمریکا بدل شده است. سنت سیاسی در آمریکا از پیروزی روسای‌جمهوری مستقر در دور دوم ریاست‌جمهوری آمریکا حکایت دارد. باراک اوباما، جورج دبلیو بوش، بیل کلینتون، ریچارد نیکسون، لیندون جانسون، دوایت آیزنهاور، هری ترومن و فرانکلین روزولت از جمله روسای‌جمهوری آمریکا طی ۸۰ سال گذشته هستند که در دوره دوم ریاست‌جمهوری به پیروزی رسیدند. در این میان، جورج هربرت واکر بوش، جیمی کارتر و جرالد فورد قربانی بحران‌های سیاسی-اقتصادی زمان ریاست‌جمهوری خود شدند.
در حال حاضر رئیس‌جمهوری کنونی آمریکا با یک بحران سیاسی عمیق که به استیضاح وی انجامید، مواجه است. با این حال، برخلاف بوش پدر، کارتر و فورد، اقتصاد در سه سال ریاست‌جمهوری ترامپ به‌شدت بهبود یافته است تا جایی که بیکاری برای اغلب گروه‌های اجتماعی به پایین‌ترین حد طی نیم‌قرن گذشته رسیده و ارزش سهام داوجونز طی همین مدت ۱۰ هزار واحد، معادل ۵۴ درصد رشد داشته است.
از سوی دیگر، ترامپ چه پیش از انتخابات ۲۰۱۶ و چه پس از عهده‌دارشدن سمت ریاست‌جمهوری توانسته است خود را حامی طبقات محروم جامعه، رزمنده علیه طبقه فاسد حاکم و ضامن امنیت جامعه در برابر پلیدی‌های ناشی از ادامه مهاجرت‌های غیرقانونی معرفی کند. از این رو به موازات جدی‌ترشدن روند استیضاح، حمایت‌ها از ترامپ افزایش یافته است.
این موضوع سبب شده است تا جمهوری‌خواهان از پیروزی نامزدهای خود در انتخابات ۲۰۲۰، به‌ویژه انتخابات ریاست‌جمهوری اطمینان حاصل کنند. اما با وجود سنت سیاسی ریاست‌جمهوری‌های دودوره‌ای و همچنین بهبود وضعیت اقتصادی آمریکا، پیروزی ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰ تضمین‌شده نیست. اگر دموکرات‌ها از ارسال مصوبه استیضاح به سنا در کوتاه‌ترین زمان ممکن سر باز بزنند و اجازه ندهند حکم برائت ترامپ صادر شود، موضوع اتهامات وارده به رئیس‌جمهوری برای ماه‌ها در کانون توجهات قرار خواهد داشت. این موضوع می‌تواند دستمایه مناسبی برای نامزدهای انتخاباتی باشد که همچنان به حملات سیاسی خود به ترامپ ادامه دهند با این امید که نظر رای‌دهندگان مردد و مستقل را از رئیس‌جمهوری مستقر دور کنند.
همچنین قابل پیش‌بینی است که جریان ناراضی در جامعه اطلاعاتی آمریکا به افشاگری‌های خود علیه ترامپ ادامه دهد و رسوایی‌های دیگری را برای رئیس‌جمهوری رقم بزند. از آنجا که ترامپ در انتخابات ۲۰۱۶ با سه میلیون رای مردمی کمتر و فقط با اتکا به برتری آرای الکترال بر هیلاری کلینتون دموکرات غلبه کرد، جابه‌جایی چند صد هزار رای در انتخابات ۲۰۲۰، به‌ویژه در ایالت‌های موسوم به پاندولی -ایالت‌هایی که به شکل مداوم به دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان اقبال نشان می‌دهند- می‌تواند سرنوشت ترامپ را تغییر دهد. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که موضوع استیضاح ترامپ بیش از هر گروه دیگری، بر رای‌دهندگان مردد تاثیر گذاشته است و با ادامه کشمکش‌های سیاسی در واشنگتن، تعداد بیشتری از این گروه‌ها با برکناری ترامپ موافقت کرده‌اند. به عبارت دیگر، گذشت زمان در ماجرای استیضاح ترامپ در میان رای‌دهندگان مردد، به ضرر رئیس‌جمهوری آمریکا بوده است. اگر این گروه همچنان ترامپ را فردی سرکش و قانون‌شکن قلمداد کنند که امنیت ملی کشور را فدای منافع شخصی و سیاسی خویش می‌کند، احتمالا در روز سوم نوامبر ۲۰۲۰ آرای خود را به نفع ترامپ به صندوق‌ها نخواهند انداخت؛ البته مشروط بر اینکه از دل رقابت‌های درون‌حزبی دموکرات‌ها، یک نامزد قوی بیرون بیاید که بتواند به مصاف رئیس‌جمهوری مستقر برود. به هر حال، تا نیمه‌شب سوم نوامبر که نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا منتشر می‌شود، مشخص نخواهد شد که استیضاح دونالد ترامپ به پیروزی مجدد جمهوری‌خواهان کمک خواهد کرد یا کاخ سفید را مجددا در اختیار دموکرات‌ها قرار خواهد داد. با این حال، سیر تحولات گذشته و چشم‌انداز تحولات آتی بیانگر آن است که شانس پیروزی ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰ بیش از شکست وی است؛ حتی با رایی که در مجلس نمایندگان به نفع استیضاح صادر شد.
دیدگاه تان را بنویسید