ترامپ دنبال ماجراجویی علیه ایران است
تعرض جنگنده آمریکایی به هواپیمای مسافربری ایران در آسمان سوریه درحالی‌که این هواپیما به مقصد لبنان در حرکت بوده سطح تنش میان آمریکا و ایران را بار دیگر افزایش داده است.
آرمان ملی: رفتارهای متناقض اروپا در ماه‌های اخیر در قبال ایران به یکی از پرچالش‌ترین بحث‌ها پیرامون برجام تبدیل شده است؛ به نحوی که از یک‌سو شاهد هستیم سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در خصوص نامه اخیر وزیر امور خارجه کشورمان به مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ارتباط با فعال شدن مکانیزم حل اختلاف که در برجام قید شده اذعان می‌کند که تا اروپایی‌ها اعلام کرده‌اند که این نامه را دریافت کرده‌اند اما به آن پاسخی داده نشده که منجر به ایجاد شائبه‌های بسیاری و حتی دخیل بودن مستقیم ایالات‌متحده در آن شده است و از سوی دیگر شاهد هستیم که یک شرکت دارویی سوئیسی اولین تبادلات تجاری را توسط کانال تجارت بشردوستانه با ایران در این شرایط سخت تحریمی انجام داده و دولت سوئیس در این خصوص تاکید کرده است که عملیاتی کردن مقررات تبادلات بشردوستانه سوییس در حال پیشرفت در روند خود است و تعدادی از شرکت‌ها پیش از این تایید شده‌اند و شرکت‌های بیشتری نیز تایید خواهند شد تا تبادلات بیشتری ظرف مدت کوتاهی انجام شود. کانال مقررات تجارت بشردوستانه سوئیس برای انتقال غذا و دارو به ایران، عملیات‌های آزمایشی‌اش را در ماه ژانویه برای کمک به تامین نیاز ایران از کالاهای سوئیسی بدون دور زدن تحریم‌های آمریکا آغاز کرد و بسیاری این ابزار را روزنه‌ای کوچک و نشانه‌ای مثبت برای تعامل بیشتر با اروپا قلمداد کردند و حتی بسیاری بر این باور هستند این اقدام با اجازه مستقیم از ایالات‌متحده انجام شده و این کشور نیز دچار سیاست‌های به‌شدت متناقضی نسبت به ایران است. در راستای بررسی این مساله «آرمان‌ملی» گفت‌وگویی با مرتضی مکی، کارشناس مسائل بین‌الملل داشته است که در ادامه می‌خوانید.
آیا می‌توان کمک‌های مالی از طریق کانال سوئیس را یک پیام مثبت برای ایران قلمداد کرد یا در ادامه همان رفتارهای متناقض اروپا است؟
اینکه اروپا به نامه وزیر خارجه کشورمان پاسخ نداده است در راستای همان سیاست های کج‌دار و مریز و محتاطانه اروپا است که سعی می‌کنند به‌گونه‌ای عمل کنند که نه همسو با ایران باشد و نه به‌گونه‌ای که در زمین ترامپ باشد که کلیه دستاوردهای خود را در برجام از بین ببرند. قطعا اروپا این سیاست‌ها را تا ماه نوامبر ادامه خواهد داد و پس از مشاهده نتایج آن انتخابات است که سیاست‌های خود را در قبال برجام و دولت ایالات‌متحده تدوین خواهند کرد و به نحوی اروپا به نظر می‌رسد برای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا لحظه‌شماری می‌کند. اولین تبادل مالی ایران و مکانیزم سوئیس در همین بحبوحه می‌تواند یک اتفاق مثبت باشد اما آنقدر قدرت ندارد که بتواند تغییر رفتار اروپا قلمداد شود. سوئیس نیز همواره تلاش کرده است تا در عرصه‌های بین‌المللی یک نقش بی‌طرف را ایفا کند و با وجود اینکه حافظ منافع ایالات‌متحده در ایران است اما تلاش کرده منصفانه رفتار کند. در همین راستا یک سازوکار مالی مستقل ایجاد کرد تا بتواند در تنش‌های میان ایران و آمریکا نقشی موثر ایفا کند و کمک‌های بشردوستانه خود را از این طریق با ایران تبادل کند.
این رفتارهای متناقض از سوی ایالات‌متحده نیز مشاهده می‌شود، آیا می‌توان این رفتارها را در یک راستا دانست؟
تعرض جنگنده آمریکایی به هواپیمای مسافربری ایران در آسمان سوریه درحالی‌که این هواپیما به مقصد لبنان در حرکت بوده سطح تنش میان آمریکا و ایران را بار دیگر افزایش داده است. پیرامون این‌گونه پدیده‌ها همواره سناریوهای مختلفی مطرح می‌شود. پیش از هر چیز لازم است یادآوری شود که این اقدام ایالات‌متحده در چارچوب حقوق بین‌الملل کاملا غیرقانونی محسوب می‌شود، هواپیمای نظامی این اختیار را ندارد که به هواپیمای مسافربری نزدیک شود یا آن را مورد تهدید قرار دهد و این اقدام به هر صورت حاکی از یک هشدار است. قانون‌های مشخص و تعریف‌شده‌ای در زمینه رعایت حریم هواپیماهای مسافربری وجود دارد و اینکه آمریکا درصدد است القا کند اقدامی معمول بوده، در واقع به این دلیل است که طرف آمریکایی به خوبی می‌‌داند اقدامی که انجام شده غیرقانونی است و با چنین ادبیاتی در واقع تلاش می‌کند تا این اقدام غیرقانونی را عادی و معمولی جلوه دهد. تا اینجای کار را باید صورت مساله در نظر گرفت اما اینکه اهداف و انگیزه‌های ایالات‌متحده از چنین اقدامی چه بوده را باید در ابعاد مختلفی در نظر گرفت. در بدو امر به نظر می‌رسد هدف از این اقدام ارسال هشداری به ایران و البته سوریه بوده است که در واقع آسمان این کشور برای هواپیماهای ایرانی امن نیست و مهم‌ترین سناریو را باید در القای چنین امری دانست، به‌ویژه در چارچوب افزایش تنش‌ها میان دو کشور و تهدید‌هایی که طرف آمریکایی در ماه‌های اخیر انجام داده این اقدام یک گام دیگر در همان چارچوب است. از سوی دیگر با توجه به اینکه ایالات‌متحده با خروج از برجام و اعمال سیاست فشار حداکثری نتوانسته اهدافی را که مدنظر داشته به دست آورد تلاش می‌کند با استفاده از روش‌های دیگری به تنش‌ها دامن بزند تا بتواند اهداف خود را عملیاتی کند.
آیا این اقدامات ایالات‌متحده در قبال ایران با اهداف خاصی صورت می‌گیرد یا صرفا جنبه تبلیغاتی دارد؟
ایالات‌متحده همواره مدعی بوده که برای ارسال غذا و دارو به ایران هیچ محدودیتی ایجاد نکرده است و این تبادل مالی میان ایران و سوئیس نیز به نحوی با اجازه آمریکا و در راستای تبلیغات مثبت برای دولت ترامپ شکل گرفته تا ادعای آنها به صورت کامل زیر سوال نرود. این حرکت را نمی‌توان به عنوان یک انعطاف بزرگ از سوی ترامپ تلقی کرد. در این تنش یکی از اتفاقاتی که می‌تواند بازی را تغییر دهد انتخابات ایالات‌متحده است که به نظر می‌رسد تا این لحظه ترامپ در آن بازنده است اما به علت اینکه همه چیز غیرقابل پیش‌بینی است در خصوص آن نیز نمی‌توان با قاطعیت صحبت کرد. رفتار ترامپ در ادامه با ایران تغییر جدی نمی‌کند و من معتقد هستم احتمال دارد حتی یک ماجراجویی جدید نیز انجام دهد تا خود را یک قهرمان جلوه دهد.
دیدگاه تان را بنویسید