دستان بسته آمریکا برای استفاده از ماشه

این دیپلمات عالی رتبه کشورمان تاکید کرد : خیال نکنید که وقتی یک حرف را بلند زدند و تکرار کردند  حق دارند، آمریکا می‌داند که نمی‌تواند اسنپ بک کند.

وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه  گفت: روز هشت می ۲۰۱۸ آقای بولتون در اوج سرخوشی از این که برجام را نابود کرده و ظرف سه ماه ایران را هم نابود می‌کند در  یک مصاحبه مطبوعاتی  در کاخ سفید اعلام کرد که ما(آمریکا) دیگر عضو برجام نیستیم که از اسنپ بک استفاده کنیم.

ظریف افزود: هنوز صورت‌جلسه این مصاحبه روی سایت کاخ سفید است  مگر اینکه الان  که من  این موضوع را  می‌گویم آنها بروند و آن جمله را بردارند.

درهمین حال، معاون امور حقوقی و بین‌الملل ظریف گفت که آمریکا نمی‌تواند از اسنپ بک (مکانیسم ماشه) استفاده کند و تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را بازگرداند.

به گزارش ایسنا، «محسن بهاروند» معاون امور حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه در گفت‌وگو با برنامه «للخبر بقیه» که از شبکه التلفزیون العربی پخش می‌شود در پاسخ به این سوال که آمریکایی‌ها می‌گویند تهران نباید از شکست قطعنامه تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران در شورای امنیت خوشحال باشد و واشنگتن می‌تواند از مکانیزم بازگشت تحریم‌های بین‌المللی و وضع تحریم‌های شدیدتر استفاده کند، گفت: به نظر من آمریکایی‌ها نمی‌توانند درک کنند که بدون دیگر طرف‌های برجام و به طور یکجانبه از مکانیزم اسنپ بک استفاده کنند، زیرا آمریکا باید در چارچوب توافق فراگیر برجام اقدام کند در حالی که آمریکایی‌ها خودشان از برجام خارج شدند. دوما اینکه توافق مانع استفاده و به کارگیری این مکانیزم است.

وی تاکید کرد: همچنین دیگر کشورهای عضو جامعه بین‌المللی از آمریکا حمایت نخواهند کرد و من مطمئن هستم که این کشورها از چنین اقدامی حمایت نمی‌کنند.

معاون ظریف در پاسخ به این سوال که آیا این اظهارات بدین معناست که شما به مواضع کشورهای اروپایی اعتماد دارید گفت: مساله اعتماد مساله ای پیچیده است و من نمی‌توانم به سادگی بگویم که اعتماد می‌کنیم یا نمی‌کنیم اما خود اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی برجام را برای امنیت منطقه و منع انتشار سلاح هسته‌ای مهم می‌دانند بنابراین فواید برجام تنها برای اتحادیه اروپا نیست بلکه برای تمام اعضای جامعه بین‌المللی است. همه در برجام منافع و فوایدی دارند و همه باید زمینه را برای مذاکرات فراهم کنند اما  آمریکا اقدامات یک‌جانبه اتخاذ می‌کند.

بهاروند در پاسخ به این سوال که آیا شما نگران فشارهای واشنگتن نیستید زیرا آن‌ها اخیرا اعلام کردند که چهار نفتکش حامل سوخت ایران را مصادره کردنده اند، آیا شما منتظر خواهید ماند که جو بایدن در انتخابات پیروز شود و ایران را از شر ترامپ و دولت آن راحت کند، گفت: ما منظر آمدن هیچ فردی به کاخ سفید و یا پیروزی آن در انتخابات نیستیم زیرا تاریخ به ما آموخته است که ما باید برای منافع خود سیاست‌های مستقلی داشته باشیم، حالا ممکن است که سیاست‌های نامزدهای‌های مختلف با هم تفاوت داشته باشد اما سیاست کلی ما یکی است. ما باید منتظر بمانیم و ببینیم که ترامپ و یا هر شخص دیگری در انتخابات پیروز شود و در آن زمان واکنش‌های تهران را خواهید دید.

وی تاکید کرد: ما باید بر این مساله تمرکز کنیم که خود شخص ترامپ می‌گوید که جان بولتون فردی دروغگو و دورو بود این درحالی است که ترامپ بر  انجام سیاست‌های بولتون و دیگر افراد پافشاری دارد بنابراین سیاست‌های واشنگتن پیچیده است و ما اصولی داریم که به آن‌ها پایبند هستیم و به هیچ یک از نامزدها امیدوار نیستیم.

محسن بهاروند در پاسخ به این سوال که آیا با شکست قطعنامه آمریکا ایران اقداماتی در راستای برنامه هسته‌ای خود اتخاذ خواهد کرد و یا به برجام پایبند می‌ماند گفت: فکر نکنم که ما در این چارچوب اقدامات تحریک آمیز اتخاذ کنیم و تمام اقدامات ما در چارچوب برجام است، این بخشی از سیاست خارجی ما است، عاقلانه نیست که ما بخشی از یک توافق چندجانبه باشیم و از فواید آن استفاده نکنیم.

فرآیند پیچیده ماشه

بخش‌های پوشش‌دهنده فرایند حل اختلاف در قرارداد برجام در صورت مشاهده تخطی ازسوی هر کدام از طرفین قرارداد، پیچیدگی فراوانی دارد. یکی از این فرایندها «اسنپ بک» است که در واقع روند برگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران است.

فرایند مقدماتی ذکر شده در پیوست ۴ توافق با در نظر گرفتن رفع تحریم‌ها از شکایات ایران حمایت می‌کند. در گام اول، ایران و طرفین برجام بر سر تحقق این مورد گفت‌وگو می‌کنند  و اگر این بند صورت نپذیرد، هر یک از طرفین توافق می‌تواند موضوع را به «کار گروه رفع تحریم» که با نماینده ارشد اتحادیه اروپا هماهنگ است ارجاع دهد.

این کارگروه، ۳۰ روز فرصت دارد جهت رضایت طرفین، مشکل را رفع کند.

در صورت بروز بن‌بست در کار، هر کدام از طرفین ناراضی می‌تواند موضوع اختلاف را به «کمیته مشترک» متشکل از ۸ نماینده (۶ نفر از ۱+۵، یک نفر از اتحادیه اروپا، و یک نفر از ایران) ارجاع دهد.

در موارد به غیر از موضوع تحریم، ایران می‌تواند به طور مستقیم شکایت خود را با کمیته مشترک در میان بگذارد. این کمیته، ۱۵ روز وقت خواهد داشت که به موضوع رسیدگی کند، اما اگر حتی یک نفر از جمع ۸ نفر به این نتیجه رسید که موضوع قابل حل نیست، کمیته موظف است که موضوع را به سطح وزرای خارجه ببرد و سپس ۱۵ روز دیگر فرصت باقی است تا مشکل رفع شود.

کمیته وزرا، می‌تواند این زمان را تمدید کند یا موضوع را با هیئت مشاور سه نفره در میان بگذارد. یکی از این سه نفر، مستقل از برجام است. این هیئت موظف است که رای خود را تا پایان ۱۵ روز اعلام کند. اگر همچنان این مشکل در این سطح هم به نتیجه نرسد، موضوع دوباره به کمیته مشترک ارجاع داده شده و ۵ روز وقت برای حل آن در نظر گرفته خواهد شد و نهایتاً در صورت عدم حل مشکل، مسئله به شورای امنیت سازمان ملل می‌رسد تا طرف ناسازگار را تشخیص دهد واو را محکوم کند.

طبق قطعنامه تایید شده در شورای امنیت در روز ۲۰ جولای۲۰۱۵، در صورت حل نشدن موضوع در کمیته مشترک، یکی از اعضای شورای امنیت ۱۰ روز وقت دارد تا مساله را رفع کند و در صورت موفق نشدن وی، پرونده در اختیار رییس شورای امنیت قرار خواهد گرفت.

در نهایت، اگر ۵ عضو دائمی‌شورای امنیت به نتیجه نرسند، تحریم‌های سابق دوباره اعمال خواهد شد. البته اثبات اینکه ایران به طور مخفیانه در حال فعالیت و یا در حال کوتاه کردن زمان دستیابی به بمب هسته‌ای است، کار بسیار مشکلی است.

از آنجاکه ایران می‌داند اگر پای قضیه به شورای امنیت برسد تحریم‌ها دوباره بازگردانده می‌شود، پس تلاش خواهد کرد که به عنوان طرف شاکی اقدامی ‌نکند. به جای آن، به طرف پای پس کشیدن از توافق پس از آن ۳۵ روز ناموفق کمیته مشترک خواهد رفت و بدین طریق خود را در چاه شورای امنیت که هیچکدام از اعضای دائم آن نمی‌توانند در این مورد از حق وتوی خود به نفع ایران استفاده کنند، نمی‌اندازد. طبق برجام، فقط طرف شاکی می‌تواند موضوع را به شورای امنیت بکشاند. با این حساب اگر ایران احساس کند که کار در مرحله کمیته مشترک قابل حل نیست، با توجه به اینکه پیشتر به آن اشاره شد که در آنجا بازنده خواهد بود، اقدام به عدم اجرای تعهدات خود خواهد کرد و بدین شکل دست ۱+۵ را در گل خواهد بُرد.