نقشه جدید لندن علیه تهران ؛ ساز ناکوک انگلیسی
آفتاب یزد: گره برجام هنوز پا برجا است، اختلافات میان اعضای این توافق با آمریکایی که نام «عضو سابق» را یدک می‌کشد موجب شده تا سرنوشت این توافق جمعی همچنان نامشخص باشد!
ایالات متحده در سی‌ام مرداد با درخواستی به رئیس شورای امنیت خواستار فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران شده است. براساس قانون سی روز بعد از این درخواست یعنی 8 روز دیگر تحریم‌ها باید بازگردد! اما یک چالش وجود دارد اینکه اساسا آمریکایی که توافق را ترک کرده است، آیا به لحاظ حقوقی در جایگاهی هست که مکانیسم ماشه را فعال کند یا خیر؟ تقریبا همه می‌گویند خیر جز واشنگتن! با این حال ایالات متحده تلاش می‌کند از جایگاه هژمونی خود برای پیشبرد اهداف در این زمینه استفاده کند! هنوز به طور دقیق معلوم نیست سرانجام این درخواست چه می‌شود اما وزرای خارجه سه کشور اروپایی یعنی انگلیس، فرانسه و بریتانیا روز پنج شنبه در جلسه‌ای موضوع راه‌اندازی مکانیسم ماشه از سوی آمریکا را مورد بررسی قرار دادند. موضع گیری‌های این کشورها نیز حاکی از آن است که اروپا نیز دچار نوعی سردرگمی است! هرچند آنها تلاش کرده‌اند موضعی واحد در مخالفت با آمریکا داشته باشند اما به ویژه سخنان وزیر خارجه بریتانیا شک و تردید‌ها را افزایش داده است.
> نشستی با نتایجی مبهم
«هایکو ماس»، «دومینیک راب» و «ژان ایو لودریان» وزیران خارجه آلمان، انگلیس و فرانسه روز پنجشنبه در نشستی در لندن که «جوسپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز به صورت ویدئوکنفرانس به آن پیوست، پیرامون حفظ برجام و رد ادعای آمریکا درباره فعال شدن مکانیسم ماشه علیه ایران توافق کردند. وزارت خارجه آلمان در حساب رسمی توییتر خود با بیان اینکه این نشست برای هماهنگی پیرامون گام‌های بعدی در ارتباط با برجام برگزار شد، نوشت: سه کشور اروپایی توافق کردند که تلاش آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها را رد کرده و به حفظ توافق هسته‌ای [با ایران] پایبند بمانند، اما ایران باید فورا به پایبندی کامل [به برجام] بازگردد.
همچنین وزارت خارجه فرانسه در پی دیدار وزرای خارجه انگلیس، آلمان و فرانسه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: در طی این دیدار، وزیر خارجه علی‌رغم اقدام فاقد اعتبار آمریکا مبنی بر اعمال مجدد تحریم‌های چندجانبه علیه ایران، بر اهمیت تلاش‌های مشترک برای حفظ توافق هسته‌ای منعقد شده با ایران در سال ۲۰۱۵ تاکید کرد. در ادامه بیانیه آمده است: وزیر همچنین بر لزوم تجدید نظر ایران در خصوص اقدامات ناهماهنگ با تعهدات هسته‌ای و ازسرگیری فوری و کامل این تعهدات تاکید کرد. وزیر همچنین خواستار تداوم اقدام مشترک فرانسه، انگلیس و آلمان شد که کلید اطمینان حاصل کردن از موفقیت تلاش‌هایمان در حمایت از برجام است.
اما از سوی دیگر لحن وزیر خارجه انگلیس درباره روایت جلسه با همتایان آلمانی و فرانسوی خود متفاوت است. در پی این نشست، «دومنیک راب» وزیر خارجه بریتانیا در توئیت خود نوشت: «این نشست سه‌جانبه اروپایی به این جمع‌بندی رسید که به هیچ وجه نباید به ایران اجازه داد تا به سلاح هسته‌ای دست یابد.» راب افزود: «ایران می‌بایست به تعهدات برجامی خود پای بند باشد و برجام را حفظ کند. ما نسبت به بازخواست از ایران در صورتی که این کشور به تعهدات برجامی خود عمل نکند، پایبندیم.» در همین ارتباط، «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که از طریق ارتباط ویدئویی در نشست مذکور مشارکت داشت، مدعی شد: «کشورهای اروپایی به حفظ توافق هسته‌ای با ایران پایبند هستند.» این مقام اروپایی اعلام کرد: «اروپایی‌ها از تهران می‌خواهند تا فوراً به اجرای کامل برجام بازگردد.»
اروپا در حدود دو سال و نیم اخیر و بعد از خروج ایالات متحده از برجام روزهای سختی را به لحاظ تصمیم‌گیری داشته است! آنها در مقابل متحد قدیمی و بزرگترین شریک تجاری خود یعنی ایالات متحده هستند و هرگونه تصمیم‌گیری برای اروپا دشوار شده است! بدون تردید آنها مایل به حفظ برجام هستند و با رویه دولت ترامپ مخالف! اما این به معنی موفقیت آنها در حمایت از برجام نیست چرا که موقعیت مرکزی آمریکا در صحنه روابط بین‌الملل و ابزارهایی که این کشور در نظم پساجنگ جهانی دوم ایجاد کرده قدرت مانور بسیاری را به کاخ سفید داده تا اروپا را درعمل در این زمینه به انفعال بکشاند. حالا اما شرایط برای فرانسه، انگلیس و آلمان دشوار‌تر نیز شده است! درحالی که 50 روز تا انتخابات آمریکا باقی مانده اروپا در بلاتکلیفی است که تا چه حد می‌تواند با آمریکا مخالفت کند.
> اروپا در حال نزدیکی به آمریکا؟
درباره شرایط پیچیده‌ای که 8 روز تا موعد اجرای مکانیسم ماشه آمریکایی‌ها
باقی مانده و از سویی سایه انتخابات آمریکا نیز به خوبی احساس می‌شود با یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل گفتگو کردیم تا دورنمای روشن‌تر از صحنه به دست آید. علی بیگدلی به «آفتاب یزد» گفت:«یکی از تغییراتی که هم اکنون قابل لمس است تفاوت‌هایی در سیاست خارجی انگلیس در این زمینه است که به نوعی به نظر می‌رسد لندن خود را از برلین و پاریس دور کرده و به واشنگتن نزدیک‌تر شده است، به هرحال انگلیسی‌ها با برگزیت به دنبال این بوده‌اند که سهم بیشتری را در بازار و مبادلات با ایالات متحده بدست آورند و در راستای این هدف معذوریت‌های بیشتری برای نزدیکی به آمریکا دارند.» او افزود:«اروپایی‌ها به طور کلی درگیر یک سردرگمی هستند، آنها در عمل خواسته‌هایی فراتر از توافق در زمینه هسته‌ای را دارند و به نوعی با آمریکا در زمینه گسترش توافق موافق هستند هرچند که در روش شاید موافق نباشند با این حال چون ایران حاضر نیست توافق در سایر زمینه‌ها را بپذیرد کار برای اروپایی‌ها دشوار‌تر شده است و درحالی که مثلا گفته می‌شود آقای ظریف به دنبال سفر به اروپا برای نزدیکی بیشتر دیدگاه‌ها است اما به نظر می‌رسد چنین سفرهایی کارساز نباشد و مسیر به نوعی است که اروپا تا حدی از نزدیک شدن به ایران دوری می‌کند.» این کارشناس مسائل بین‌الملل افزود:«یک سر دیگر این کلاف سردرگم در آمریکا است که بسیاری را منتظر نتیجه انتخابات نوامبر کرده است، نکته‌ای که بر شک و تردید‌های اروپا افزوده این است که در یکی دو هفته اخیر بار دیگر شانس ترامپ رو به افزایش بوده و در نظرسنجی‌ها که همواره با اختلاف عقب بود حالا به بایدن نزدیک شده است.» بیگدلی بیان داشت:«از سوی دیگر اروپا نمی‌تواند طولانی مدت مقابل آمریکا مقاومت کند با توجه به اینکه ترامپ تهدیدهای اقتصادی نظیر افزایش تعرفه کالای اروپایی، کاهش سهم تجارت و موانع برای حضور اروپایی‌ها در مناقصه‌های آمریکا را مطرح کرده به نظر می‌رسد کار برای آنها بسیار دشوار خواهد بود.» او افزود:«واضح است که ترامپ در آستانه انتخابات به دنبال یک فشار بزرگ و قابل ملاحضه به ایران است و باید دید آنها از چه طریقی به دنبال اجرایی کردن مکانیسم ماشه هستند، در واقع چون آمریکا نتوانست به توافق جدید بعد از برجام با ایران دست یابد، در موعد انتخابات در پرونده موفقیت‌های ترامپ جای ایران در بخش سیاست خارجی تا حدی خالی است و کاخ سفید به دنبال این است در این زمینه یک موفقیت خبری را در آستانه انتخابات بدست آورد.» بیگدلی در پایان گفت:«در چنین وضعیتی که همه طرف‌ها نسبت به آینده دچار شک و تردید هستند پیش‌بینی مطمئنی نمی‌توان داشت اما شواهد نشان می‌دهد اروپایی‌ها تا حدی نزدیک به آمریکا شده‌اند و به نظر می‌رسد با نزدیک شدن به انتخابات و افزایش شانس ترامپ برای پیروزی احتمالا این نزدیکی بیشتر شود با این حال وضعیت به شکلی است که شاید هر اتفاقی موجب تغییراتی شود و همین تصمیم‌گیری را بسیار دشوار کرده است.»
به نظر می‌رسد در این شرایط آنچه بعد از سی شهریور خواهیم دید این است که تیم ترامپ بر بازگشت تحریم‌های سازمان ملل تاکید خواهد کرد و سایر طرفین در واکنش‌های زبانی احتمالا کج دار و مریز با این تصمیم آمریکا مخالفت خواهند کرد، در عمل اما فعلا تا نوامبر و مشخص شدن نتیجه انتخابات احتمالا نه هیچ کشوری از مکانیسم ماشه آمریکایی‌ها پیروی خواهد کرد و نه هیچ کشوری تخطی می‌کند! شاید این حدود 45 روز را باید دوران خلا در روابط بین‌الملل نامید و همه طرف‌ها چشم به واشنگتن خواهند داشت تا ببینند چه کسی تا 2024 در کاخ سفید خواهد ماند! اگر ترامپ باشد بعید است نه تنها اروپایی‌ها بلکه روسیه و چین نیز توان چهار سال مخالفت با آمریکا را داشته باشند، چه آنکه مسکو و پکن نیز در همین هفته‌های اخیر خواستار مذاکره تهران و واشنگتن برای حل مشکلات شده اند!»
دیدگاه تان را بنویسید