یک نطق انتخاباتی دیگر

 سیاستمداران اندک اندک به گفت‌وگوهای مجازی با یکدیگر یا ضبط سخنرانی مقابل دوربین و ارسال آن برای پخش از تریبون نهادهای متفاوت عادت می‌کنند. همه از جهانی سخن می‌گویند که باید در سایه چندجانبه‌گرایی و تکیه زدن به اراده جمعی از این روزهای سخت عبور کند اما در میدان عمل یکجانبه‌گرایی ایالات‌متحده امریکا تمام نقشه‌ها را بر باد داده است. در نخستین روز مجمع عمومی پس از آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نوبت به رهبران سیاسی برزیل، ایالات‌متحده، ترکیه، چین، شیلی، آفریقای‌جنوبی، کوبا، روسیه، اردن، کره‌جنوبی، قطر و فیلیپین رسید که پیش از حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران سخنرانی کنند.

هشدارهای آقای دبیرکل 

دبیرکل سازمان ملل در سخنرانی افتتاحیه هفتاد و پنجمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل با اشاره به برخی بحران‌ها و خشونت‌های جاری در جهان، هشدار داد که جهان در مسیری خطرناک در حال حرکت است. به گزارش ایرنا، آنتونیو گوترش با اشاره تلویحی به اختلافات خطرناک میان چین و امریکا گفت: «نمی‌توان تصور کرد که دو قدرت بزرگ اقتصادی جهان در دو جهت مختلف و مخالف حرکت کنند.»گوترش در بخشی دیگر از سخنانش همچنین با تاکید بر اهمیت حرکت جهانی به سوی انرژی‌های تجدیدپذیر و انرژی سبز گفت قطعا سرمایه‌گذاری‌های جهانی به سمت کشورهایی می‌رود که در جهت انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت کرده باشند. دبیرکل سازمان ملل همچنین با اشاره به آثار و عواقب زیان بار شیوع ویروس کرونا در جهان، هشدارداد که برای نخستین‌بار در سه دهه اخیر، فقر در جهان در حال رشد است. او با بیان اینکه جهان امروز روی ستون‌های لرزان قرار گرفته است، گفت: «همزمان با بحران‌های بهداشتی، با بی‌سابقه‌ترین میزان بیکاری از زمان رکود بزرگ مواجه هستم و حقوق بشر با تهدیدهای خطرناک مواجه است.»

گوترش با تاکید بر ضرورت تقویت روابط انسانی میان ملت‌ها، گفت: «امروز همه شاهدیم که چگونه یک ویروس جهان را به زانو درآورده است.»او با اشاره به موضوع بحران‌های جاری در منطقه آسیا و خاورمیانه گفت: در افغانستان تلاش برای برقراری صلح ادامه دارد و امیدواریم این تلاش‌ها به نتیجه برسد. در سوریه بعد از 9 سال درگیری، همچنان شاهد هستیم که انسان‌ها جان خود را از دست می‌دهند. گوترش در ادامه افزود: در خاورمیانه اقداماتی برای برقراری صلح دیده می‌شود، در کرانه باختری و مناطق اشغالی نیز این روند را می‌بینیم. در لیبی مذاکرات ادامه دارد و قطعنامه‌های سازمان ملل برای حل کردن اختلافات بین جناح‌های درگیر صادر می‌شود. سعی می‌کنیم به هر نحوی شده در تمام مناطق جهان به خشونت‌ها پایان دهیم. دبیرکل سازمان ملل با اشاره مجدد به موضوع شیوع کرونا گفت: در مناطق مختلف جهان می‌بینیم که همه‌گیری کرونا بیشتر شده است. گروه‌های سودجو و خرابکار از این شرایط به نفع خود استفاده می‌کنند و جان انسان‌ها را به خطر می‌اندازند. اکنون زمان آن است که هر طور شده صلح را در جهان حکمفرما کنیم و هر طور شده تا پایان امسال که 100 روز به آن مانده است، باید در جهان یک صلح سراسری ایجاد کنیم. جهان نمی‌تواند بپذیرد که هر یکی از اقتصادهای بزرگ جهان در مسیر خود حرکت کنند. این امر مخاطرات و هزینه‌های سنگینی دارد و اگر درگیری‌های نظامی هم وجود داشته باشد اوضاع وخیم‌تر می‌شود. گوترش گفت: باید برای پیوستگی و همبستگی اجتماعی در جهان تلاش کنیم و این یعنی باید سیاست‌های جدیدی برای حمایت‌های اجتماعی تعیین کنیم، مانند بیمه‌های سراسری و تعیین حداقل دستمزدها، ایجاد امکان دسترسی به فناوری‌های جدید برای همه مردم. ما باید برای تعالی حقوق بشر و برابری برای همه انسان‌ها، زنان و مردان تلاش کنیم.  دبیرکل سازمان ملل با تاکید بر اهمیت محافظت از صنایع هوایی و مسافرت‌های هوایی مطابق با قرارداد پاریس گفت: باید به اتفاق در کنار هم این اقدامات را انجام دهیم تا هیچ کشوری عقب نماند. «باید از طریق یک پیمان جدید بین‌المللی مشکلات کنونی را حل کنیم و کالاهای اساسی را برای همه تامین نماییم. در حال حاضر موانعی برای رسیدن به این اهداف وجود دارد. این پیمان باید براساس عزت هر فرد و ارزش‌های جهانی باشد، برای حمایت از نسل‌های آینده و باید مطمئن شویم که همه به منابع دسترسی می‌یابند. طبق این پیمان جدید باید به سمتی برویم که قدرت تقسیم شود و تنها چند ابرقدرت، قدرت را در دست نداشته باشند.»

انتقاد از چین بیش از ایران 

 قرار گرفتن سخنرانی دونالد ترامپ و حسن روحانی در یک روز نگاه‌های بسیاری را به جلسه مجازی جاری در نیویورک معطوف کرد تا شاید در حساس‌ترین روزهای رابطه تهران و واشنگتن سرنخ جدیدی از سناریوهای پیش رو به دست آید. دونالد ترامپ در حالی به دلیل شیوع کرونا مجبور به سخنرانی مجازی شد که شاید این آخرین باری بود که او در جامه رییس‌جمهور ایالات‌متحده پشت این تریبون قرار گرفته و با جامعه جهانی سخن گفت. همزمان همتای ایرانی او نیز برای آخرین‌بار از این تریبون برای بیان مواضع جمهوری اسلامی استفاده کرد. دونالد ترامپ در حالی سخنرانی خود را در چند دقیقه جمع و جور کرده بود که تنها 24 ساعت پیش از این سخنرانی، در کنار وزرای متفاوت کابینه‌اش بر لیست تحریم‌ها علیه ایران افزوده و هشدار داده بود که برای ما فرقی نمی‌کند چه کسی باشید یا چه ملیتی داشته باشید، یک معامله با تهران کافی خواهد بود تا با تحریم‌ و تنبیه واشنگتن روبه‌رو شوید. در چنین شرایطی بسیاری از تحلیلگران رابطه ایران و ایالات‌متحده پیش‌بینی می‌کردند که سخنرانی امسال رییس‌جمهور امریکا به موضوع ایران و توافق هسته‌ای با این کشور بیش از سایر موضوعات بپردازد. پیش‌بینی‌ای که درست از کار درنیامد و ترامپ در اقدامی عجیب تنها در دو مورد به نام ایران اشاره کوتاه کرد. این خلاصه‌گویی درباره ایران در حالی صورت گرفت که رییس‌جمهور امریکا سخنان خود را با انتقادهای تند و تیز از چین به دلیل شیوع ویروس کرونا آغاز و در مجموع 12 بار به نام این کشور در سخنرانی‌ چند دقیقه‌ای اشاره کرد. ترامپ در حالی که درباره ایران به اشاره کوتاه به خروج از برجام که آن را توافقی بد خواند اکتفا کرد در ادامه ترور سردار شهید قاسم سلیمانی را دستاورد دولتش خواند. پس از اتمام این سخنرانی، عمده کارشناسان از این سخنرانی ضبط شده با عنوان نمایش تبلیغاتی در آستانه انتخابات ایالات‌متحده یاد کردند. البته در سخنرانی‌های سال‌های گذشته دونالد ترامپ نیز چندان به مسائل بین‌المللی پرداخته نشده بود و رییس‌جمهور امریکا همواره عادت دارد که از هر تریبونی برای تبلیغ شخص خود استفاده کند. رییس‌جمهور ایالات‌متحده در ابتدای سخنرانی خود شیوع «ویروس چینی» را بزرگ‌ترین چالش جهان از زمان جنگ دوم توصیف کرد و گفت که در انتظار تولید و توزیع واکسن آن است. او دولت چین را به آلودگی گسترده محیط‌زیست متهم کرد. او گفت چین پروازهای داخلی را لغو کرد اما به پروازهای خارجی اجازه پرواز داد. او گفت که سازمان بهداشت جهانی زیر نفوذ چین است و از سازمان ملل خواست تا چین را پاسخگو بداند. ترامپ در ادامه ادعا کرد که دولت او از حقوق زنان، اقلیت‌های دینی و قومی و دگرباشان جنسی حمایت می‌کند.ترامپ با اشاره به خرج‌های دولتش در حوزه تجهیزات و تسلیحات نظامی، تاکید کرد که امریکا قدرتمندترین ارتش جهان را دارد و از موضع قدرت توانسته است به جای راه‌حل‌های قدیمی، راه‌های جدیدی را ارایه دهد. او ابراز امیدواری کرد که امریکا هیچ‌گاه مجبور به استفاده از این تسلیحات نشود و البته ادعا کرد که امریکا در کنار مردم جهان برای تحقق دموکراسی ایستاده است. او در بخش‌های دیگری از سخنانش ادعا کرد که خلافت داعش را از بین برده و از کشتن ابوبکر البغدادی، رهبر داعش به عنوان یک دستاورد یاد کرد. رییس‌جمهور امریکا همچنین از برقراری رابطه بین اسراییل و چند کشور عربی، روند صلح در افغانستان و سایر نقاط جهان دفاع کرد. ترامپ درباره عادی‌سازی رابطه رژیم اسراییل با دو کشور عربی گفت: «بعد از چندین دهه، اختلاف و تفرقه، ما قدم به دروازه خاورمیانه‌ای جدید گذاشته‌ایم. امروز عصر اینجاییم تا مسیر تاریخ را تغییر دهیم.»

اشاره اردوغان به لزوم به کارگیری دیپلماسی در پرونده ایران 

رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه در سخنرانی مجازی در مجمع عموعی سازمان ملل متحد بر حل و فصل موضوع‌ هسته‌ای ایران از طریق دیپلماسی تاکید کرد. براساس ترجمه خبرگزاری فارس، رییس‌جمهوری ترکیه در بخش‌هایی از سخنان خود گفت، تلاش‌های انسان‌دوستانه ترکیه در رسیدگی و مراقبت از پناهجویان در ترکیه در شرایط همه‌گیری کرونا بسیار چشمگیر بوده است. او در ادامه سخنرانی خود با اشاره به حملات «پ‌ک‌ک» (حزب کارگر کردستان ترکیه) در مرزهای ترکیه، به وضعیت دشوار در سوریه اشاره کرد. اردوغان با پرداختن به دیگر موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله «موضوع هسته‌ای ایران» گفت، ما به حل این مساله از طریق گفت‌وگو، روش‌های دیپلماتیک و براساس قوانین بین‌المللی متعهد هستیم. رییس‌جمهوری ترکیه همچنین خواستار ایجاد یک دولت دموکرات در فلسطین شد. اردوغان 

با اشاره به سالگرد بمباران اتمی ناکازاکی و هیروشیما از سوی امریکا افزود که جلوی ساخت و توسعه سلاح‌های کشتار جمعی باید گرفته شود. اردوغان در مقام انتقاد از ساختار سازمان ملل گفت: «شورای امنیتی که سرنوشت 7 میلیارد انسان را به 5 کشور عضو دایم آن گره زده، نه عادلانه بوده و نه پایدار است. علی‌رغم آرمان‌های تعیین شده برای سازمان ملل، این نهاد نه می‌تواند از درگیری جلوگیری کند و نه قادر است آنهایی را که آغاز شده به پایان برساند. در راستای توانمندسازی ساختار سازمان ملل، ما نخست باید در شورای امنیت اصلاحات ایجاد کنیم.»