انقلاب در بهارستان

بعد از روی کار آمدن کابینه دوازدهم در کشور و رای‌گیری اعتماد درباره وزرای پیشنهادی در مجلس شورای اسلامی، سرپرست پیشین وزارت ارشاد اسلامی در دولت یازدهم، عهده‌دار وزارت ارشاد در دولت دوازدهم شد.

از زمان روی کار آمدن سید‌عباس صالحی به‌عنوان وزیر ارشاد تا امروز، زمان نسبتا زیادی نگذشته است. اما انتظارات تغییر در سازمان ارشاد و معاونت‌ها و نهادهای مرتبط با آن، نخستین و شاید هیجان‌انگیز‌ترین انتظار برای اهالی این حوزه بود. چنان‌که این انتظار منجر به گمانه‌زنی‌‌های زیادی درباره تغییرات احتمالی در این وزارتخانه شد. پیش از همه و مقدم بر رسانه‌های عمومی حوزه هنر و سینما، خبرگزاری فارس اقدام به انتشار گزارشی کرد که در آن، حدس‌ها‌یی درباره جابجا‌یی‌ها در وزارت ارشاد زده بود.

بعد از انتشار آن گزارش و تا ‌امروز نیز، هرچند هنوز وزیر ارشاد هیچ تغییری-حداقل به‌صورت رسمی- در ترکیب قبلی معاونانش نداده، با این احوال به ‌نظر می‌رسد در آینده‌ای نزدیک شاهد تغییرات زیادی دست‌ کم در دو معاونت وزارت ارشاد باشیم. معاونت‌ها‌یی که در آستانه نخستین سال کاری خود در دولت دوازدهم شاهد تغییراتی نسبتا دیرهنگام هستند.

اهالی هنر بر این باورند که در تحلیل تغییرات آتی وزارت ارشاد باید به نقش برخی از چهره‌ها و مدیران موثر فرهنگی توجه زیادی کرد. یکی از این مدیران متنفذ فرهنگی، فردی است که در دوره قبل نفوذ زیادی در مورد تغییرات این وزارتخانه داشته است. مدیری که شاید از معتمدترین مدیران فرهنگی دولت روحانی در حوزه فرهنگ به ‌شمار می‌‌آید. از جمله تغییرات احتمالی معاونت‌‌های ارشاد، جابه‌جایی و تغییر در معاونت فرهنگی، مطبوعاتی، حقوقی و همین‌ طور سازمان سینمایی است.

  تحول مدیریتی

شنیده‌ها‌یی که از رسانه‌ها درباره تغییرات پیش‌روی سازمان ارشاد منتشر شده حاکی از آن است که صحبت‌‌هایی مبنی‌بر تغییراتی در معاونت قرآنی وزارت ارشاد صورت گرفته است. فارس در این باره نوشته که؛ حجت‌‌الاسلام‌و‌المسلمین محمدعلی خسروی که تا پیش از این مدیرکل دفتر آموزش و توسعه مشارکت‌‌های معاونت قرآن و عترت را بر عهده داشته، در آینده‌ای نزدیک به‌عنوان معاون جدید قرآنی معرفی خواهد شد و این یکی از تغییرات در وزارت ارشاد است.

برخی از رسانه‌های دیگر اما حکایت از آن دارند که شنیده‌ها حاکی از این است که حجت‌‌الاسلام والمسلمین محمدرضا حشمتی، در سمت خود ابقا می‌‌شود و ما شاهد تغییراتی در معاونت قرآنی ارشاد در آینده نخواهیم بود. البته این رسانه‌ها در ادامه این‌گونه آورده‌اند که ظاهرا سید‌عباس صالحی قول‌هایی مبنی بر استفاده از یک روحانی و همچنین یک مدیر زن در جمع معاونان خود نیز داده است. گزینه‌ها‌یی که تا‌ امروز گمانه‌زنی خاصی درباره مصادیق آنها صورت داده نشده است.

این روزها همچنین صحبت از جایگزینی‌ها‌یی در معاونت فرهنگی ارشاد نیز به گوش می‌رسد. فارس دراین‌باره چنین نوشته که‌ اگرچه سرپرست معاونت فرهنگی و تیم قبلی این معاونت با وجود همه مشکلات و ضعف‌ها، برای ماندن تلاش می‌کنند اما به احتمال فراوان معاونت فرهنگی شاهد تغییر خواهد بود. در این بخش سه گزینه برای هدایت معاونت فرهنگی وزارت ارشاد معرفی شده‌‌اند‌:

حجت‌الاسلام و المسلمین سید‌علی عماد که اکنون رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی است. پس از وی، محمدرضا زائری، مدیر کنونی مجموعه فرهنگی سرچشمه و در نهایت نیز از حجت‌‌الاسلام‌والمسلمین محمدعلی خسروی مدیرکنونی دفتر آموزش و توسعه مشارکت‌‌های معاونت قرآن و عترت نام برده شده است.

در فضای رسانه‌های مشابه و پوشش‌دهنده حوزه فرهنگ و هنر نیز از محسن چینی‌فروشان مدیر نشر فرهنگ اسلامی‌ و حجت‌الاسلام علی ملانوری که پیش از این مدیرکل چند منطقه ارشاد بوده نام برده شده است.

یکی از دیگر از مهم‌ترین حوزه‌ها‌یی که در این تغییرات قریب‌الوقوع دستخوش دگرگونی خواهند بود، حوزه مطبوعات و رسانه‌های نوشتاری است. بنابر شنیده‌‌ها‌یی که در این باره از قول رسانه‌ها منتشر شده؛ معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد اسلامی در دوران وزیر جدید شاهد تغییراتی خواهد بود. حسین انتظامی‌ احتمالا با وزارت ارشاد خداحافظی می‌کند و باتوجه به ارتباط نزدیکش با بدنه دولت در نهاد ریاست‌جمهوری جای خواهد گرفت. گفته می شود گیتا علی‌آبادی، مدیرکل مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌‌ها نیز جانشین حسین انتظامی در معاون مطبوعاتی خواهد شد.

البته درباره تغییرات معاونت مطبوعاتی در بدنه دولت نیز گمانه‌زنی‌ها‌یی مثل انتصاب محمد قوچانی به‌عنوان مشاور مطبوعاتی یا رسانه‌ای رئیس‌جمهور منتشر شد که پس از چند ساعت تمام این اخبار از مراجع مختلف مورد تکذیب واقع شد.

درباره معاونت هنری نیز به نظر می‌‌رسد وزیر جدید به‌رغم انتقاداتی که در این باره متوجه وی بوده و خواهد بود، علی مرادخانی را در سمتش برای چهار سال دیگر ابقا کند. مهم‌ترین دلیل این ابقا هم از نظر اهالی فرهنگ این است که مرادخانی همزمان مدیر دو مجموعه فرهنگی معاونت امور هنری ارشاد و موزه موسیقی ایران است و صالحی درصدد است که او در این جایگا‌ه باقی بماند.

همچنین محمد‌مهدی حیدریان نیز با وجودی ‌که تلاش‌‌های فراوانی برای ابقا کرد، جای خود را به یکی از چهره‌های نزدیک به مدیریت قبلی سازمان سینمایی خواهد داد. البته هنوز خبری از جابه‌جا‌یی حیدریان به گوش نرسیده و اتفاقا وی در اقدامی ‌جنجالی که از سوی اهالی رسانه و فرهنگ نیز با واکنش روبه‌رو شد، اعضای جدید شورای پروانه ساخت را نیز در میانه مهر ماه جاری منصوب کرده است.

حیدریان که پیش از این و در اواخر خرداد ماه سال جاری دست به تغییرات گسترده‌ای در بدنه مدیران خود زده بود، تا‌ امروز اظهارنظری درباره تغییرات پیش رو نداشته است. 23خرداد ماه سال جاری بود که محمدمهدی حیدریان، در احکامی ‌جداگانه و گوناگون مدیران سازمان، مشاوران و مدیرعامل و هیات امنای موسسه رسانه‌های تصویری را تغییر داد.

او در احکامی ‌مدیران جدید سینمایی کشور را معرفی کرد و ضمن تاکید بر نقش سینمای حرفه‌‌ای، بر همیاری و کمک به توانمند شدن بخش خصوصی تاکید کرد و اضافه کرد که نیاز سینمای امروز ایران تعامل درون و بیرون سینما در جهت کسب سهم از بازار تصویری دنیاست.

حیدریان در جریان این تغییرات؛ با تقدیر از حبیب ایل‌بیگی، معاون سابق ارزشیابی و نظارت، ابراهیم داروغه‌زاده را به‌عنوان معاون ارزشیابی و نظارت منصوب کرد. او همچنین با تقدیر از نصرت‌‌الله مرادی، رمضانعلی حیدری‌خلیلی را به‌عنوان معاون توسعه مدیریت و منابع منصوب کرد. همچنین محمود اربابی نیز از سوی او به‌عنوان معاون توسعه فناوری و مطالعات سینمایی منصوب شد تا ماموریت تامین نیازهای آموزشی و پژوهشی سینمای ایران را در کنار ماموریت‌های مهم دیگر به سرانجام برساند. و در نهایت، پس از جابه‌جایی مدیران و معاونان سازمان امور سینمایی و سمعی و بصری، نصرت‌الله مرادی معاون سابق توسعه مدیریت و پشتیبانی و سید‌مصطفی ابطحی مدیرعامل سابق موسسه رسانه‌های تصویری را به‌عنوان مشاوران رئیس سازمان سینمایی منصوب کرد.

البته بنیاد فارابی از این سیل تحولات دور ماند و علیرضا تابش، مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی با ماموریت‌هایی جدید ساختاری و مجددا به‌عنوان مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی منصوب شد.

از سوی دیگر شنیده می‌‌شود حجت‌الله ایوبی نیز باتوجه به حضورش به‌عنوان رئیس ستاد هنرمندان روحانی در انتخابات، احتمالا به‌عنوان مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور انتخاب شود. هرچند احتمال این انتخاب از سوی اهالی سیاست اندکی کم به نظر می‌رسد اما باتوجه به جایگاه حسام‌الدین آشنا و سیدرضا صالحی‌امیری در دوران پیش از انتخابات یازدهم به‌عنوان مشاوران فرهنگی روحانی، چنین حدسی چندان هم ‌بی‌ارتباط نخواهد بود.

  سازمان‌ موازی

همزمان با روی کار آمدن وزیر ارشاد دولت دوازدهم، اعضای شورای شهر تازه تهران و همچنین شهردار جدید نیز روی کار آمده‌اند. از این‌رو شاهد بروز تغییرات چشمگیر در سازمان‌های وابسته به شهرداری نیز هستیم. اهمیت پرداخت به این مساله از این جهت است که سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران نیز از حوزه فعالیت امور هنری و فرهنگی خارج نیست و در نتیجه فعالیت‌های این سازمان با فعالیت وزارت ارشاد و سازمان‌های تابعه، ارتباط زیادی دارد. همزمان با تغییرات در وزارت ارشاد اتفاقاتی نیز در سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در جریان است و چنان‌ که شنیده‌ها حکایت دارد، برخی جابه‌‌جایی‌ها از وزارت ارشاد به این سازمان و برعکس اتفاق خواهد افتاد.

با توجه به تغییرات گسترده جناحی و سیاسی که در سطح مدیریت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران رخ داده، احتمالا مدیران زیادی که نگاه نزدیک به مدیریت پیشین این مجموعه دارند به صداو‌سیما یا ادارات و نهادهای فرهنگی دیگر خواهند رفت. نمونه مهم این جریان نیز سیل استعفای روسای فرهنگسراها و مجموعه‌های فرهنگی پس از روی کار آمدن مسئولان جدید و حتی ورود برخی از آنان به صداوسیما و مجموعه‌های موازی این حوزه است.

از سوی دیگر باتوجه به اینکه اغلب مدیران فرهنگی نزدیک به بدنه دولت و رئیس‌جمهور در پست‌‌های دیگر حضور دارند، برای حضور در بخش‌‌های فرهنگی شهرداری، نگاه‌ها به سمت اصلاح‌طلبان خواهد چرخید. البته باتوجه به پایگاهی که این جریان در سالیان اخیر در حوزه فرهنگ و در بخش خصوصی برای خود باز کرده، شاید حضور مستقیم آنها نیز در امور ارشاد متفق نشود!

  آنچه واقعی است...

آنچه اکنون برای همگان روشن است اینکه‌ هنوز وزیر ارشاد هیچ تغییری در ترکیب قبلی معاونانش صورت نداده است. با این احوال به ‌نظر می‌رسد در آینده‌ای نزدیک شاهد بروز این تغییرات مهم در بدنه ارشاد باشیم‌ و چه از این‌رو که اوضاع فرهنگی کشور به سمت روزهای مهم خود یعنی جشنواره فجر می‌رود و با نزدیک شدن این برهه از زمان، ارشاد حساس‌ترین مقطع هر سال‌ فعالیت خود را پیش رو دارد.