جنگنده KF-21 بورامه رقیب اف-35 در لیست خرید ایران + مشخصات

سرنگون ساختن برخی از جنگنده‌های پیشرفته و پنهان‌کار نظیر جنگنده اف-35 (F-35) بسیار دشوار است. با این حال، آیا فناوری و تاکتیک‌هایی وجود دارد که بتوان از طریق آن‌ها، این جنگنده را کشف و حتی ساقط کرد؟

جنگنده F-35  بسیار سخت کشف می‌شود اما نامرئی نیست. برای زدن آن به زنجیره کشف تا درگیری (Kill Chain) کامل و شبکه حسگرهای چندلایه نیاز است.

جنگنده KF-21 کره جنوبی یا «بورامه» با رادار بومی AESA و زمان تحویل کوتاه می‌تواند گزینه جایگزین اف-35 (F-35) برای بسیاری از کشورها باشد.و شاید در برنامه خرید نیروی هوایی ایران هم قرار بگیرد

رادارهای باند پایین (VHF/UHF)، سامانه‌های چندایستگاهی، IRSTهای شبکه‌ای، و جنگ الکترونیک مهم‌ترین تهدیدها هستند.

در فاز بازگشت به پایگاه/پرواز ارتفاع پایین، SHORAD و MANPADS هم خطرناک‌اند. تا امروز تأیید رسمی از انهدام رزمی F-35 وجود ندارد؛ اما فناوری‌ها و روش‌های ضدپنهانکاری پیوسته پیشرفته‌تر می‌شوند و این یعنی امکان ساقط کردن این جنگنده در آینده وجود دارد.

نقاط قوت F-35 که کار دفاع را سخت می‌کند

جنگنده اف-35 از مزایایی برخوردار است که ساقط ساختنش را سخت می‌کند:

سطح مقطع راداری بسیار پایین (RCS) با طراحی بدنه و مواد جاذب موج

رادار AESA کم‌قابل‌کشف (LPI) و پیوندهای داده امن

حسگر فیوژن یعنی ترکیب رادار، IR، EW و داده‌های بیرونی برای آگاهی موقعیتی برتر

تاکتیک‌ها هم مهم هستند یعنی پرواز در لبه‌ی تهدید، خاموشی راداری، شلیک فراتر از برد دید (BVR) و خروج سریع

همه این مواردی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، جزو نقاط قوت این جنگنده به شمار می‌آیند و سرنگونی آن را سخت می‌کنند.

چه فناوری‌هایی می‌توانند F-35 را هدف‌گیری کنند؟

مواردی که در ادامه به آن‌ها اشاره شده ممکن است به ساقط‌سازی این جنگنده کمک کنند:

رادارهای باند پایین و چندایستگاهی (Anti-Stealth Search)

VHF/UHF AESA و آرایه‌های ترکیبی می‌توانند پنهانکاری باند X را دور بزنند. نمونه‌های شناخته‌شده: Nebo-M/55Zh6M، Resonans-NE، Container OTH، JY-27A، YLC-8B.

رادار چندایستگاهی/دوستاتیک/چنداستاتیک با جداسازی فرستنده و گیرنده، بازتاب‌های ضعیف را از زوایا جمع می‌کند و احتمال کشف را بالا می‌برد.

​سرنگون ساختن اف-35 ناممکن نیست اما ساده هم نیست

یکی از نکات قابل توجه این است که این سامانه‌ها دقت درگیری موشکی باند X را ندارند؛ اما “کشف و رهگیری اولیه” را ممکن می‌سازند تا لایه‌های دیگر Kill Chain وارد عمل شوند.

سامانه‌های پدافند دوربرد شبکه‌محور

روسیه با اس-400 و اس-350 و چین هم با HQ-9B/HQ-22 با رادارهای چندباند و موشک‌های بردبلند، در صورت داشتن نشانه‌گذاری از لایه‌های باند پایین می‌توانند شلیک کنند.

موشک‌های بردبلند در خانواده اس-400 با هدایت مرکب و پروفایل‌های بالستیک/شبه‌بالستیک می‌توانند فضای درگیری را برای پنهانکارها ناامن کنند.

یکپارچه‌سازی با OTH برای هشدار زودهنگام و هدایت اولیه ممکن است؛ سپس رادارهای دقیق‌تر برای قفل نهایی/به‌روزرسانی میانه مسیر وارد می‌شوند.

حسگرهای فروسرخ جستجو و رهگیری (IRST) و شبکه الکترو-اپتیکی

حسگرهای IRST مدرن (روی جنگنده‌ها و برجک‌های زمینی/کشتی) رد حرارتی جت را از ده‌ها کیلومتر (بسته به شرایط) می‌گیرند.

هم‌مکانی/مثلث‌سازی چند IRST می‌تواند بدون تابش امواج فعال، موقعیت نسبتاً دقیقی بدهد.

مکان‌یابی پسیو و رادیو-آگاهی (PCL / ESM)

برخی گیرنده‌ها با استفاده از امواج محیطی یا رد نشر الکترونیکی هدف، مسیر/سرعت را بازسازی می‌کنند.

این جنگنده در سناریوهای خاص یا با آرایه‌های پسیو گسترده، قابل ردیابی تقریبی می‌شود و برای لایه‌های موشکی نشانه‌گذاری می‌دهد.

جنگ الکترونیک تهاجمی علیه پیوندها و ناوبری

جمینگ/اسپوفینگ GPS/GNSS می‌تواند ناوبری، زمان‌بندی و برخی تاکتیک‌ها را مختل کند (بسته به حالت مأموریت).

طعمه هم موثر است. همان‌طور که نیروهای غربی از طعمه استفاده می‌کنند، مدافع هم می‌تواند با طعمه‌های راداری/گرمایی/طیفی شبکه کشف را به سود خود بازآرایی کند.

تهدیدات SHORAD/MANPADS در فازهای آسیب‌پذیر

در پرواز کم‌ارتفاع، اَپروچ/خروج از هدف، یا الگوهای فرود/برخاست، سامانه‌های Tor-M2، Pantsir-S/M، NASAMS، IRIS-T SLM و موشک‌های دوش‌پرتاب (Stinger/Igla-S/Verba) می‌توانند مرگبار باشند—به‌ویژه اگر محل/زمان ورود پیش‌بینی شده باشد.

کشورهای شرقی مانند چین و ایران با ساخت پایگاه‌های زیرزمینی جنگنده، رویکردی تازه در دفاع هوایی ایجاد کرده‌اند که جایگزین رادارگریزی هم شده است.

تور/پانتسیر با اپتیک حرارتی-الکترو حتی بدون اتکای کامل به رادار می‌تواند شلیک کند.

حمله به پایگاه‌ها و کُشتن روی زمین

وقتی شکار در آسمان سخت است، استراتژی هزینه‌تحمیل به سمت پایگاه‌ها می‌رود: موشک‌های بالستیک/کروز، راکت‌های هدایت‌شونده، پهپادهای انتحاری/گله‌ای برای باندها و آشیانه‌ها. این شکل از آسیب هم در نوع خود از اهمیت بالایی برخوردار است.

تاکتیک‌های شکار هوایی F-35

سه نوع تاکتیک اصلی برای شکار هوایی این جنگنده وجود دارد:

کمین شبکه‌ای: جنگنده‌های مجهز به داده‌های رادار می‌توانند از زمین به صورت خاموش شلیک کنند.

نشانه‌گیری چندلایه‌ای: در این روش ابتدا از بانک پهن، کشف اولیه رصورت می‌گیرد سپس در صورت قفل نهایی، شلیک انجام می‌شود.

عملیات مجهول: در این روش هم تا جای ممکن بدون تابش برای جلوگیری از هشدار به حریف، شلیک انجام می‌شود.

نکته‌ی کلیدی این است که هیچ سنسوری به‌تنهایی ضد اف-35 نیست؛ هم‌افزایی حسگرها، فرماندهی-کنترل و موشک مناسب است که احتمال سرنگونی این جنگنده را بالا می‌برد.

چرا زدن F-35 همچنان دشوار است؟

به صورت کلی می‌توان گفت این‌ها دلایل اصلی هستند:

مقطع بسیار پایین، مدیریت امضا از زوایا، LPI و فریب‌گری

اخلال‌گرهای پیشرفته و تکنیک‌های ECCM/ECM

تاکتیک‌های مأموریتی منعطف

در عمل، مدافع برای یک درگیری موفق باید چند تهدید را همزمان و هماهنگ فعال کند—کاری پیچیده و نیازمند آموزش/انضباط بالا که بسیار دشوار است.

جنگندهF-35  شکست‌ناپذیر نیست، اما زدن آن ساده هم نیست. راه واقع‌بینانه‌ی مقابله با آن، چندلایه‌سازی کشف، شبکه‌سازی سامانه‌ها، ترکیب سنسورهای فعال/غیرفعال، و تمرکز بر حمله به زنجیره پشتیبانی یعنی پایگاه‌هاست.

اکو ایران