لایروبی نکردن و ساخت وساز غیرکارشناسانه و قطع درختان، تخریب جنگل‌ها متهمان اصلی وقوع سیل

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ با توجه به اینکه ایران در کمربند خشک جهان قرار گرفته است و بارندگی ها با شدت زیاد و در مدت کم در کشور جاری می شود در نتیجه، سیل و خشکسالی 2 ویژگی طبیعی و دیرینه‌‌ای به شمار می رود که همواره شاهد آن هستیم. با وجود ارتقای فناوری های مختلف در سال‌های گذشته نه تنها خسارت سیلاب‌ها کاهش نیافت، بلکه افزایش هم یافته‏اند.

محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی درباره میزان خسارت های وارد شده به کشور در جریان سیل های فروردین 1398 می گوید: «مجموعه خسارات برآورد شده ناشی از سیل در سطح زیرساخت ها بیش از یک هزار و 600 میلیارد تومان بوده است که این رقم غیر از هزینه ترمیم‌های اساسی و جایگزین است که باید انجام شود و این هزینه‌ها باید برآورد شود.» وزارت جهاد کشاورزی میزان خسارت سیل اخیر به بخش کشاورزی در 12 استان را بیش از سه هزار و 800 میلیارد تومان اعلام کرد.

کارشناسان دلایل اصلی افزایش خسارت های سیل اخیر را در کشور قطع درختان، تخریب جنگل‌ها و غافل‌گیری برخی سازمان‌های متولی مقابله با حوادث غیرمترقبه می دانند که وظیفه آن‌ها دادن هشدار پیش از وقوع فاجعه و امداد و نجات برای کاهش آثار مخرب و تلفات انسانی و خسارات مالی وقایع غیرمترقبه محسوب می شود. «حسن روحانی» رییس جمهوری پس از وقوع سیلاب‌های اخیر اظهار داشت: «شدت باران در زمان کوتاه چیزی است که هواشناسی باید بتواند پیش‌بینی کند. حالا پیش‌بینی بلندمدت هم نمی‌خواهیم، لااقل 72 ساعت قبل اطلاعات دقیق بدهید، کافی است.» همچنین وی به وزیر کشور و استاندار فارس دستور داد تا «علل حادثه شیراز را بررسی و گزارش آن را به همراه علل و هرگونه کوتاهی یا مقصران احتمالی سریعا ارایه دهند.»

در جریان سیل گلستان هم ابراهیم رییسی رییس قوه قضاییه از سازمان بازرسی کل کشور خواست تا افراد و نهاد‌هایی را که در کمک‌رسانی به سیل‌زدگان «آق‌قلا» کوتاهی کرده‌اند، معرفی کند.

**مهمترین اقدامات دولت و نهادهای کمک رسان به مردم آسیب دیده
حسن روحانی رییس جمهوری در نخستین جلسه هیات دولت در 1398 با اشاره بر اهمیت سرعت در رفع مشکلات مردم گفت: در اینگونه حوادث زمان اهمیت زیادی دارد و اگر قرار است بیمه یا تأمین اجتماعی اقدماتی انجام دهند، باید همین روزها به آن عمل کنند. وی در جلسه شورای هماهنگی مدیریت بحران استان گلستان نیز با تاکید بر اهمیت جبران خسارت های ناشی از سیل گفت: دولت مطمئناً این خسارات را در حد توان خود جبران خواهد کرد، اما باید توجه داشته باشیم راه‌حل نهایی برای عبور از مشکلات حوادث غیرمترقبه، بیمه است و دولت و مجلس باید در این راستا به گونه‌ای برنامه‌ریزی و اقدام کنند تا به واسطه آن، محل زندگی، کسب، کار و کشاورزی مردم تحت پوشش بیمه قرار بگیرد.

غلامرضا سلیمانی رییس کل بیمه مرکزی با اشاره به سیل استان گلستان و شرق مازندران که خسارت های زیادی در بخش های مختلف از جمله مسکن، خودرو و لوازم خانگی وارد کرد، اظهار داشت: خوشبختانه بسیاری از شهرهای استان گلستان بیمه سیل و زلزله بودند و اکنون با ارزیابی که از میزان خسارت ها داشته ایم نزدیک 10 هزار واحد مسکونی که بیمه بوده اند، تشکیل پرونده شده است و به آن تعهد داریم. بخشی از این تعهدات پرداخت شده است و بخشی دیگر نیز در حال پرداخت است. همچنین در شرق استان مازندران نیز حدود یک هزار پرونده برای سیل زدگان تشکیل شده است که بخشی از آن پرداخت شده و مابقی نیز با توجه به میزان خسارت پرداخت می شود.

این مقام مسوول در بیمه مرکزی در بخش دیگری از اظهارات خود در خصوص خسارات وارده سیل شیراز بر خودروها نیز گفت: آن دسته از خودروهایی که بیمه دارند به آنها خسارت پرداخت می شود و برخی از خودروهایی نیز که بیمه بدنه نیستند هم با وجود اینکه بیمه به آنها تعهدی ندارد اما تمهیداتی داریم تا بتوانیم بخشی از این خسارت ها پرداخت شود.

محمد شریعتمداری وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی نیز جزییات تسهیلات تخصیص یافته به سیل زدگان را تشریح کرد و در این باره بیان داشت: در این خصوص تاکنون 15 هزار و 500 فقره تسهیلات تعمیر مسکن و 12 هزار و 500 وام قرض الحسنه از طرف بانک رفاه و بانک توسعه به سیل زدگان تخصیص داده شده است. پرداخت وام و کمک‌های مالی به آسیب دیدگان در مناطق سیل زده یکی از اقدامات حمایتی این وزارتخانه از سیل زدگان است. شریعتمداری اظهار داشت: تمام دستگاه‌ها، صندوق‌ها، شرکت‌ها و بانک‌های تابعه وزارتخانه با همه ظرفیت و امکانات خود در کنار مردم آسیب دیده از سیل هستند تا مشکلات آنها رفع شود.

**سیلاب شیراز و سوء مدیریت ها در این حادثه
دلایل بروز سیل درشیراز نیز بیش از هر چیز به سهل انگاری و سوء مدیریت شهری شهردار و دیگر متولیان عمرانی این شهر در دهه های گذشته مربوط می شود، چنانچه علی القاصی رییس کل دادگستری استان فارس از آغاز پیگیری دستگاه قضایی با هدف «بررسی سهل‌ا‌نگاری مسوولان در حادثه جاری شدن سیل در شیراز» خبر داده است. وی همچنین در این باره می گوید: متولیان امر در حوزه شهرداری پیش بینی و اقدامات پیشگیرانه لازم در خصوص لایروبی رودخانه مجاور دروازه قرآن و مهار سیلاب ناشی از بارندگی را مد نظر قرار نداده‌اند. القاصی گفته «رودخانه منتهی به دروازه قرآن لایروبی نشده و مجرای عبور آب به طور کامل باز نبوده و همین امر موجب راه افتادن سیلاب» شده است.

داریوش مختاری کارشناس حوزه مدیریت منابع آبی ضمن انتقاد از سوء مدیریت دستگاه‌ شهرداری شیراز در پی سیلاب و با بیان جزییات بیشتر در این باره گفت: در دهه 60، تنگ الله اکبر در ابتدای شیراز و همجوار آثار باستانی دروازه قرآن، امکان هدایت سیلاب‌های بزرگ را فراهم می‌کرد. در دهه 70، همزمان با طرح توسعه آرامگاه خواجوی کرمانی، این آبراهه بزرگ از آوارهای ساختمانی پر شد و این وضعیت امروز، خروجی همان اقدامات نسنجیده شهرداری شیراز بوده است. وی با تاکید به اینکه در 1386 نیز چنین سیلابی البته با شدت کمتر در این استان تجربه شد، ابراز کرد: چنین رویه‌های نادرستی با توسعه شهرک‌سازی‌های غرب شیراز توسط دستگاه شهرداری شیراز در دستور کار است.

وجه درآمدزایی و جذابیت مالی غیرمستقیم ناشی از پروژه‌های عمرانی شهری همراه با درآمدزایی ناشی از عوارض و سهم خدمات ساخت و سازهای مجتمع‌های تجاری، خدماتی و مسکونی چنان شهرداری را قبضه کرده است که مدیریت درست شهری را فراموش کرده‌اند. به گفته او، مدیران پیشین شهرداری و معاونت عمرانی استانداری‌ها در دوره‌های مختلف باید پاسخگوی سوء مدیریت و سهل انگاری‌هایشان باشند و نباید دولت در این زمینه غافل باشد.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به منظور آسیب شناسی حوادث اخیر و جاری شدن سیلاب نظر «مسعود رضایی» نماینده شیراز و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس را جویا شد. در ادامه متن این گفت وگو آمده است:

** شرایط و وضعیت اسکان سیل زدگان
مسعود رضایی درباره شرایط و وضعیت اسکان سیل زدگان گفت: خوشبختانه پس از سیل مهیبی که دامن شهر ما را گرفت هم اکنون با کمک و مساعدت دولت محترم و هلال احمر و دیگر نهادهای کمک رسان، وضعیت بهتری را شاهد هستیم به طوری که بسیاری از آسیب دیدگان ساماندهی شدند و از نظر اسکان و بهبود شرایط رفاهی مورد توجه قرار گرفته اند. تنها مشکل عمده در حال حاضر وضعیت محله قدیمی و سنتی «سعدیه» است که از بافت سنتی و بسیار قدیمی بهره می برد و در جریان سیلاب های اخیر آسیب های جدی و زیادی دیده است، اکنون بیشترین توجه برای اسکان و بهبود وضعیت معیشتی این منطقه صورت می گیرد، امیدواریم با برنامه ریزی و مساعدت دولت و ارگان ها هر چه زودتر شاهد رفع خسارت ها و بازگشت شرایط اولیه باشیم.

** دلایل بروز سیل در شیراز
رضایی در پاسخ به دلایل بروز سیل و اظهارات متفاوت و ضد و نقیضی که در این باره به وسیله کارشناسان مطرح می شود، بیان داشت: متاسفانه افراد از ظن خود و به دور از مسایل دقیق کارشناسی در ارتباط با دلایل بروز سیل در شیراز مباحثی را عنوان می کنند که خیلی از آن ها صحت ندارد و غیرکارشناسی است، برپایه مشاهدات و پژوهش های میدانی در کنار ورودی شیراز یا همان دروازه قرآن، رود بزرگی جهت عبور آب و تخلیه سیلاب وجود داشته که در سال های گذشته و بنا بر ضرورت شهری این مسیر تبدیل به راه و جاده شده است در این میان باید اشاره کرد که در زیر این مسیر جاده ای، لوله ای به قطر 1.6 متر تعبیه شده بود که متاسفانه به دلیل عدم لایروبی و وجود گل ولای فراوان که سیلاب با خود به همراه داشته، این لوله دچار گرفتگی شده و نتوانسته بود، عبور جریان را به خوبی انجام دهد.

در مورد وضعیت برخورد خودروها در این منطقه نیز باید عنوان کرد به دلیل شیب زیادی که دروازه ورودی شهر دارد، آب و سیلاب شتاب تندی گرفته و باعث برخورد و صدمه به خودروهای زیادی که در آن منطقه در حال عبور و مرور بوده‌اند، شده است، از این رو توجه و لزوم مسیر جایگزین و بازدید مداوم برای مسیرهای تخلیه آب از جمله الزاماتی بود که می بایست پیش از ورود مسافران به شیراز و جلوگیری از این میزان خسارت انجام می گرفت.

پژوهشم**9280**2059**9131