افزایش دامنه فشارهای اصلاح‌طلبان بر رئیس دولت دوازدهم
شمشیر داموکلس اصلاحات
مسعود ندافان
گفت‌وگوها برای چینش کابینه دولت دوازدهم در پاستور پس از پیروزی در 29 اردیبهشت‌ماه آغاز شد؛ رایزنی‌های زودهنگام تبعات سهمخواهی از کیک قدرت پیش‌روی کلیددار پاستور را افزایش می‌دهد. دو تیم از نزدیکان حسن روحانی نظرات طیف‌های مختلف سیاسی را نسبت به حضور گزینه‌های احتمالی بررسی می‌کنند.
کابینه دولت «آزادی، امنیت، آرامش و پیشرفت» نمایانگر جهت‌گیری پاستور‌نشین‌ها به حل مشکلات مردم است؛ از سوی دیگر عدم وجود برخی از وزیران فعلی نشان می‌دهد چه کسانی گیوه را برای حمایت از دولت ورنکشیدند. آقای حسن روحانی در کوران انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم وعده ترمیم کابینه را داد؛ او از جوان‌گرایی و ارتقای تخصص‌گرایی در دولت آتی‌اش خبر داد و حامیان ایشان مقصر ناکارآمدی کابینه دولت یازدهم را نمایندگان ناهم‌سوی بهارستان نهم دانستند. اولین آزمون صداقت‌سنجی در مردادماه رخ می‌دهد؛ درحالی‌که زمزمه‌ها مبنی بر تکمیل شدن لیست وزیران رساتر شنیده می‌شود؛ انتظار همگانی تشکیل کابینه کارآمد و بدون سهم خواهی سیاسی و گفتاردرمانی‌های پیشین در چهار سال آینده است. اما گویا موسم سهمخواهی فرارسیده است و این سهم‌خواهی‌ها مانع از شکل‌گیری کابینه متناسب با شعارهای دوران انتخابات حسن روحانی می‌شود.
گلایه آشنا از سهمخواهی
«در شرایطی که از کانال کولر مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت‌نظام برای سهمخواهی از آقای روحانی آدم می‌ریزد با چه کلیدی باید به اوضاع سر و سامان داد؟» این روایت سهمخواهی برای کابینه دولت یازدهم از زبان سهیلا جلودار‌‌زاده در نشست «بایدها و شایدهای دولت یازدهم» است؛ شایدهای سهمخواهی همه‌جانبه از کلیددار پاستور به بایدها تبدیل شد.کلید دولت ائتلافی تنها راهکار برای سر و سامان دادن بود و سهم افراد اثرگذار در رای اعتماد بهارستان نهم در کابینه داده شد.
بعد از چهار سال تاریخ تکرار می‌شود. کاسبی‌ها آشنا بود مانند گذشته، با این تفاوت که کاسبکاران سیاسی از مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام به پاستور نقل مکان کردند و از هم‌اکنون دولت دوازدهم هم گریبانگر سهمخواهی شده است. کاسبان برای آشنا، آشنا بودند؛ حسام‌الدین آشنا مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور زبان به گلایه و شکوه از اقدامات زودهنگام کاسبان سیاسی اصلاحات گشود و در همین راستا نوشت «کاسبان اصلاح‌طلبی باج‌خواهی رسانه‌ای و سیاسی از دوازدهمین رئیس‌جمهور را زودهنگام آغاز کرده‌اند؛ بدانیم روحانی خاتمی نیست.» او بعد از مدتی واژه «به‌اصطلاح» را به کاسبان اصلاح‌طلبی اضافه کرد؛ تا از شدت و دامنه تهدید بکاهد و افزود که رئیس‌اش برخلاف همتای یزدی، نه اهل «تعارف» است و نه «مأخوذبه‌حیا». پیش از این حسام‌الدین آشنا پاشنه‌آشیل اصلاح‌طلبان تندرو را نشانه گرفته بود؛ او نامزد شکست‌خورده انتخابات ریاست‌جمهوری دهم را «فتنه‌گر» نامید و در مقطع فعلی نیز رئیس دولت اصلاحات را تمکین‌پذیر نظرات کاسبان سیاسی معرفی کرد. این گلایه‌های مشاور ارشد حسن روحانی زمزمه‌ها برای احتمال تقابل میان دو رفیق انتخاباتی را افزایش داد.
ندای اصلاح‌طلبی از عارف
مصائب عارف تمامی‌ندارد؛ یاران سیاسی‌اش درگذشته او را «مهره بدلی» می‌خواندند و حالا به «مهندس سکوت» شهره است. مخالفان محمدرضا عارف حتی او را هم‌سطح علی مطهری نمی‌دانند و در همین راستا نوشتند: «خوب است جناب دکتر عارف بفرمایند آیا فقط ایشان اصلاح‌طلبند و باقی که در شمار محفل ایشان نیستند، در شمار غیراصلاح‌طلبان هستند؟ آیا علی مطهری که عنوان اصولگرایی را دارد، اصلاح‌طلب‌تر است یا امثال عارف که در طول دو سال گذشته، یک نطق نداشته‌اند؟! خنده‌دار نیست که سخنرانی‌ها، مناظرات و اظهارات جنجالی روحانی پیش از انتخابات را آن‌قدر بی‌ارزش بدانیم و به‌جایش، تصمیمات یک شورا و محفل چند نفره را علت پیروزی روحانی بدانیم؟! مگر نه آنکه روحانی در گفتار و عمل، به‌مراتب اصلاح‌طلبی را بیشتر رعایت کرده تا برخی آقایان؟!»
در میانه هجمه به عارف، او در قامت منجی اصلاح‌طلبان برای حضور جدی در کابینه نقش‌آفرینی می‌کند؛ او در «نشست هم‌اندیشی شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان» عامل اصلی پیروزی روحانی در کارزار انتخابات را نیروی سیاسی اصلاحات دانست و هشدار جدی نسبت به فراموش‌کاری سیاسی رئیس دولت داد و اظهار داشت: «در انتخابات اردیبهشت هیچ شکی نیست که پیروزی روحانی مدیون اصلاح‌طلبان است. خواهش ما در آستانه تشکیل دولت دوازدهم همراهی و هماهنگی با فراکسیون امید است.اگر ما را دنبال نخود سیاه نفرستند قصد ما کمک کردن و ادامه راه است. انتظارمان از روحانی این است با شورای عالی اصلاح‌طلبان مشورت کند.» هرچند جنس این سخنان از منظر عارف «عدم سهمخواهی» تعبیر شد ولی حسام‌الدین آشنا پاسخی توییتری به وی داد که «درست است که گفتمان از جنس سهمخواهی نیست اما امان از سهمخواهی افراد به اسم جریان.» این سخنان تند محمدرضا عارف حتی به مذاق اصلاح‌طلبان تندرو خوش نیامد؛ گویا همه او را به سیاستمدار کتوم می‌شناسند تا هیاهو‌گری برای کسب قدرت؛ هرچند برخی این اقدامات را خیز ابتدایی برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری چهار سال آینده دانستند؛سایت انتخاب نوشت: «به نظر می‌رسد، وی قصد دارد خود را به‌عنوان گزینه اصلاح‌طلبان در ١4٠٠ به‌جای دکتر جهانگیری طرح کند و این حرکات برای سهمخواهی در ترکیب کابینه و شهرداری تهران برای لشگر کشی در ١4٠٠ است.»
فراکسیون ناامید اصلاحات
فراکسیون امید تلاش‌های خود را برای اثرگذاری در چینش کابینه را از انتهای خرداد آغاز کرد؛ آنان با تشکیل کمیته تعامل با دولت خواهان دیدار با حسن روحانی بودند؛ جلسه که خروجی آن متناسب با اهداف پیش‌بینی‌شده آنان نبود.اعضای کمیته تعامل و رایزنی را محمدعلی وکیلی، بهرام پارسایی، عبدالکریم حسین زاده، محمدرضا تابش و الیاس حضرتی تشکیل می‌دهند. هرچند رایزنی‌های غیررسمی از کانال‌های غیر از فراکسیون امید در حالی انجام می‌شود که مانند رخدادهای دیگر اعضای فراکسیون امید باید نظر روسای «پارلمان در سایه» را تمکین کنند. وکیلی از اعضای کمیته تعامل و رایزنی با دولت، خبر مهم را پیرامون کابینه دولت دوازدهم داد؛ او در گفت‌وگو با روزنامه شرق معتقد است که «فهرست کابینه از قبل بسته و نهایی شده باشد.» و حالا شاید رایزنی‌ها از طریق اسحاق جهانگیری جواب بدهد و در همین راستا اظهار داشت: «در این دوره اما روحانی نقشه‌ای در ذهن خود دارد که بر‌اساس شناختی که از این چهار سال به‌دست‌آمده، تدوین‌شده است. البته مشورت‌هایی هم از کانال‌های مختلف به او می‌رسد و ممکن است این داده‌ها، جابه‌جایی در این نقشه ایجاد کند. درمجموع فکر می‌کنم که روحانی یک نقشه پیش‌بینی‌شده دارد. به این معنی که فهرست کابینه از قبل بسته و نهایی شده باشد. بلکه یک ذهنیت اولیه درباره افراد و ظرفیت‌های آنها دارد. مشورت‌هایی که در این مسیر از کانال‌های مختلف می‌رسد، به اسحاق جهانگیری سپرده می‌شود تا آنالیز کند و نتیجه را در اختیار روحانی قرار دهد.»
این شرایط حاکم در فضای فراکسیون امید نشان می‌دهد که کارایی آنان به‌شدت در تصمیم‌سازی‌ها کاهش‌یافته است و آنان بازیگران، کارگردان‌های بیرون بهارستان نسبت به رخدادهای مهم کشور هستند و با نزدیک شدن به فضای انتخابات مجلس یازدهم تمکین به تصمیمات اعضای اثرگذار بیرونی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
تردید روحانی
حسن روحانی سخنانی دوپهلو می‌زند؛ از حضور همه مدیران ارشد در میان ۲۴ میلیون سخن می‌گوید و از سوی دیگر از کابینه فراجناحی دفاع می‌کند. به نظر می‌رسد حسن روحانی در‌تردید جدی برای بسترسازی برنامه دولت آتی خود قرارگرفته است؛ او می‌خواهد در قامت مرحوم هاشمی رفسنجانی قرار بگیرد و این نیازمند همگامی‌سیاسی با دو جریان اصلی سیاسی کشور است. توازن سیاسی در کابینه اصلی‌ترین گام برای نقش جدی حسن روحانی در سپهر سیاست کشور است.
دیدگاه تان را بنویسید