دست راست روحانی و مرد پرنفوذ نهاد ریاست‌جمهوری کیست؟
محمود واعظی فاصله واضحی با اصلاح‌طلبان دارد و این مساله موجب شده که زاویه‌ای میان آنها پدید آید. طبیعتا از زمان انتخاب واعظی به عنوان رئیس دفتر رئیس‌جمهور، نقش او از قبل پررنگ‌تر شده است
مرد پرنفوذ نهاد ریاست‌جمهوری کیست؟ محمود واعظی نام کسی است که قاعدتا کارش نظم و ساماندهی به برنامه‌های رئیس‌جمهور است اما این روزها حواشی زیادی دور و بر اوست. برخی می‌گویند که او نفوذ زیادی روی حسن روحانی دارد و بسیاری از تصمیمات رئیس‌جمهور پس از مشورت با او گرفته می‌شود. اصلاح‌طلبان البته اکنون از مهم‌ترین منتقدان او هستند و می‌گویند او سد بزرگ میان این جناح و رئیس‌جمهور است. خودش اما این ادعاها را قبول ندارد. سخنگوی سابق حزب اعتدال و توسعه هم نقل جالبی درباره او مطرح می‌کند. دهقان می‌گوید: «واعظی از همان اول هم معتقد بود هم باید با اصلاح‌طلبان کار کرد و هم با اصولگرایان. همیشه تاکید داشت که نباید افراط کرد. به همین خاطر بعد از 84 همیشه جزو منتقدین سیاست خارجی احمدی‌نژاد بود. به قول آقای قوچانی او در یکی از انتخابات‌ها هم به مرتضی نبوی رای داده و هم به بهزاد نبوی.»
او دست راست آقای رئیس‌جمهور است؛ می‌گویند حتی نفر اول دولت و معتمد‌ترین فردی که در کنار حسن روحانی حضور دارد.
محمود واعظی‌‌زاده خیابان خراسان در تهران است. در یک خانواده مذهبی به دنیا آمده و پیش از انقلاب اسلامی یعنی در سال ۱۳۵۰ برای تحصیل دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در رشته مهندسی برق راهی این کشور شد و همزمان با تحصیل در مقطع دکترا در لویزیانا با پیروزی انقلاب اسلامی راهی ایران شد. محمود واعظی که اینک رئیس دفتر رئیس‌جمهور است، دارای دو جنبه زندگی سیاسی و مدیریتی است. او تا سال ۱۳۶۵ در مخابرات و ارتباطات کشور مسئولیت‌هایی داشت اما پس از آن به وزارت خارجه رفت و تا سال ۱۳۷۸ در برخی از معاونت‌ها و پست‌ها از جمله معاونت اقتصادی این وزارتخانه مشغول کار بود.
پروین داداندیش همسر محمود واعظی در گفت‌وگویی نقل کرده است: «شهید قندی دوره‌ای برای فرصت مطالعاتی همراه خانواده‌اش به آمریکا می‌رود و در کالیفرنیا ساکن بودند، ما هم آن سال کالیفرنیا بودیم، چند بار هم دیدار داشتیم و ایشان همسر بنده را می‌شناختند، بعد از آنکه دکتر قندی به کشور آمدند و پس از پیروزی انقلاب اسلامی که در کابینه شهید رجایی به عنوان وزیر پست و تلگراف و تلفن منصوب شدند، از آقای واعظی دعوت کردند که به شرکت مخابرات
برود.
مسرم در ابتدا نپذیرفت، او در پست‌های مختلف مخابرات بود و بعد از آنکه دکتر قندی در حادثه هفتم تیر شهید شدند، سیدمرتضی نبوی وزیر شد و از همسرم دعوت کرد که به عنوان مدیرعامل شرکت مخابرات با ایشان همکاری کند.» در نهایت واعظی از اواخر سال ۱۳۵۸ و در دوران وزارت شهید قندی، به مجموعه مخابرات می‌پیوندد و تا سال ۱۳۶۵ در سمت‌هایی نظیر «معاون مرکز مایکروویو کشور»، «رئیس مرکز مایکروویو کشور»، «مدیر کل تلگراف و تلکس»، «مدیر کل خدمات تلفن شهری»، «معاون مخابراتی وزیر پست و تلگراف و تلفن»، و «رئیس هیات‌مدیره و مدیرعامل شرکت مخابرات ایران» فعالیت می‌کند. پس از آن به درخواست علی‌اکبر ولایتی، محمود واعظی از سال ۱۳۶۵ به وزارت امور خارجه منتقل شده و به‌عنوان مشاور وزیر و رئیس ستاد روابط اقتصادی خارجی مشغول کار می‌شود. در سال ۱۳۶۸ به عنوان معاون اروپا- آمریکای وزارت امور خارجه منصوب و از سال ۱۳۷۶ تا سال ۱۳۷۸ به عنوان معاون اقتصادی وزیر امور خارجه در این وزارتخانه حضور داشت.
در همین زمان بود که کارشناسی‌ارشد علوم سیاسی را در دانشگاه تهران اخذ کرد و دکترای روابط بین‌الملل را از دانشگاه ورشو گرفت. حضور در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت در سال ۱۳۷۸، او را بیشتر به حسن روحانی نزدیک کرد و این روابط تا زمان ریاست‌جمهوری روحانی در سال ۹۲ گرم‌تر و پررنگ‌تر شد. ریاست‌جمهوری روحانی، با حضور واعظی در وزارتخانه ارتباطات همراه شد.
حضور در دولت‌ها
واعظی در اواخر سال ۱۳۷۸ به عنوان معاون بین‌الملل و سیاست خارجی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب شد و در این دوران مشغول فعالیت‌های تحقیقاتی شد.
در مسیر سیاست
با پیروزی سیدمحمد خاتمی در سال ۱۳۷۶، فضای سیاسی ایران به شیب تندی به سمت تک‌قطبی‌شدن پیش رفت. جرقه تولد حزب اعتدال و توسعه از همان زمان زده شد. مهم‌ترین بنیانگذاران حزب اعتدال و توسعه عبارتند از محمدباقر نوبخت، محمدرضا نعمت‌زاده، اکبر ترکان، فاطمه هاشمی‌رفسنجانی، محمود واعظی، حسین موسویان، سیداحمد زرهانی، مرتضی محمدخان، صلاح الدین دلشاد، محمدحسن تولایی و زهرا پیشگاهی‌فرد. این چهره‌ها پاییز سال ۱۳۷۸ پس از دیدار با اکبر هاشمی‌رفسنجانی و مشورت با او برای عملی‌کردن تصمیم شان جدی‌تر شدند.
بنیانگذاران حزب، پس از مشورت با هاشمی با روحانی هم مشورت می‌کنند و وی از این تصمیم بسیار استقبال می‌کند. درنهایت در آستانه برگزاری انتخابات مجلس ششم- اسفند ۱۳۷۸- اعتدال و توسعه رسما تشکیل و محمدباقر نوبخت به عنوان دبیر کل آن انتخاب شد. حسن روحانی از همان ابتدای تشکیل حزب در بیشتر جلسات شورای مرکزی شرکت می‌کرد. اعتدال و توسعه با انتشار لیستی در انتخابات مجلس ششم، فعالیت حزبی‌اش را به صورت جدی آغاز کرد.
محمد قوچانی، روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب در آن روزها طی یادداشتی حزب اعتدال و توسعه را بال راست و کارگزاران را بال چپ هاشمی‌رفسنجانی نامگذاری کرد. حضور در انتخابات مجلس ششم برای آنها توفیق چندانی نداشت و علی‌رغم اینکه هاشمی‌رفسنجانی در صدر لیست آنها در مجلس قرار داشت، با وجود بازشماری آرا از نشستن بر کرسی مجلس صرف نظر کرد. اما محمدباقر نوبخت از رشت توانست وارد مجلس شود.
در انتخابات ریاست‌جمهوری هشتم، اعتدال و توسعه از محمد خاتمی حمایت کرد. حمایتی که پررنگ نبود و از یک بیانیه فراتر نرفت. در این دوره حزب به آرامی، توسعه فعالیت‌ها و دفاتر استانی خود را دنبال می‌کرد.
این مسیر با فراز و نشیب‌های فراوانی در انتخابات بعدی ادامه پیدا کرد تا موعد انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۲ فرارسید و ستاره بخت آن در آسمان سیاسی کشور با تحولاتی درخشیدن گرفت. حسن روحانی، با رد صلاحیت هاشمی‌رفسنجانی و عبور اصلاح‌طلبان از محمدرضا عارف، توانست تک‌گزینه‌ای برای اصلاح‌طلبان شود و در پشت صحنه، گردانندگان اصلی ستادها کسانی نبودند جز اعضای اصلی حزب اعتدال و توسعه.
سخنگوی اعتدال و توسعه در آخرین هفته اسفند ۹۱ از قطعی‌شدن حضور روحانی در صحنه انتخابات خبر داد. در ادامه اعضای شاخص اعتدال و توسعه کلیدی‌ترین مسئولیت‌ها در ستاد روحانی را از آن خود کردند. محمدرضا نعمت‌زاده رئیس ستاد، اکبر ترکان قائم‌‌مقام ستاد و محمدباقر نوبخت سخنگوی ستاد حسن روحانی بودند. محمود واعظی و مرتضی بانک هم در حلقه اول یاران حسن روحانی حضور داشتند.
از سال ۱۳۹۲ حوزه فعالیت و عرض اندام نیروهای اعتدال و توسعه در تمامی عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی افزایش پیدا کرد و حتی اصلاح‌طلبان که حامیان روحانی محسوب می‌شدند نسبت به حضور آنها در پست‌های مهم و تاثیرگذار بیش از حد گلایه کردند.
فاز تازه سیاست‌ورزی
واعظی تا پیش از ورود به پاستور، شاید چهره چندان شناخته‌شده‌ای نبود و از سال ۱۳۷۸ که از وزارت خارجه خارج شد، حوزه فعالیت وی در کارهای علمی، دانشگاهی و برخی از حوزه‌های اقتصادی خلاصه می‌شد. اما حضور وی در هیات دولت، پله‌های ترقی وی را که مورد اطمینان حسن روحانی نیز بود، هموار ساخت. نقش‌آفرینی وی بعد از دو سال حضور در وزارت ارتباطات به حوزه تعامل‌گری سیاسی با شخصیت‌ها و چهره‌های تاثیرگذار در مجلس و نهادهای دیگر نیز گسترش یافت.
تلاش واعظی در انتخابات مجلس دهم برای فعال کردن شاخه‌های استانی حزب اعتدال و توسعه که عضو شورای مرکزی آن نیز محسوب می‌شود، باعث گلایه اصلاح‌طلبان شد به این مضمون که نیروهای اعتدال به دنبال حاشیه‌نشین کردن اصلاح‌طلبان و گرفتن لیست‌ها برای انتخابات مجلس هستند.
محمود واعظی، وزیر ارتباطات و عضو شورای مرکزی حزب، مرتضی بانک سرپرست نهاد ریاست‌جمهوری و عضو شورای مرکزی حزب، علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و عضو شورای مرکزی حزب و فاطمه هاشمی فرزند آیت‌الله رفسنجانی و عضو شورای مرکزی این حزب، پیش از انتخابات مجلس دهم، همایشی را برگزار کردند که به زعم اصلاح‌طلبان تلاش دولت برای تاثیرگذاری بر انتخابات مجلس و یکدست کردن لیست‌های انتخاباتی بود.
اما این پایان ماجرا نبود و نام محمود واعظی برای تعیین هیات‌رئیسه مجلس و حمایت از علی لاریجانی به موضوع روز رسانه‌ها و نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس دهم تبدیل شد. این اخبار در انتخابات دور دوم ریاست مجلس پررنگ‌تر شد. در بحبوحه اخبار متعدد در خصوص انتخابات هیات‌رئیسه مجلس شورای اسلامی، خبری از سوی اصلاح‌طلبان منتشر شد که مدعی شده بودند برخی از وزرای دولت در تلاش هستند، حضور اصلاح‌طلبان و علی مطهری را در هیات‌رئیسه مجلس، منتفی کنند و در همین زمینه در حال رایزنی هستند.
حتی محمود صادقی در توئیتر خود نوشت: «اگر برخی از وزرا دوباره در انتخاب هیات‌رئیسه مجلس مداخله کنند، سکوت نخواهم کرد.» اما نام مشحصی از فردی برده نشد تا اینکه حسین مرعشی به حضور محمود واعظی در این مساله اشاره کرد و در کانال تلگرامی خود نوشت: «فراکسیون امید، خیلی خوب و صحیح عمل کرد. اشــکال در بخشی از دولت است. بخشی از دولت در سال قبل که مجلس شکل گرفت، به جای اینکه فراکسیون امید را تقویت کنند، جریان مقابل را تقویت کردند. مشخصا من این مسئولیت را متوجه آقای واعظی می‌دانم. آقای واعظی علاقه‌مند است جریان سوم در مجلس راه بیندازد و این جریان سوم، عملا جریانی نمی‌شود جز اینکه در ائتلاف با اصولگرایان قرار می‌گیرد و امید را تضعیف می‌کند. این اشــتباه سیاسی بخشــی از دولت با محوریت آقای واعظی بود که بخشی از بدنه فراکسیون امید را تحت عنوان مستقلین جدا کرد و هدیه کرد به اصولگرایان.»
انتخابات ۹۶ و حضور دائمی در
ساختمان پاستور
با افزایش تعاملات محمود واعظی با رئیس‌جمهور، نقش وی بیش از گذشته در دولت و حزب اعتدال و توسعه پررنگ‌تر می‌شد و در کنار مردانی چون نوبخت، ترکان و شریعتمداری به اعضای حلقه اصلی و مورد اعتماد رئیس‌جمهور تبدیل شده بود. وی در ۲۰ اردیبهشت ۹۶ در حاشیه جلسه هیات دولت و در جمع خبرنگاران درباره پایین آمدن آرای آقای روحانی در نظرسنجی‌ها گفته بود: «آقای روحانی بالای ۵۰ درصد رای دارد و در دور اول قطعا نتیجه انتخابات مشخص خواهد شد.»
پیروزی مجدد روحانی در انتخابات، سوالاتی را درباره نقش واعظی در دولت جدید ایجاد کرد. بار دیگر اصلاح‌طلبان دست به کار شدند و شایعه کردند که واعظی قصد دارد جای جواد ظریف را در وزارت خارجه بگیرد. الیاس حضرتی، نماینده مجلس دهم در خبری اعلام کرد: «محمود واعظی، وزیر ارتباطات در تلاش است جایگزین ظریف در وزارت امور خارجه شود، ولی اقبالی در این زمینه وجود ندارد.» هرچند واعظی این اخبار را تکذیب کرد اما قابل پیش‌بینی بود که اصلاح‌طلبان یکی از عوامل عدم به‌کارگیری نیروهای اصلاح‌طلب را در پشت پرده کسی غیر از محمود واعظی نمی‌‌دانند. با وجود آنکه نام محمود واعظی در میان وزرای پیشنهادی روحانی به مجلس به چشم نمی‌‌خورد، اما وی در ۲۹ مرداد از سوی رئیس‌جمهور به عنوان رئیس دفتر و سرپرست نهاد ریاست‌جمهوری به جای نهاوندیان منصوب شد. با این حال لیست وزرایی که رئیس‌جمهور به مجلس ارائه داد، انتقادات زیادی را از سوی اصلاح‌طلبان به دنبال داشت و بار دیگر از محمود واعظی به عنوان یکی از افراد ذی نفوذ در معرفی وزرا نام برده شد. بر اساس این اخبار، واعظی یکی از چهار ضلع و مسئول معرفی اسامی به روحانی بود و توانست با اعمال نفوذ مانع از معرفی بسیاری از نیروهای اصلاح‌طلب به بدنه دولت شود.
در مقابل انتقاد اصلاح‌طلبان مبنی بر سهم این جریان از پیروزی روحانی در انتخابات، مقامات دولتی واکنش تندی نشان دادند. واعظی در واکنش به سهم‌خواهی اصلاح‌طلبان برای حضور در کابینه داوزدهم، عنوان کرده بود: «من اصلا موافق سهم‌خواهی و سهم‌طلبی نیستم و نباید این‌گونه باشد. سهم‌خواهی از روحانی در چینش کابینه اصلا تفکر درستی نیست، مردم در ۲۹ اردیبهشت ۲۴ میلیون رای به آقای روحانی دادند و از رئیس‌جمهور انتظار دارند به وعده‌هایش عمل کند، بنابراین دست رئیس‌جمهور در چینش کابینه باید باز باشد.»
از زمان انتخاب واعظی به عنوان رئیس دفتر رئیس‌جمهور، نقش او از قبل پررنگ‌تر شده و در بسیاری از ملاقات‌های رئیس‌جمهور، او در کنار روحانی می‌نشیند. در ماه‌های سپری شده از دولت دوازدهم، اختلافات مشخص میان واعظی و اصلاح‌طلبان وارد فاز جدیدی شده و زمانی که پای اسحاق جهانگیری به وسط آمد، اختلافات علنی‌تر و تیغ تیز انتقادات اصلاح‌طلبان علیه واعظی تندتر از قبل شده است. حتی زمانی که گمانه‌زنی‌ها مبنی بر تلاش واعظی برای حضور در عرصه انتخابات ریاست‌جمهوری افزایش یافت، این موضوع به معنای تضعیف نامزد اصلاح‌طلبان و منتفی‌شدن هرگونه ائتلافی در آن‌زمان خواهد بود. اصلاح‌طلبان تعارفات را کنار گذشته و نقدها به عملکرد دولت در حال افزایش است.
دیدگاه تان را بنویسید