بروکسل پیش‌نیاز وین؟

گروه سیاست مثلث‌آنلاین: نشست بروکسل می‌تواند مقدمه‌ای برای مذاکرات وین باشد؛ اینکه احتمالا چارچوب‌های مذاکره وین تعیین شود و قرار است در صورت رسیدن به نتیجه احتمالی آن نتیجه باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد. مشخص است که دولت سید ابراهیم رئیسی برخلاف دولت حسن روحانی بنای امتیازدهی به طرف‌های غربی برای رسیدن به نتیجه را ندارد و اساسا نگاه راهبردی دولت کنونی به مقوله برجام با نگاه دولت قبل متفاوت است؛ به این معنا که دولت از یک‌سو می‌کوشد از برجام به‌عنوان ظرفیتی برای لغو تحریم‌ها استفاده کند اما در عین حال بار مضاعفی بر دوش جمهوری اسلامی نگذارد؛ از سوی دیگر ایران دیگر بنای انجام مذاکرات طولانی‌مدت را در دستور کار ندارد و این موضوع را می‌شود در سخنان مقامات ذی‌صلاح ایران مشاهده کرد؛ به تعبیری دیگر مذاکره برای مذاکره برای ایران قابل قبول نیست. نکته دیگری که در ماه‌های اخیر به روشنی می‌توان برداشت کرد این است که خواسته روشن ایران بازگشت غربی‌ها به تعهدات برجامی است و اگر قرار است برجام بار دیگر به اجرا درآید، طرفین باید اقدام به اجرای همان تعهداتی ورزند که در متن برجام آمده است و محتوای مذاکرات نباید افزون بر آنچه باشد که در متن برجام آمده است.

حالا در این شرایط گویا قرار است نشست بروکسل روشن‌کننده نظرات ایران در قبال غربی‌ها و غربی‌ها در قبال ایران باشد. نشست بروکسل خاصه برای ایران با اهمیت است زیرا ایران بداند که سطح انتظارات غربی‌ها از مذاکرات وین چیست؟ و این مذاکرات می‌تواند وجود یا عدم وجود مذاکرات وین را تعیین کند.

علاوه بر اینها ایران در مقطع کنونی در شرایط تازه‌ای قرار دارد زیرا زهر تحریم‌ها مانند سابق بر ایران اثر نمی‌گذارد و ایران در این مدت توانسته است با ارتباط‌گیری منطقه‌ای و آسیایی تا حد زیادی تحریم‌ها را بی‌اثر کند؛ همان نکته‌ای پیشتر رهبر انقلاب به آن اشاره کردند. ایران با عضویت دائم در پیمان شانگهای هم نشان داد قادر به ایفای نقشی تازه در مناسبات بین‌المللی است و چه‌بسا حتی با وجود تحریم‌ها نیز می‌تواند با بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود در این پیمان و گسترش روابط خود با کشورهای قدرتمند جز قدرت‌های غربی نیازهای خود را تأمین کند. علاوه بر این گسترش روابط راهبردی با چین و روسیه می‌تواند ایران را در نیل به اهداف استراتژیک سیاسی نزدیک کند.

در این بین باتوجه به موقعیت تازه ایران غربی‌ها موضعی نسبتا متفاوت به برجام دارند زیرا آنها می‌دانند به احتمال زیاد این آخرین فرصت مذاکره میان ایران و غربی‌ها درباره برجام است و اگر آنها بخواهند بازهم زیر میز بازی بزنند، ایران برای همیشه میز مذاکره را ترک می‌کند. در این شرایط غربی‌ها نگران‌اند که مبادا برای همیشه بازار اقتصادی ایران را از دست بدهند برای همین به نظر می‌رسد آنها برای حفظ موقعیت خود به شدت بیش از ایران راغب به نتیجه‌بخش‌بودن مذاکرات هستند. افزون بر این آنها می‌دانند که دولت تازه ایران مانند دولت قبل نگاهی منفی به شرق آسیا ندارد و دیگر چنین اطمینانی وجود ندارد که دولت ایران در نفی ارتباط با شرق به غرب نزدیک شود و چه‌بسا حتی با به نتیجه‌رسیدن احتمالی برجام هم ایران از افزایش ارتباطات خود با روسیه، چین، هند و کشورهای منطقه‌ای دست نخواهد کشید.

در این معادله البته نباید از فشارها و لابی‌های گسترده صهیونیست‌ها غافل شد؛ آنها در آستانه مذاکرات وین بر میزان فشارهای لفظی خود افزوده‌اند و آمریکا نیز در همراهی با این رژیم به نوعی قصد دارد با تهدید ایران به جنگ هراسی برای ایران ایجاد کند که اگر در مذاکرات به خواسته‌های ما تن ندهید، سایه جنگ وجود خواهد داشت که البته تجربه نشان داده است که غربی‌ها پیش از هر مذاکره درصدد افزایش فشارها برای امتیازگیری هستند که البته این مسیر دست‌کم در دولت رئیسی بسته است زیرا رئیسی و دولتش در مذاکرات حضور نخواهند یافت مگر با ندادن هر گونه امتیازی.

حالا باید دید مسیر مذاکرات چگونه پیش خواهد رفت که البته پیش‌بینی آنچه در وین رخ خواهد داد را می‌توان با بررسی نتیجه مذاکرات بروکسل بهتر و بیشتر پیش‌بینی کرد.