مذاکرات هسته ای زیرسایه نرمش و تهدید

آرمان ملی: مذاکرات احیای برجام پس از چند ماه توقف  8 آذر در هتل کوبورگ وین از سر گرفته شد و طرفین برجام برای رسیدن به توافقی خوب و مطلوب به مذاکره پرداختند اما پس از چند روز و پس از آن که هیأت ایرانی مذاکرات شش دور گذشته را پیش‌نویس خواند و دو سند پیشنهادی را  برای مذاکره ارائه کرد طرف‌های غربی نیز چاره‌ای جز توقف چند روزه مذاکرات ندیددند به رغم گذشت 4 روز از دور هفتم مذاکرات احیای برجام در جمعه 12 آذر مذاکرات را ترک و به پایتخت‌ها برگشتند و از آن‌پس بود که کم‌کم مواضع غربی‌ها در خصوص مخالفت با پیشنهادهای ایران آَشکار گردید. سندهای ارائه شده ایران، درباره لغو تحریم‌ها و جزییات آن و نیز اقدامات هسته‌ای متقابل ایران بود و از آنجا که اسناد ارایه‌شده از سوی ایران در بخش‌هایی تغییر کرده یا اصلاح و اضافه و کم شده بود، کشورهای اروپایی واکنش تندی نسبت به آن نشان دادند. چنان‌که کشورهای اروپایی و آمریکا بعد از بررسی این اسناد مدعی شدند که متن پیشنهادی ایران قابل مذاکره نیست و پیشنهادها «زیاده‌خواهانه» است. در حالی که ایران تاکید داشت اولاً تغییرات روی همان متن پیش‌نویسی اعمال شده که در دور ششم مذاکرات انجام شده بود و نیز اضافه و کم شدن برخی بخش‌ها به متن، در چارچوب قانونی و حقوقی برجام است. همچنینن ایران تاکید کرد که متن ارایه‌شده در دور هفتم مذاکرات، قابل مذاکره و بررسی است و نیز کشورهای طرف برجام می‌توانند پیشنهادات خود را در رابطه با آن ارایه کنند. با این حال غربی‌ها در مواضع جداگانه روند مذاکرات را سازنده نخواندند و نسبت به رسیدن به نقاط مشترک در مذاکرات دور هشتم ابراز امیدواری کردند. هر چند که به اذعان برخی غربی‌ها نسبت به آنچه ایران ارائه کرد رویکرد مثبتی ندارند اما از آنجایی که در فضای مذاکره باید انتظار هر اتفاقی را داشت می‌توان منتظر بود تا از درون مذاکرات وین دود سفید بلند شده  وتوافق طرفینی حاصل شود .  دور هشتم مذاکرات همانطور که از پیش نیز تعیین شده بود مذاکرات احیای برجام در دور هشتم با محور بررسی متون پیشنهادی ایران از روز پنج‌شنبه در هتل کوبورگ وین کلید خورد و بر اساس توافق طرف‌ها در این نشست قرار شد گفت‌وگوها در سطح کارشناسی و سیاسی ادامه یابد. همچنین هیات‌های کارشناسی ایران و اتحادیه اروپا  نیز مذاکرات دوجانبه در زمینه لغو تحریم‌ها را آغاز کردند. این در حالی است که منابع نزدیک به مذاکرات فضای گفت‌وگوهای وین را رو به جلو توصیف کردند. البته خبرهای ضد و نقیضی هم از درون مذاکرات به گوش می‌رسد. چنان‌که رویترز  به نقل از یک منبع مطلع اروپایی اعلام کرد که «ایران پذیرفته است مذاکرات بر اساس متونی که در آخرین دور در ژوئن توافق شده بود از سر گرفته شود. این موضوع طی چند روز آینده مورد آزمایش قرار خواهد گرفت.» این در شرایطی است که در واکنش به این اظهارات یک منبع نزدیک به تیم مذاکره‌کننده ایران گفته: پیشنهادات و نظرات ارائه‌شده از سوی هیأت ایرانی در گفت‌وگوهای هفته پیش همچنان روی میز قرار دارد و مذاکره‌کنندگان ایرانی در طول مباحث در خصوص متن بر اساس این دیدگاه‌ها پیش خواهند رفت. هیچ تجدید نظری در موضع ما نبوده و پیش‌نویس‌های پیشنهادی پس گرفته نشده‌اند. طرف‌های مقابل پذیرفتند که به‌تفصیل درباره مطالبات ایران گفت‌وگو کنند. انریکه مورا هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام گفته؛  شاهد تجدید اراده تمام طرف های مذاکره‌کننده، ازجمله ایران برای رسیدن به یک توافق به‌منظور احیای برجام بوده است اما این مسئله با بررسی جزئیات توسط نمایندگان (کشورهای عضو) مورد آزمون قرار می‌گیرد. آنچه از سوی تمام هیئت‌های مذاکره‌کننده مشاهده کردم، یک تجدید اراده و نظر درخصوص لزوم کار و دستیابی به یک توافق برای احیای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بود. از طرفی میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین نیز با اشاره به مذاکرات در صفحه توئیترش نوشت: «مذاکرات وین از پیش‌نویس‌های تهیه شده تا ۲۰ ژوئن (پایان دور ششم مذاکرات) پیش خواهند رفت. اما ایده‌های جدید ایران نیز باید به‌درستی مورد بحث قرار بگیرد و کاملا در نظر گرفته شود. این یک اصل در دیپلماسی چندجانبه است.  تلاش برای رسیدن به توافق‌خوب ژ وزیر امورخارجه کشورمان با اشاره به برگزاری مذاکرات وین برای لغو تحریم‌ها در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «ما همه در وین هستیم که مذاکره کنیم تا به یک توافق خوب برسیم. طرف‌های غربی باید بدانند در هشت سال گذشته به اندازه کافی حرف زده شده و وعده‌های بی‌عمل داده‌اند، اما امروز وقت عمل است و ما برای رسیدن به توافقی جدی و خوب تلاش می‌کنیم. حسین امیرعبداللهیان ادامه داد: برنامه هسته‌ای ایران کاملا صلح آمیز است، اما رفع نگرانی هسته‌ای ادعایی طرف‌های غربی با رفع کامل تحریم‌های برجامی ارتباط مستقیم دارد. هر چند تردید داریم که آیا طرف غربی اصولاً آماده رفع تحریم‌ها است یا اینکه صرفا به دنبال رفع یک‌طرفه نگرانی‌های خود است، اما اگر طرف غربی مذاکرات با حسن نیت، ابتکار عمل و ایده‌های سازنده در ادامه مذاکرات حضور یابد، یقینا شاهد پیشرفت سریع مذاکرات خواهیم‌ بود.»   آمریکا از تخریب خودداری کند رئیس تیم مذاکره‌کننده ایران درباره اختلافات بر سر لغو تحریم‌ها در مذاکرات وین اظهار داشت:  این اختلافات درباره تحریم‌ها به اراده جدی و آمادگی عملی آنها بستگی دارد و هر وقت این اراده جدی احراز شود ما می‌توانیم به سمت لغو تحریم‌ها گام برداریم. لغو تحریم‌ها گشایش جدی برای پیشبرد گفتگوها به‌ویژه در رابطه با اقدامات هسته‌ای ایجاد می‌کند. علی باقری گفت: آنچه احساس کردم با آنچه روز جمعه احساس کرده بودم متفاوت بود و احساسم این است که طرف مقابل اراده جدی‌تر برای ورود به گفتگوهای موثر و نتیجه‌بخش پیدا کرده است. وی درباره تحریم‌های اخیر آمریکا علیه ایران اظهار کرد: اقدامات غیرسازنده و تخریبی آمریکایی‌ها که در حین مذاکرات انجام می‌شود امروز در نشست کمیسیون مشترک مورد اعتراض چند کشور 4+1 قرار گرفت و آنها هم این اقدام را غیرسازنده خواندند و خواستار آن شدند که آمریکا از این اقدامات تخریبی خودداری کند. وی تصریح کرد: در رابطه با دستیابی به توافق هم اگر زمینه‌های لازم فراهم شود، قطعا هیچ مانعی نمی‌بینیم. باقری درباره کاهش شکاف‌ها گفت: همین که طرفین اراده جدی برای استمرار مذاکرات دارند نشان می‌دهد که دو طرف  می‌خواهند مواضع به هم نزدیک شود.  دیپلماسی بهترین راه ماست نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و سرپرست هیات آمریکایی در مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در وین، بیان کرد: دولت بایدن در روابط با تهران،‌ دیپلماسی را در اولویت قرار می‌دهد و احیای توافق هسته‌ای «به نفع» هر دو کشور است. رابرت مالی گفت: ما کاملا نسبت به بازگشتی دوجانبه به پایبندی به برجام متعهد هستیم. ما فکر می‌کنیم هنوز زمان برای انجام دادن این کار وجود دارد،‌ البته اگر ایران برگردد و بگوید برای این کار آماده است. نماینده ارشد آمریکا در امور ایران همچنین خواستار مذاکرات مستقیم با تهران شده و در این‌باره اظهار کرد: مذاکره‌کنندگان آمریکا «در هر زمان و هر کجا»، آماده دیدار با دیپلمات‌های ایرانی هستند. وی تصریح کرد: ما آماده دیدار رو در رو با آن‌ها هستیم. فکر می‌کنیم بسیار بهتر از مذاکرات غیرمستقیم است. به علاوه این که ما در حال کلنجار رفتن با این موضوع پیچیده هستیم، آن‌هم با بی‌اعتمادی زیاد و احتمال زیاد ایجاد سوء تفاهم. مالی تاکید کرد: ما مسیر دیپلماسی را ترجیح می‌دهیم. از نظر ما این بهترین راه است. بهترین راه برای ماست. گمان می‌کنیم برای ایران هم بهترین راه باشد اما ایران باید تصمیم بگیرد.