ایران چگونه از جزایرش در خلیج فارس دفاع می‌کند؟

هفدهمین رزمایش پیامبر اعظم (ص) که از 29 آذر و به مدت 5 روز و با تمرکز در نواحی جنوب کشور آغاز شد سه نیروی دریایی، زمینی و هوافضای سپاه را به صورت ترکیبی به کار گرفت تا تمرین همه جانبه ای برای عملیات های دفاعی و هجومی صورت پذیرد.

بخش موشکی و پهپادی مرتبط با نیروی هوافضا در گزارش قبلی مورد بررسی قرار گرفت اما سه وظیفه دیگر نیز در رزمایش پیامبر اعظم(ص) 17 بر عهده این نیرو بود. یکی انتقال سریع نیروهای یگان ویژه صابرین با هواپیماهای ترابری سنگین از تهران به منطقه رزمایش بود. این نیروها به همراه تجهیزات رزمی و وسایل نقلیه و خودروهای مسلح توسط هواپیماهای ایلیوشین76 جابجا شدند. امرپ طوفان، خودروی تاکتیکی ارس مسلح به توپ 20 میلیمتری سه لوله گتلینگ و انواع موتورهای چهار چرخ مسلح به موشک ضد زره از جمله این تجهیزات بودند.

وظیفه دیگر نیروی هوافضا در رزمایش، ایجاد پوشش پدافند هوایی تحت نظر شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور با سامانه مشهور سوم خرداد بود. این سامانه با برد بیش از 100 کیلومتر و توانایی درگیری همزمان با چهار هدف از رادار آرایه فازی استفاده کرده و یک یا دو شلیک در این رزمایش به انجام رساند.

مأموریت دیگری که توسط هواپیماهای تهاجمی سوخو22 نیروی هوافضا صورت پذیرفت، اقدام به بمباران دورایستا توسط بمب های هدایت شونده یاسین بود. این بمب در حدود سه سال پیش به نیروی هوافضای سپاه تحویل داده شده و در این رزمایش چند فروند از آن توسط سوخو22ها پرتاب شد از جمله رها کردن همزمان دو بمب توسط یک هواپیما در ین رزمایش تمرین شد. این بمب ها به واسطه برد نزدیک به 100 کیلومتری خود هواپیما را از نزدیک شدن به حلقه پدافند میانبرد دشمن بی نیاز می کنند. ضمن اینکه امکان حمله به اهدافی با فاصله از هم نیز توسط این بمبها در یک پرواز وجود دارد.

تازهای نیروی دریایی سپاه در بوته آزمایش

یکی از نکات مشاهده شده در این رزمایش، حضور تجهیزات جدیداً افزوده شده به ساختار نیروی دریایی سپاه (ندسا) است. قایق های تندرو حامل موشک کروز که به سرعت 75 و 95 نات (139 و 176 کیلومتر بر ساعت) که حامل موشک کروز با برد 150 کیلومتر هستند، موشک های تاکتیکی فتح با برد 120 کیلومتر و پرتاب شونده از کنیستر، شلیک راکتهای هدایت شونده فجر5، به کارگیری قایق های تندرو حامل اژدر 324 میلیمتری و استفاده از انواع سامانه های شنود و جنگ الکترونیک از جمله تجهیزات مرتبط با نیروی دریایی سپاه بود.

قایق تندرو از نوع ریب33 (رده عاشورا) در جریان تحویل 110 شناور تندرو به ندسا کمتر از ده روز قبل از شروع رزمایش برای اولین بار مشاهده شد. این قایق به دو اژدر مجهز شده است که شلیک آن در این رزمایش به نمایش گذاشته شد. این قایقها ضمن برخورداری از سرعت بالای 50 گره دریایی و قدرت مانور بالا، ابعاد کوچکی هم دارند و در صورت تجهیز یگان دریایی حزب الله به آن، امکان درگیری مؤثری با نیروی دریایی رژیم صهیونیستی فراهم خواهد شد. عملیات انتقال سریع نیروهای عملیات ویژه برای نفوذ به ساحل دشمن هم توسط قایق های تندرو در این رزمایش تمرین شد.

موشک های بالستیک برد کوتاه فتح و برخی دیگر از موشکهای بالستیک تاکتیکی ایرانی به سرجنگی های متنوع همچون ترکشی و نفوذگر مجهز شده اند. موشکهای تاکتیکی جدید ساخت وزارت دفاع از جمله موشک فتح، در ساختار نیروی دریایی و زمینی سپاه نقش مهمی در افزایش قدرت دفاعی و تهاجمی دارند زیرا از یک سو دارای دقت نقطه زنی بوده و از سوی دیگر به صورت 2 تا 6 تیر روی یک خودرو سوار شده و به واسطه حمل و پرتاب از محفظه یا کنیستر بقاپذیری مناسبی هم دارند. این موشکها به صورت دفن شده در زمین هم در رزمایش پیامبر اعظم (ص) 17 مورد استفاده قرار گرفتند. راکتهای تاکتیکی فجر3 هم در این رزمایش علیه اهداف دریایی شلیک شدند.

تمرین حمله همزمان با چند موشک کروز به یک هدف شناور که برای غلبه بر پدافند نقطه ای آن بسیار مؤثر است، شلیک موشک های کروز برد کوتاه تا بلند از شناور موشک انداز رده قدر (تندر) و قایق های تندرو و نیز از ساحل از روی پرتابگرهای ساکن و نیز پرتابگر متحرک و تمرین انهدام شناور دشمن با مین دریایی از دیگر جنبه های رزمایش مرتبط با نیروی دریایی سپاه بود.

شلیک موشک کروز نصر و نصیر از روی پرتابگر خودرویی متحرک از قابلیت های پرتابگرهای جدید چهار تایی آنها است که در سال گذشته به آن اشاره شد اما در رزمایش پیامبر اعظم(ص) 17 نمایش داده شد. ندسا اخیراً به موشک کروز جدیدی با برد 150 کیلومتر مجهز شده که روی قایق های تندرو نصب می شود.

پهپادهای انتحاری ابابیل2 و پهپاد شناسایی-رزمی مهاجر6 هم در این رزمایش در کنار سایر پهپادها به کارگرفته شدند. ابابیل2 با نمایش دقت بالا در انهدام هدف توانمندی ارزشمندی به ندسا افزوده است. مهاجر6 هم علاوه بر بمب های قائم که کم کم در حال کسب شهرت بالایی هستند، از موشک الماس هم برای انهدام هدف استفاده کرد.

الماس موشکی ضد زره با برد 8 کیلومتر و قابلیت شلیک کن-فراموش کن و حمله از بالا (Top Attack) است. مهاجر6 های ندسا در این رزمایش اقدام به درگیری همزمان با دو هدف دریایی کوچک کردند که بمب های قائم استفاده شده با دقت بالا به این هدفها اصابت نمود.

نیروی زمینی سپاه؛ تمرین در دفاع و حمله

نیروی زمینی سپاه (نزسا) عمدتاً با محوریت نیروهای تخصصی خود در این رزمایش حاضر بود. عملیات انتقال نیروهای تکاوری یگان صابرین به تعداد زیاد از نواحی مختلف از جمله تهران با بالگرد به منطقه رزمایش در این رزمایش تمرین شد.

این نیروها در مأموریت های نیازمند تحرک بالا از موتورهای چهار چرخ و شش چرخ مسلح به موشک های ضد زره و تیربار سنگین استفاده کرده و در مأموریت های گشتی از خودروهای محافظت شده امرپ استفاده می کنند. به کارگیری تجهیزات تحویلی جدید که در مورد نیروی دریایی سپاه دیده شد برای نیروی زمینی هم در این رزمایش تکرار شد و خودروهای تاکتیکی مسلح به انواع تیربار گتلینگ کالیبر 12.7 میلیمتر و نیز توپ گتلینگ سه لوله 20 میلیمتری نصب شده روی خودروی تاکتیکی ارس2 در این رزمایش به صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفت.

یگان زرهی نیروی زمینی سپاه هم با نفربرهای BMP-2 و تانکهای خود حاضر شد. نفربرها عملیات هجوم به ساحل دشمن را با پیاده شدن از شناور در نزدیکی ساحل در سالهای اخیر تمرین کرده اند اما این بار در دفاع از ساحل در برابر برنامه نفوذ گسترده نیروهای دشمن نیز حاضر شدند. کار نظارت بر عملکرد یگانهای خودی و دشمن توسط انواع سامانه های مراقبتی برد بلند با قابلیت دید در شب در این رزمایش صورت پذیرفت.

یکی از نکات بارز در مورد یگان زرهی نیروی زمینی سپاه اعلام ارتقاء سامانه کنترل آتش تانک های تی-72 به رده سامانه مورد استفاده در تانک تی-90 است. با توجه به مشخصات قدرت آتش تانک تی-90 به کمک این سامانه جدید تانکهای تی-72 امکان شلیک بسیار دقیق تر خصوصاً علیه اهداف متحرک را داشته و نیز در شب می توانند در برد 3 تا 4 کیلومتری شلیک کنند. این ارتقاء بر روی همین تانکهای موجود در حال اجرا است.

نکته مهم دیگر عملیاتی شدن تانک کرار در نزسا است. این تانک به عنوان جامع ترین پروژه زرهی کشور در فاز اول به ارتقاء تانک های تی-72 موجود در زمینه حفاظت و زره، دقت تسلیحات و قدرت موتور پرداخته و در آینده قرار است تعدادی تانک نوساز هم در استاندارد کرار ساخته شود. کرار برای اولین بار در اسفند 1395 رونمایی شد و در طی این سالها اخبار پراکنده ای از مراحل آزمایش و تکمیل آن منتشر شده است. تانک کرار مشاهده شده در رزمایش علاوه بر داشتن محل نصب سامانه دفاع فعال (احتمالاً دفاع فعال نرم یعنی استفاده از اخلالگرها) به پوشش های چند طیفی کاهنده بازتابهای راداری و تابش و بازتابش های حرارتی هم مجهز شده بود.

از دیگر رخدادهای مهم مرتبط با نزسا، به کارگیری پهپاد انتحاری نقطه زن بال دلتا بود که در رسانه های دنیا به شاهد136 معروف است. این پهپاد در رزمایش های سال گذشته هم دقت حیرت آور خود را به نمایش گذاشته بود. البته سایر انواع پهپادهای نیروی زمینی سپاه هم در این رزمایش در نقش شناسایی و انهدام اهداف با بمب و موشک نقطه زن به کار گرفته شدند.

آتشبار راکت اندازهای 122 میلیمتری در کنار توپهای 130 و 155 میلیمتری هم از مجموعه یگان توپخانه نیروی زمینی سپاه به اجرای مأموریت در این رزمایش پرداختند. نکته مهم در این استفاده از گلوله های توپخانه ترکشزا برای انهدام قایقهای دشمن در نزدیکی ساحل خودی بود.

ایجاد یک دیواره آتش بزرگ به واسطه انفجارهای پشت سر هم و بسیار قوی برای مسدود کردن مسیر دشمن در عملیات نفوذ، استفاده از مین های جهنده برای مقابله با عملیات هلی برن نیروهای ویژه دشمن از دیگر تاکتیک های تمرین شده در رزمایش پیامبر اعظم(ص) 17 بود که در کنار تمرین مجدد به کارگیری موشک های ضد زره و توپ 106 و راکتهای 107 و توپهای پدافند هوایی و موشک های پدافند هوایی دوش پرتاب علیه پهپادها در دفاع همه جانبه از ساحل مشاهده شد.

بالگردهای ترابری هوانیروز سپاه علاوه بر عملیات هلی برن در روز و شب و نیز عملیات بارریزی هوایی، عملیات هجومی را نیز در این رزمایش تمرین کردند. بالگردهای میل171 علاوه بر راکتهای مرسوم 80 میلیمتری، راکتهای سنگین 240 میلیمتری اس24 را که در ایران با آنها هماهنگ شده است در این رزمایش به طور گسترده تری نسبت به رزمایش پیامبر اعظم(ص) 16 به کار گرفتند. بالگردهای کبرا، طوفان1 و 2 نیز به پوشش آتش با تیربار و راکت و نیز موشک های ضد زره اقدام کردند.

این رزمایش از جهات به کارگیری اغلب یگانهای رزمی نیروهای زمینی و دریایی و هوافضا، استفاده از تاکتیک های ترکیبی و عملیاتهای پیچیده و چند وجهی، استفاده از سناریوهای سختگیرانه در طراحی نبرد دشمن و به کارگیری اصول بازی جنگ برای تمرین هرچه کاملتر رده های مختلف و نیز حجم فعالیت یگانها و شلیک های پرتعداد انواع تسلیحات و نیز طول مدت اجرای رزمایش از بزرگترین، مهمترین و به لطف خداوند موفق ترین رزمایش های سالهای اخیر بوده که تأثیرات آن در حفظ بازدارندگی شایان توجه بوده و خواهد بود.