پیام یازده رأی ممتنع در شورای امنیت چیست؟

از مجموع ۱۵ عضو شورای امنیت، آمریکا و جمهوری دومینیکن به قطعنامه ‌پیشنهادی رأی مثبت، چین و روسیه رأی منفی و بریتانیا، فرانسه، آلمان، بلژیک، استونی، اندونزی، ویتنام، آفریقای جنوبی، ‌تونس، نیجر و سنت وینسنت رأی ممتنع دادند. در واقع نمایندگان قاره‌های اروپا، آسیا و آفریقا با رأی ممتنع خود، ضمن نشان دادن ‌نوع گرایش‌شان به چگونگی حل و فصل بحران‌های بین‌المللی، از همراهی با قطب‌های بزرگ نظامی جهان اجتناب کردند. به ‌عبارت دیگر، نمایندگان اکثریت کشور‌های جهان نشان دادند که خواهان شیوه‌هایی متفاوت از دولت آمریکا و نیز رقبای چینی و ‌روسی آن برای مدیریت نظام بین‌المللی‌اند و بنابراین، هیچکدام از این قدرت‌های نظامی نباید انتظار حمایت کورکورانه دیگر ‌کشور‌ها را از سیاست خود داشته باشند. در این میان، وزارت خارجه ایران، رأی ممتنع اکثریت اعضای شورای امنیت به قطعنامه ‌پیشنهادی آمریکا را به فعالیت‌های دیپلماتیک خود نسبت داده است.

البته فعالیت‌هایی در کار بوده است، اما اگر مقام‌های ایرانی این ‌رأی را بدین صورت تفسیر کنند، به‌زودی سرخورده خواهند شد. در واقع، رد قطعنامه پیشنهادی ایالات متحده در شورای امنیت به ‌معنای حمایت آن‌ها از لغو تحریم تسلیحاتی ایران در مهرماه سال جاری نیست، بلکه به مفهوم مخالفت آن‌ها با شیوۀ عملکرد آمریکا ‌در تحمیل اراده خود به جامعه جهانی است. به دیگر سخن، موضوع تمدید تحریم تسلیحاتی ایران همچنان روی میز جامعه جهانی ‌است و به‌خصوص کشور‌های اروپایی و روسیه خواهان توافقی جمعی در این مورد با مشارکت همه طرف‌های درگیر در این ماجرا ‌هستند. اگر آمریکا با تعدیل خواسته‌های خود به لزوم توافقی در این زمینه تن دهد، احتمال تمدید تحریم تسلیحاتی ایران برای مدتی ‌مشخص حتی در شورای امنیت هنوز وجود دارد. اما اگر آمریکا راه هرگونه سازش و انعطاف را ببندد و مطالبات حداکثری خود ‌را به منظور نابودی کامل برجام دنبال کند و بدین منظور در پی فعال کردن «مکانیسم ماشه» برای بازگشت تمام تحریم‌های ‌بین‌المللی علیه ایران باشد، به احتمال زیاد باز هم با ناکامی روبه‌رو خواهد شد مگر اینکه در ماه‌های آتی اتفاقی بسیار تحریک‌آمیز ‌از سوی ایران رخ دهد. با این همه، عدم موفقیت آمریکا در تصویب قانونی بین‌المللی برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران تا تاریخ ‌مقرر، به معنای گشوده شدن بازار‌های تسلیحاتی به روی ایران و تسهیل صادرات و واردات سلاح نخواهد بود. تا زمانی که ‌سیاست خارجی جمهوری اسلامی، مورد نارضایتی بسیاری از کشور‌های منطقه و جهان باشد، معامله تسلیحاتی با ایران همچنان ‌بسیار حساسیت‌زا خواهد بود و کشور‌ها به آسانی آن را نخواهند پذیرفت. به رغم این، رد قطعنامه پیشنهادی آمریکا، فرصت ‌دیپلماتیک تازه‌ای در اختیار ایران قرار می‌دهد که اگر بخواهد، می‌تواند در جهت حل بنیادی مشکلات خود با دیگر کشور‌ها از آن ‌استفاده کند. اما اگر نخواهد، رد قطعنامه، به خودی خود چیزی به داشته‌های موجود اضافه نمی‌کند! ‌