شناسایی

اتیلن گلایکول مونو بوتیل اتر با نام تجاری بوتیل گلایکول الکلی از خانواده­ی گلایکول اترها با ساختار شیمیاییCH₃(CH₂)₃OCH₂CH₂OH است. کد شناسایی CAS این ماده 111-76-2 بوده و با نام­های دیگری مثل 2- بوتوکسی اتانول یا بوتیل مونو اتر گلایکول نیز شناخته می­شود. در شکل زیر ساختار شیمیایی این ماده را مشاهده می­کنید.

معرفی اجمالی

بوتیل گلایکول مایعی بی­رنگ با بویی شبیه به اتر است که در لاک های اسپری، لاک الکل و رنگ­های لاتکس، و همچنین به عنوان ماده­ی اولیه در تولید مواد رقیق کننده، مواد پاک کننده­ی لاک و سموم کشاورزی استفاده می­شود.

بوتیل گلایکول دانسیته­ی کمتری از آب دارد و با آن کاملا امتزاج پذیر است. همچنین این ماده در اتیل الکل، اتیل اتر و در طیف وسیعی از حلال­های دیگر حل می­شود ولی حلالیت کمی در تتراکلرید کربن دارد. بوتیل گلایکول یک ترکیب جامد است که به صورت محلول در آب با پی اچ خنثی (pH=7)، در بازار موجود است. این ماده نقطه­ی جوش نسبتا بالایی دارد.

برخی خصوصیات فیزیکی

برخی کاربردهای مهم

• استفاده در صنایع رنگ و پوشش و تولید جوهر
• استفاده­ی وسیع در صنعت چرم، نساجی و صنایع چوب
• استفاده­ی گسترده در صنایع نفت و گاز به عنوان فعال کننده­ی سطحی، پایدار کننده­ی فرآیند حفاری، تسهیلگر عملیات استخراج نفت و جلوگیری از انجماد گاز برای انتشار بهتر
•  کاربرد به عنوان مکمل گازوئیل به علت حلالیت و نقطه خود اشتعالی بالا، نقطه­ی اشتعالی مشابه دیزل و نقطه انجماد پایین
• استفاده در عنوان شستشو دهنده­ها، محلول‌های لکه­بر، چربی­بر و پاک‌کننده­های انژکتور
• استفاده به عنوان ماده­ی اولیه در تولید پاک کننده­های سطحی، نرم کننده­ها، انواع ضدیخ، پاک‌کننده­ی فلزات، لعاب­ها، محصولات آرایشی بهداشتی، لاک­ها و جلای ناخن
• کاربرد در تولید سموم کشاورزی، رزین های اکریلیک، کف­های خاموش کننده­ی آتش و انواع رقیق کننده­ها
• استفاده در ساخت نوارهای عکاسی، پاک کننده های وایت برد، صابون‌های مایع و مواد تمیزکننده‌ی خشک
• استفاده در سنتز  بوتیل گلایکول استات و برخی دیگر از مواد شیمیایی

خطرات و حفظ سلامتی

بوتیل گلایکول، در صورت تماس با چشم، پوست یا گلو ایجاد خطر کرده و باعث التهاب شدید خواهد شد همچنین خوردن این ماده و همچنین تماس آن با پوست می‌تواند علائمی مانند سردرد، حالت تهوع و سرگیجه ایجاد کند؛ به همین دلیل برای جلوگیری از تماس این ماده با پوست، بلع و استنشاق آن، استفاده از تجهیزات حفاظت شخصی ضروریست.

در صورت تماس بوتیل گلایکول با چشم­ها، باید شستشوی چشم­ها با آب زیاد انجام شود. پوستی که در معرض بوتیل گلایکول بوده نیز باید با آب و صابون شسته شده و لباس­های آلوده باید سریعا تعویض شوند. تماس مداوم با غلظت بالا با بوتیل گلایکول، تومورهای فوق کلیوی در حیوانات ایجاد می­کند؛ به همین علت پس از هرگونه تماس جدی با این ماده، به خصوص در موارد بلع، به خدمات فوری پزشکی نیاز است. بوتیل گلایکول ماده­ای آتش­گیر است با کوچکترین جرقه، می­تواند باعث حریق شود و صدمات جدی به بار آورد.

خرید و چشم انداز بازار

   با توجه به پر رنگ شدن اهمیت ایمنی و محافظت از محیط زیست، کیفیت بالای محصولات، فناوری­های جدید و اصلاح مجدد و نوآوری در تولید محصولات جدید، تخمین زده می­شود که بازار جهانی بوتیل گلیکول در دوره­های پیش رو مهار تا حدودی مهار شود؛ اما از طرف دیگر رشد صنعت رنگ و پوشش، تقاضای بوتیل گلایکول در سطح جهانی را برای استفاده در تولید رنگ و پوشش­های پایه آب افزایش می دهد. شرکت­های BASF، PETRONAS و PETROCHEM از تولید کنندگان مهم بین­المللی بوتیل گلایکول در سطح بین­المللی هستند.

نرخ فروش بوتیل گلایکول بر اساس نظر فروشندگان و قیمت رسمی ارز تعیین شده توسط بانک مرکزی تعیین می­شود. همچنین سایر هزینه­های گمرکی و حمل و نقل نیز به این نرخ اضافه می­شود.

بوتیل گلایکول با سه غلظت برای کاربردهای متفاوت عرضه می­شود:

• خلوص 99.5% برای کاربردهای صنعتی
• خلوص 98% به عنوان ضد یخ
• خلوص 99.8% به عنوان فیبر

میزان ناخالصی مجاز در این محصول عبارت است از:

• کمتر از 0.1% وزنی آب
• کمتر از 0.01% وزنی استیک اسید
• کمتر از 10 میلی گرم در هر کیلوگرم در پراکسیدها
• کمتر از 0.3% وزنی اتیلن گلایکول

روش تولید و نگهداری در صنعت

 در ایالات متحده، بوتیل گلایکول، یک ماده شیمیایی با تولید بالا محسوب می‌شود زیرا تولید سالیانه‌ی آن بیش از 45000 تن است.

سالیانه بین 300-500 کیلوتن بوتیل گلیکول در جهان تولید می­شود. بوتیل گلایکول باید در بسته­بندی و خنک قرارگیرد و از در مقابل نور محافظ شود. نشت آن به مواد غذایی خطرناک است و باید کنترل شود. بوتیل گلایکول عموما در بشکه‌هایی از جنس کربن استیل، فولاد ضد زنگ یا تفلون نگهداری می­شود.

دو واکنش رایج برای تولید بوتیل گلایکول در صنایع استفاده می­شود:

• واکنش C2H4O + C4H9OH → C4H9OC2H4OH که عبارت است از واکنش اتوکسیلاسیون بوتانول و اکسید اتیلن در حضور یک کاتالیزور. این روش از روش دوم مرسوم­تر است.

• واکنش C4H9OH + HOCH2CH2C → C4H9OC2H4OH که عبارت است از واکنش اتریفیکاسیون بوتانول و 2-کلرو اتانول

نمونه­ای از بسته بندی بوتیل گلایکول در صنایع