ایران و آمریکا می گویند «بچرخ تا بچرخیم»

امیرعلی ابوالفتح در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره کنش‌‌ها و واکنش‌های اخیر میان ایران و ایالات متحده و سرانجام برجام با بیان اینکه به نظر می‌رسد بن بست همچنان ادامه دارد، اظهار داشت: منظور بن‌بستی است که از هشت می ۲۰۱۸ با خروج آمریکا از برجام شروع شد و تا اکنون نیز ادامه دارد. عمر دولت ترامپ به پایان رسید اما رویکرد دولت ایالات متحده در قبال موضوع ایران و برجام تغییر نکرده است و تا جایی که قابل پیش‌بینی است، این بن‌بست به این زودی‌ حل و فصل نمی‌شود.

وی افزود: ایالات متحده اعلام کرده است که هیچ امتیازی پیش از اطمینان از پایبندی ایران به تعهدات برجامی به آن ندهند و جمهوری اسلامی نیز مصمم است که بدون برداشته شدن تحریم‌ها هیچ اقدام و قدمی را در مورد تعهدات برجامی به عقب بر ندارد؛ فاصله این دو دیدگاه توسط دو کشور آنقدر زیاد و عمیق است که نظر می‌رسد در ماه‌های آینده نیز تغییری ایجاد نشود.

این تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل با بیان اینکه از این جهت فعلا همان بن‌بستی که از چند ماه قبل شروع شده ادامه دارد و هرچه زمان می‌گذرد چشم‌انداز بهتری از دولت بایدن به چشم نمی‌آید، گفت: تا همین چند هفته پیش برخی در داخل تصور می‌کردند که با آمدن بایدن مشکلات حل‌و فصل می‌شود و آمریکا به راحتی به برجام بازمی‌گردد؛‌ اما هرچه زمان می‌گذرد این امیدواری در بین گروهی از نخبگان سیاسی کمرنگ‌تر می‌شود.

وی درباره رد برخی پیشنهادها و اینکه برنامه ایران چه خواهد بود، گفت: دیپلماسی غیرمستقیم، در ۴۲ سال گذشته همواره وجود داشته است. سفارت سوئیس در تهران و دفتر حافظ منافع آمریکا در ایران است که همیشه پیام‌ها و نامه‌های رسمی از طریق این سفارت داده می‌شود. از سویی نیز اعلام مواضع، سخنرانی و اخیراً نیز توئیت زدن بخشی از همان دیپلماسی است و الزاما نیاز نیست دیپلمات‌ها پشت یک میز در یک اتاق بنشینند و گفت‌وگو کنند. وقتی سخنگوی وزارت خارجه‌ها صحبت می‌کنند، یعنی دیپلماسی در جریان و وقتی وزرا توییت و رهبر‌ها سخنرانی می‌کنند، یعنی این دیپلماسی در حال اتفاق افتادن است.

این کارشناس ارشد مسائل سیاست خارجه با بیان اینکه هیچ تفاوت خاصی ایجاد نشده است، گفت: دو طرف همان مسیر را طی می‌کنند، رایزنی‌ها و تلاش‌ها در حال انجام شدن است، طرفین مواضع خودشان را وزن‌کشی کرده و تهدید یا ترغیب می‌کنند. از طرف ایران و آمریکا راهکار ارائه می‌شود اما فاصله مواضع دو طرف خیلی بیشتر از آن چیزی است که بتوان حد وسطی را برای خروج از این بن‌بست، در نظر گرفت.

وی درباره اینکه ایران تا چه زمانی باید صبر استراتژیک کند، اظهار داشت: ایران اکنون نیز صبر نکرده است. پس از شروع به برداشتن گام‌های پنجگانه سیاست صبر را کنار گذاشت، ابتکار عمل را به دست گرفت و به شکل تدریجی اما پیوسته قدم‌هایی را برداشت و اکنون نیز برنامه‌های هسته ای به صورت برنامه ریزی شده پیش می‌رود. هم به لحاظ کمی و هم به لحاظ کیفی ایران سه ماه به آژانس فرصت داده و ممکن است و پس از پایان سه ماه این توافق دیگر تمدید نشود. ایران کارهای خودش را پیش می‌برد.

ابوالفتح خاطرنشان کرد: آنها اگر بتوانند در این فاصله با ایران به تفاهم برسند راه باز است که سیاست گام به گام را بپذیرند، البته مواضع رسمی نظام این است که سیاست گام به گام را نمی‌پذیرند از سویی آمریکایی‌ها، اعلام کردند که حاضر به پیشبرد سیاست گام به گام هستند، اما حتی برای نشان دادن حسن نیت خود حاضر نشدند اموال بلوکه شده ایران را در کشورهایی مثل عراق و کره جنوبی آزاد کنند. حداقل باید نشان دهند حسن نیت دارند. دولت بایدن تفاوت رویکرد با دولت ترامپ دارد اما همان کاری را انجام می‌دهد که ترامپ انجام می‌داد و این موضوع پالس بدی را به داخل ایران منتقل می‌کند، لحن و ادبیات آنها بهتر شده است اما اگر در سطح تحریم‌ها اقدامات سمبلیک انجام می‌دادند می‌توانست امیدوارکننده باشد.

این تحلیلگر ارشد مسائل آمریکا ادامه داد:‌ اما آمریکایی‌ها تصمیم دارند هیچ نرمشی از خودشان نشان ندهند و بر این گفته که «ما برای اینکه ایران پای میز مذاکره بیاید و تماس داشته باشیم آماده دادن امتیاز نیستیم» مصر هستند، از این سو با توجه به موضع ایران این مسئله مطرح می‌شود که هر دو طرف می‌گویند «بچرخ تا بچرخیم». اما اینکه سرانجام این ماجرا به کجا برسد خیلی قابل پیش بینی نیست.