جزئیات سند همکاری ایران و چین از زبان رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین

مجیدرضا حریری؛ رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین با حضور در برنامه "من طهران" شبکه خبری العالم درباره تفاهم نامه راهبردی ایران و چین خاطرنشان کرد، در سفر "شی جی پینگ" رئیس جمهوری چین به تهران در ژانویه 2016 بیانیه ای را منتشر کردیم که سطح روابط دو کشور به سطح جامع همکاری های بلند مدت ارتقا پیدا کرد. ملاقاتی هم که رئیس جمهوری چین با مقام معظم رهبری داشتند تأکید شد که این کار انجام شود.

وی گفت: در خیلی از کشورها با همین بیانیه ها با چینی ها شروع به کار کرده اند مانند امارات که هیچ تفاهم دیگری امضا نکردند بلکه از سال 2018 بر اساس همان بیانیه ای که در یک سفر صورت گرفت ، کار را با هم شروع کردند. عربستان نیز در منطقه ما براساس همان بیانیه های قبلی در حال کار با چین هستند.

حریری افزود: اتفاقی که در ایران افتاد این است که به دنبال موضوعاتی مانند امضا شدن برجام تحولاتی در بازار ایران رخ داد و هجومی از سوی شرکت های غربی به سوی ایران صورت گرفت که شاید این مساله باعث شد ما از همکاری با چین غفلت کردیم.

* بدعهدی اروپا در برجام؛ عزم ایران برای همکاری بیشتر با چین

وی گفت: همه این ها باعث شد که دو سال پس از سال 2018 در کشور تصمیم گرفته شد که همکاری نسبت به چین جدی تر گرفته شود. مسائلی مانند روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا و خروج واشنگتن از برجام منجر شد که این فکر تقویت شود و از سوی مقام معظم رهبری حکمی به علی لاریجانی داده شد که روابط با چین را سروسامان بدهد و وی در سال 1397 (2019 .م) در سفری به چین پیام مقام معظم رهبری و ریاست جمهوری را به رییس جمهور چین دادند که این سفر سرآغاز بازنگری در روابط دو کشور برای همکاری بلند مدت شد.

رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین در پاسخ به این سوال که برخی ها می گویند این سند همکاری با منافع ملی در تضاد است و استقلال کشور را از بین می برد، تصریح کرد، مشکل اینجاست که کسی این تفاهم نامه را نخوانده و هر کسی بر اساس شنیده های خود در این باره اظهار نظر می کند البته مدیرانی که این تفاهمنامه را هدایت می کردند، باید افکار عمومی را روشن می کردند و این تفاهم نامه باید یک پیوست رسانه ای می داشت تا افکار عمومی در جریان قرار می گرفت نه این که یکی بخواهد از لندن افکار عمومی ما را شکل دهد. این مسائل ناشی از ضعف مدیریتی ما است یعنی ما می گذاریم یکی از لندن بازی را شروع و زمین بازی را تعریف کند و آن وقت ما در آن زمین بازی شروع به دفاع می کنیم.

حریری افزود: مردم ما دارند بر اساس یک مجهولی قضاوت می کنند و نکته جالب این که هم آن کس که موافق است نمی داند با چه چیزی موافق است و هم آن کس که مخالف است، نمی داند با چه چیزی مخالف است.

وی گفت: بخشی از این صحبت هایی که علیه تفاهمنامه ایران و چین صورت گرفته، برنامه تبلیغات خارجی علیه ما و چین است که در حال اجرای آن هستند و بخشی ناشی از آن است که در بیرون از مملک یک عده ای به فکر براندازی نظام و حال برنامه ریزی علیه کشورمان هستند و یک بخش هم مربوط به برخی گروه های سیاسی در داخل است که به خاطر رقابت، نمی خواهند این موفقیت به پای یک گروه ثبت شود.

رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین تصریح کرد، وقتی قرار است که ما با طرف مقابل همکاری بکنیم قطعا این همکاری دو طرف دارد و بر اساس منافع مشترک خواهد بود. اگر ما بخواهیم با هر کشوری در دنیا همکاری بلند مدت داشته باشیم مثلا اگر اتحادیه اروپا بخواهد چهار ماه دیگر بگوید می خواهد سطح روابطش را با ما در سطح استراتژیک ارتقا بدهد و ما بخواهیم برنامه همکاری بنویسم 90 درصد آن همین تفاهمنامه با چین خواهد بود.

وی گفت: داشته های ما در صحنه اقتصاد بین المللی و نیازهای ما نیز مشخص است، قاعدتاً ما داشته هایمان را می گوییم، نیازهایمان را هم تعریف می کنیم طرف مقابلمان هم آنچه که از این همکاری می خواهد می گوید و به یک نقطه ای که به قول امروزی ها برد - برد محسوب می شود می رسیم و روی آن توافق می کنیم.

حریری افزود: اکنون ما با چین فقط برنامه همکاری نوشته ایم، یعنی در این حدود بیست و چند صفحه ای که با ضمائم آن این برنامه نوشته شده است دو جور عدد بکار رفته است یکی فهرست ردیف است که نوشته اند یک دو سه چهار ... یکی هم در تیتر است که نوشته اند بیست و پنج ساله . هیچ جای دیگری عدد و رقم وجود ندارد یعنی اصلا پروژه نیست که عدد داشته باشد.

* پیشنهادهای همکاری با چین همان هایی است که به اروپا بعد از برجام هم داده شده بود

وی افزود: ما گفته ایم اگر بخواهیم که با شما کار کنیم یکی از زمینه های خوبمان نفت و گاز و پتروشیمی است کما اینکه بعد از برجام هم با اروپایی ها می نشستیم همین را می گفتیم. یکی از زمینه هایمان توسعه زیرساخت های کشورمان است که شما هم می توانید در زمینه های ریل، بندر، راه آهن، فرودگاه، نیروگاه، هواپیما و کشتی است که برای ما انجام دهید که با اروپایی ها هم بعد از برجام همین کار را کردیم و با ایرباس و بوئینگ و شل و توتال نشستیم صحبت کردیم.

* همکاری ایران و چین در حوزه مخابراتی

رییس اتاق بازرگانی ایران و چین خاطرنشان کرد، داشته های ما معلوم است چیست، پس ما در همین برنامه هم آمدیم این ها را گفتیم. گفته ایم ما در حوزه زیرساخت های مخابراتی می توانیم با شما کار کنیم قاعدتاً چین الان غول صنعت مخابراتی در دنیاست، یعنی هوآوی حرف اول را در نسل پنجم اینترنت و اینترنت اشیا و در هوشمند سازی می زند این ها چیزی است که چین را صاحب تکنولوژی کرده است چین در عرض کمتر از 14-15 سال پنجاه هزار کیلومتر راه آهن پرسرعت بالای 330 کیلومتر در ساعت در کشور خودش راه اندازی کرده است پس چین این امکانات را دارد و ما هم به این ها احتیاج داریم.

* چین هژمونی تکنولوژیک آمریکا بر دنیا را زیر سوال برده است

حریری درباره مواضع آمریکا نیز گفت: به هر حال آمریکا و چین در حوزه بین الملل رقیب یکدیگرند آنهایی که نسبت به چین خوش بین هستند می گویند از 2025 یعنی چهار پنج سال دیگر و آنهایی که خیلی نسبت به چین بدبین هستند می گویند که از سال 2040 چین اقتصاد اول دنیا می شود البته بازه پانزده ساله در تاریخ چیزی محسوب نمی شود، تا جایی که چین اسباب بازی ، لاستیک و اشیاء مصرفی می ساخت آمریکا اصلا نگرانش نبود ولی الان چین به عمقی از تکنولوژی دست پیدا کرده که هژمونی تکنولوژیک آمریکا بر دنیا را زیر سوال برده است. یعنی پنج سال بعد، دیگر "سیلیکون ولی" تعیین کننده تکنولوژی در دنیا نیست، پکن است که این کار را می کند شنزن است که تکنولوژی را در دنیا تعریف می کند و تعمیم می دهد. این باعث می شود که آمریکا با چین احساس رقابت بکند.

وی افزود: به طور تاریخی بعد از جنگ جهانی دوم لااقل تا امروز علی رغم چهل سال انقلاب، منطقه ما تحت نفوذ آمریکا بود که اکنون دارد از دستش می رود وقتی این مساله اینقدر آمریکا و غرب را نگران کرده و دارد منافع آنها را از بین می برد، پس منافع ملی ما را در پی خواهد داشت البته موضوعاتی که مطرح می کنم می تواند هم اتفاق نیافتد یعنی هیچ برنامه راهی برای دو طرف گارانتی ندارد ، اینها در پروژه هایی تعریف می شود که ما چگونه کار کنیم و چگونه پروژه هایمان را پیش ببریم اما اینکه نظام جمهوری اسلامی ایران اعتماد به نفس پیدا بکند که با یک کشور بزرگ دنیا بنشیند درباره بیست و پنج سال همکاری مشترک صحبت کند این نکته مثبتی است و ای کاش که فقط به چین محدود نشود و ما بتوانیم این را به همه دنیا تعمیم بدهیم و با همکاری های بلند مدت این چنینی داشته باشیم و نشان بدهیم که شریک بلندمدت و قابل اطمینانی در دنیا هستیم.

* شرایط فعلی تحریم‌ها مانع استفاده صددرصدی از تفاهم نامه با چین است

حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین با بیان اینکه اگر ایران از شرایط تحریم مالی خارج نشود و سیستم های مالی و بانکی دنیا ایران را نپذیرند مثل شرایط کنونی از حداقل این تفاهم‌نامه مشترک می توان بهره برد گفت: استفاده ۱۰۰ درصدی از تفاهم نامه با چین منوط به تمام شدن تحریم ها و بازگشت ایران به چرخش سیستم های مالی و بانکی در دنیا است.

وی افزود: شرکت های بزرگ چینی در چرخه تجارت بین المللی حضور دارند و هر کجا که شرایط تحریم مانع همکاری آنها و فعالیت آنها باشد حضور نمی یابند.

* لاریجانی مسئول کارگروه‌های بررسی و تنظیم تفاهم نامه با چین است

حریری با بیان اینکه از یک سال پیش بعد از خروج آقای لاریجانی از مجلس دفتری برای وی اختصاص داده شد و کارگروه‌های متفاوت از جمله صنعت ،معدن تجارت و نفت و گاز و پتروشیمی و مخابرات کارگروه‌هایی شکل گرفته است افزود: این مجموعه ها در حال فعالیت هستند و پروژه‌هایی را که قابل ارائه به طرف چینی باشد تنظیم می‌کنند و ما پروژه های تعریف شده را به طرف چینی ارائه می دهیم و آنها باید آن را آغاز کنند و بعد از تایید، پروژه ها باید قیمت گذاری شود و تبدیل شود به یک کار اجرایی .

حریری افزود: موانع سیاسی موجود بین ما و دنیا می‌تواند مانع این تفاهمنامه و اجرای ۱۰۰ درصدی آن باشد اما علایق ایران از لحاظ سیاسی با سایر نقاط دنیا نمی تواند از لحظه اقتصادی موثر باشد به عنوان مثال در منطقه خاورمیانه عربستان سعودی در اردوگاه سیاسی غرب است اما در سال ۲۰۲۰ پنج برابر ما با چین فعالیت کرده است و کشور امارات نیز که در اردوگاه غرب است نیز چهار برابر ما نسبت به چین فعالیت اقتصادی کرده است .

وی با بیان اینکه اقتصاد ایران و اقتصاد چین اقتصاد های مکمل یکدیگرند افزود: اقتصاد هایی که پایه و اساس آن مبنی بر فروش مواد اولیه به سایر کشورها هستند از جمله انرژی و معدن مجبور هستند که با چین کار کنند زیرا که بزرگترین خریدار انرژی و معدن دنیا کشور چین است و از طرف دیگر بزرگترین فروشنده تکنولوژی و ماشین آلات دنیا چین است و ما مجبور هستیم با چین کار کنیم چرا که این ماهیت اقتصاد است.

وی افزود : اینکه بگوییم سیاست در اقتصاد تاثیرگذار است قطعاً همین طور است به عنوان مثال وقتی از لحاظ سیاسی شما با چین ارتباط خوبی دارید می تواند سوخت این جریان باشد و موتور را به حرکت درآورد و در عصر اقتصاد دو کشور نیازمند یکدیگر است.

حریری اظهار داشت: باید در نظر داشت که هم ما می‌توانیم نیازهای خود را با هزینه بیشتری از کشور دیگری تامین کنیم و هم چین می تواند از جای دیگری نیازهای خود را تامین کند ولی در حالت طبیعی اقتصاد ایران و چین با یکدیگر چفت و بست دارد .

* ایران نویسنده اساسنامه همکاری با چین است

حریری با بیان اینکه، شاکله این سند همکاری را طرف ایرانی نوشته است گفت: کلیت را ما به کشور چین ارائه دادیم و آنها در یکی دو مورد اصلاحیه زدند که ولی پایه و ستون این همکاری را ما نوشته ایم .

وی افزود: تجارت جاده دو طرفه و رفت و آمد است و ناترازی در ارتباط مالی باعث دعوا می گردد مثل ناترازی بین ارتباط مالی چین و آمریکا و تجارت هرچه متوازن تر باشد بلند مدت تر می شود.

حریری گفت :یکی از بندهای که ما در این سند آورده ایم همکاری مشترک بین بخش‌های خصوصی دو کشور است و ما در سند موضوع صادرات را نیز گنجانده ایم و اینکه بگوییم این سند باعث می‌گردد ما به چین بیشتر صادرات کنیم یا کمتر غلط است و اصلاً این موضوع مطرح نیست.

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین گفت : واردات چین سالانه در حدود 2 هزار 300 میلیارد دلار است و ما در آن کالاها هیچ سهمی نمی توانیم داشته باشیم به طور مثال چین بزرگترین خریدار بوئینگ و یا وارد کننده تکنولوژی الکترونیک است به عبارتی هزار و پانصد میلیارد دلار از واردات چین در اندازه و ظرفیت اقتصاد ما نیست ولی در مابقی میزان، ۷۰۰ میلیارد دلار اصلاً کم نیست و رکورد صادرات ما به چین ۲۸ میلیارد دلار بوده که در حال حاضر به ۸ میلیارد دلار رسیده است

وی افزود: با توجه به اینکه اگر فشار تحریم از روی ما برداشته شود در بازه زمانی ۵ ساله با یک برنامه‌ریزی منظم می‌توانیم آن را به دو یا سه برابر می توانیم افزایش دهیم.

حریری تصریح کرد: اتاق بازرگانی ایران و چین پروژه ای به نام پروژه ملی توسعه صادرات غیر نفتی به چین را طراحی کرده است که کالاهایی مانند زعفران پسته فرش ماشینی فرش دستباف ماشین آلات ساخت الیاف نانو به چین صادر شده است و همین اقلام باعث شد میزان صادرات ما به دو سه برابر افزایش یابد و کالاهایی هم وجود دارد که تولید کننده ها یا تاجر ما فکر میکند نمی‌تواند آن را به چین صادر کند که در این راستا هم ما شرایطی را به وجود آورده ایم که بتوانند آن ها را هم به فروش برسانند مانند گلاب شیرینی و شکلات و سفال همدان و همین کالاها می‌تواند رقم صادرات ما به چین را به ۲ یا ۳ برابر افزایش دهد.

رییس اتاق بازرگانی ایران و چین گفت: در حال حاضر مراکز تجاری ایران توسط اتاق بازرگانی در چین تاسیس می شود و در حال گسترش نمایشگاه های دائمی کالاها ها هستیم و این برنامه ها ربطی به برنامه ۲۵ ساله ندارد و اما این سند می‌تواند ما را حمایت کند تا در یک چهارچوب درست بتوانیم برنامه های صادراتی خود را به کشور چین گسترش دهیم.