دلایل تغییر رویکرد عربستان در قبال ایران

«رامین مهمان‌پرست» سخنگوی پیشین دستگاه دیپلماسی کشور (۱۳۸۸-۱۳۹۲) در گفت‌وگو با شبکه لبنانی «المیادین»، بر لزوم برقراری روابط خوب با همسایگان ایران و همچنین کشورهای شرق برای بهبود اقتصاد کشور تأکید کرد و گفت، بخش عمده دلایل مشکلات اقتصادی کشور در درون ساختارهاست و سهم تحریم‌های آمریکا بیشتر از سی درصد نیست. سفیر پیشین ایران در لهستان، با بیان اینکه ساختار اداری و اقتصادی ایران نیازمند اصلاح است، گفت، تحریم به اقتصاد ایران فشار می‌آورد اما در مجموع بیشتر از بیست الی سی درصد نیست.

اصلاح ساختارهای داخلی و تلاش برای رفع تحریم

مهمانپرست توضیح داد: تحریم بالاخره به اقتصاد ایران فشار می‌آورد، [اما] شاید حداکثر مجموعا ۲۰، ۳۰ درصد تحریم‌هاست. من معتقدم که ما در کنار راههایی که برای لغو تحریم‌ها داریم دنبال می‌کنیم از جمله مذاکرات برجام که حتما باید دنبال بشود و حتما طبق خواسته ما در همان چارچوبی که به آن معتقدیم، برجام باید ما را به نقطه‌ای برساند که شرایط اقتصادی ما عادی بشود، تحریم‌ها لغو بشود و در عمل ببینیم که ما هیچ مشکلی در مراودات اقتصادی، در فروش نفت، در همکاری بانکی و در سرمایه‌گذاری‌های بانکی نداشته باشیم. ولی اگر این ساختارهای داخلی را اصلاح نکنیم معنی‌اش این هست که حتی اگر برجام هم به شکل عالی اجرا بشود و تحریم هم در کار نباشد باز اقتصاد دچار مشکل می‌شود و به بن‌بست می‌رسد. یعنی این که ما باید دو کار را در کنار هم انجام بدهیم. یک بخش مهمی، یک جراحی در داخل اقتصاد ایران نیاز داریم، مدیریت باید به صورت حرفه‌ای در تغییر ساختارها نقش پیدا کند. مردم باید به عنوان بخش خصوصی فعال بشوند و درآمد پیدا کنند و دولت وظیفه حمایت از تولید و حمایت از صادرات را بر عهده بگیرد. در بخش دیگر در خارج از کشور ما باید فشارهای بیرونی را کم کنیم و تحریم‌ها را سعی کنیم در اولین فرصت لغو کنیم. ترکیب این دو کار می‌تواند یک سرعت بالایی در پیشرفت و جهشی که می‌خواهیم به ما بدهد و ما را به نقطه مطلوب برساند.

به سیاست خارجی دولت روحانی انتقاد دارم

مهمانپرست با اشاره به سیاست خارجی دولت حسن روحانی نیز گفت، «ما به سیاست خارجی آقای دکتر روحانی انتقاد زیادی داریم، ما معتقدیم که باید در دنیا سعی کنیم روابط با کشورها داشته باشیم، یکی از آن موضوعاتی که در سیاست خارجی مطرح هست بحث برجام هست، بحث حل کردن مشکلات ما با کشورهای غربی هست و بحث لغو تحریم‌هاست. ولی در کنارش ما روابط دوجانبه را به شکل خیلی قوی تر گسترش بدهیم، ما با همسایگان مان با کشورهای مختلف دنیا براساس منافع ملی بهترین رابطه را داشته باشیم. ما باید در همکاری‌های چندجانبه نقش جدی داشته باشیم، باید در معاهدات چندجانبه سعی کنیم شرایط را به نفع کشور فراهم کنیم. یک ضعف بزرگ دستگاه سیاست خارجی در دوره فعلی ضعف دیپلماسی اقتصادی است.

به رابطه با کشورهای شرقی نیازمندیم

دیپلمات سابق توضیح داد: اینطور نباید باشد که ما فکر کنیم مثلا اگر با کشورهای غربی، کشورهای اروپایی به یک توافقی رسیدیم دیگر نیازی به کشورهای آسیایی، کشورهای شرقی مثل به چین، روسیه، هند، کره، ژاپن نداریم. در سیاست خارجی ما دنبال کسب حداکثر منافع ملی از طریق داشتن بهترین روابط با کشورها هستیم، حتماً یک بخشی می‌شود رفع تحریم‌ها و یک بخش دیگر می‌شود روابط گسترده با همسایگان که حتماً اولویت خودش را دارد. ما در اطراف ایران با پانزده کشور از طریق مرزهای آبی و خاکی همسایگی داریم. یک بازار پانصد میلیونی اطراف ما هست، ما حتما باید به این بازارها توجه کنیم و حتما برای کمک به تولید داخل کشور نیازهایش را برطرف کنیم.

مهمانپرست با بیان اینکه سیاست‌های آمریکا در جهت فشار آوردن به ایران هست و شاید خواسته اصلی آمریکا این باشد که هیچ وقت یک کشور قدرتمندی به اسم ایران در منطقه و در عرصه‌های بین‌المللی فعال نباشد و این آمریکایی‌ها هستند که شرایط لازم برای داشتن یک رابطه خوب با ایران را فراهم نکرده‌اند، به مذاکرات وین اشاره کرد و گفت، «مذاکرات وین صحنه یک آزمایش هست برای این که ببینیم رفتار آمریکایی‌ها می‌خواهد تغییر کند یا نه. اگر واقعاً آقای بایدن و دولت‌شان می‌خواهند به برجام برگردند، واقعا می‌خواهند تحریم‌ها را لغو کنند، می‌خواهند نشان بدهند که در جهت کاهش دشمنی با ملت ایران قدم بردارند، برجام یک زمین هست برای اینکه آزمایش آنها را ما مشاهده کنیم و ببینیم واقعا در عمل معتقد به ادعای‌شان هستند یا نه. ما بدبینانه نگاه نمی‌کنیم، خوشبینانه هم نگاه نمی‌کنیم ما رفتار آنها را تجزیه و تحلیل می‌کنیم. الان ادعا کردند که می‌خواهند تحریم‌ها را لغو کنند، ما هم دنبال می‌کنیم اگر در عمل واقعاً تحریم‌ها را لغو کنند و ما مشاهده کنیم که مانع‌تراشی نمی‌کنند این یک قدم مثبت هست به سمت این که نشان بدهد آمریکایی‌ها می‌خواهند یک تغییری در رفتارشان ایجاد بکنند. ولی اگر در برجام بد عمل کنند و مانع‌تراشی کنند حتماً قضاوت مردم ما این هست که با این آمریکایی که دنبال مانع‌تراشی هست و دنبال فشار بیشتر به مردم ما هست، فعلا نمی‌شود همکاری داشت».

علل تغییر سیاست عربستان

در خصوص روابط با عربستان نیز مهمانپرست به المیادین گفت، ایران همیشه دنبال بهترین روابط با همسایگان بوده و برای عربستان هم جایگاهی ویژه قائل هستیم. ما معتقدیم که کشورهای قدرتمند منطقه باید در کنار هم باشند و با همکاری جمعی ثبات و امنیت و پیشرفت منطقه را تضمین کنند... ما امنیت همسایگان‌مان را امنیت خودمان می‌دانیم، چون اگر ناامنی باشد این ناامنی به کشور ما هم برمی‌گردد... متاسفانه ظرف سال‌های گذشته مسائلی اتفاق افتاد که احساس کردیم سیاست دولت عربستان در جهتی نیست که بخواهد یک رابطه خوب و ایده‌آل را با ایران دنبال بکند. الان هم اگر این زمینه در عربستان به وجود آمده باشد و واقعا مایل به همکاری خوب باشند حتماً ما استقبال می‌کنیم. این که چرا سیاست عربستان تغییر کرده می‌تواند عوامل مختلفی باشد، می‌تواند یکی از دلایل آن، تغییر دولت در آمریکا باشد و این که احساس می‌کنند یک فردی مثل ترامپ که آدم تندرویی بود و دنبال فشار حداکثری به ایران بود و کشورهای منطقه را به عنوان منابع درآمد می‌دید رفته... و آقای بایدن آمده و سیاست منطقه‌ایش را می‌خواهد تغییر بدهد. علت دیگر در این تصمیم می‌تواند نتیجه رفتارها و سیاست‌هایی باشد که عربستان در این چند سال دنبال کرده، یکی از این سیاست‌ها، سیاست در یمن است.