تقلای جمهوری‌خواهان برای سنگ اندازی در مسیر برجام

مذاکرات هسته ای در وین پایتخت اتریش که از اواسط فروردین ماه ۱۴۰۰ به ابتکار اتحادیه اروپا و مدیریت انریکه مورا، معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا آغاز شده، در گام پنجم قرار دارد. گزارش های رسیده از مذاکرات، اگرچه خوشبینانه است اما در عین حال از وجود برخی پیچیدگی‌ها بر سر راه توافق خبر می‌دهند.

در این میان و در حالی که باز کردن گره‌های ترامپ بر این توافق انرژی زیادی از مذاکره کنندگان را به خود اختصاص داده است،  مقامات رژیم صهیونیستی و همچنین طیف جمهوریخواه تندرو به تکاپو افتاده اند به امید آنکه از بازگشت بایدن به برجام و لغو تحریم‌ها ممانعت کنند، آنها در حال آزمودن آخرین شانس خود برای ضربه زدن به مذاکرات وین هستند.

جمهوری خواهان کنگره آمریکا اصلاحیه‌ای را تنظیم کرده‌اند که با ضمیمه شدن به یکی از مصوبه‌های مرتبط، دولت بایدن را متعهد خواهد کرد بدون تاییدیه کنگره وارد هیچ توافقی با ایران نشود و تغییری در به کارگیری تحریم‌های آمریکا علیه ایران انجام ندهد.

بر اساس گزارش واشنگتن فری بیکن، قانونی در سنای آمریکا تصویب می‌شود که دولت جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا را ملزم خواهد کرد پیش از امضای یک قرارداد با ایران، تاییدیه کنگره را داشته باشد. اگر این اصلاحیه تصویب شود مانع بزرگی در مسیر اجرایی شدن طرح دولت بایدن برای بازگشت به توافق هسته‌ای خواهد بود.

همزمان با پیشرفت مذاکرات در وین، این اصلاحیه در صورت تصویب در کنگره آمریکا، مانع از امضا کردن هر گونه توافق جدید، بدون تایید کنگره خواهد شد. با وجود چند دستگی‌های بدنه کنگره، احتمالا این اصلاحیه تحت حمایت حزب جمهوری خواه قرار گرفته و با مخالفت دموکرات‌ها رو به رو می شود.

سناتور رون جانسون که  این اصلاحیه را تنظیم کرده تاکنون حمایت سناتورهایی مانند جیمز ریچ، تد کروز، مارکو روبیو و جانسون بوراسو را بدست آورده است. این سناتورها مخالف دیپلماسی دولت بایدن با ایران هستند. این یکی از اولین اقدامات محسوس جمهوری خواهان سنای آمریکا برای ممانعت از بازگشت آمریکا به توافق هسته ای به شمار می‌رود.

به نظر می‌رسد جمهوری‌خواهان کنگره نتوانسته اند از اشتباهات و شکست‌های خود درس در دوره ترامپ بگیرند. در عین حال این سناتورهای جمهوری خواه به شدت تحت فشار لابی های صهیونیستی هستند و تلاش می کنند از طریق کنگره دولت بایدن را تحت فشار قرار دهند. تلاش برای بازگشت به سیاست فشار حداکثری از جهاتی نشان دهنده استیصال آنهاست چرا که این سیاست در دولت ترامپ نه تنها نتوانست عاملی برای نرمش ایران در مقابل شروط غیرمنطقی دولت ترامپ شود بلکه ایران اکنون به اذعان غربی‌ها پیشرفتهای زیادی در زمینه برنامه هسته ای کسب کرده است.

پیشرفت مذاکرات در وین مقامات رژیم صهیونیستی و جمهوری خواهان را به تحرک واداشته است و در روزهای اخیر تلاش می کنند تا مذاکرات را با بن بست مواجه کنند. جدا از کارشکنی های مقامات رژیم صهونیستی، جمهوریخواهان در داخل آمریکا شانس خود را برای ناکام گذاشتن مذاکرات می‌آزمایند.

در این زمینه رضا نصری حقوقدان بین‌الملل معتقد است: لابی‌های ایران‌ستیز در واشنگتن قصد دارند از دو حربه استفاده کنند. اول به کارگیری ترفندهای آئین‌نامه‌ای و حقوقی علیه توافق؛ ایجاد یک فضای روانی که در آن هرگونه «همسویی با ایران» حاوی هزینه سنگین سیاسی باشد.

نصری برنامه این لابی‌ها را بالا بردن تهدید در کارشکنی شرکت‌های خصوصی دانسته و البته معتقد است تحقق این برنامه‌ها به همین آسانی نیست! چون مخالفان برجام یک کارنامه مملو از شکست در پرونده دارند و جریان موافق برجام در مقابل آن‌ها مقاومت خواهد کرد. اینکه تا چه میزان این لابی‌ها موفق خواهد شد علیه «سیاست خارجی» رسمی و اعلان‌شده دولت بایدن سنگ‌اندازی کنند، بستگی به این دارد که در این زورآزمایی تا چه حد موفق به «فضاسازی» شوند.

دولت بایدن نیز از جلب نظر جمهوری خواهان تندرو ناامید شده و مستقلا تلاش‌های خود را برای بازگشت به برجام آغاز کرده است موضوعی که به مذاق تندروها خوش نیامده و به همین دلیل به دنبال کارشکنی در اقدامات دولت بایدن هستند.