سیاست خارجی دولت جدید
کیهان/ ۱- اولین نشست خبری رئیس‌جمهور منتخب مردم ایران بعد از گذشت چند روز هنوز نَقل محافل سیاسی–رسانه‌ای جهان است. برخی مراکز سیاسی- رسانه‌ای تلاش دارند تا از سیاست خارجی دولت جدید ایران رمزگشایی و برخی دیگر علیه آن عقده‌گشایی کنند. مواضع رئیس‌جمهور منتخب در اولین نشست خبری و سخنان چند روز اخیر وی را حقیقتاً باید تصویری از یک دولت کارآمد و انقلابیِ برآمده از اصول و ارزش‌های اسلامی و اندیشه‌های ناب بنیان‌گذار جمهوری اسلامی و مکتب زلال شهید سلیمانی توصیف کرد.
۲- آنچه از فضای سیاسی-رسانه‌ای و مجازی داخلی برداشت شد، نشان می‌دهد که مردم از مواضع آقای رئیسی قانع و امیدوار شدند. رئیس‌جمهور منتخب نشان داد در عین حالی که تلاش خواهد کرد وضعیت کسب‌وکار و معیشت مردم و مشکلات کشور را از طریق توان متخصصان و به‌ویژه جوانان غرورآفرین و منابع سرشار داخلی بدون امید به خارج از کشور کاهش دهد، اما تعامل با جهان و به‌خصوص با همسایگان و کشورهای منطقه، چه در آسیا و چه در خلیج‌فارس را هم در دستور کار خود دارد. ایران با ۱۵ کشور همسایه، بعد از روسیه و چین بیشترین همسایگان را در جهان دارد که دارای بیش از یک تریلیون دلار واردات در سال هستند.
۳- در فضای سیاسی- رسانه‌ای خارجی درحالی‌که انتخابات و انتخاب مردم ایران مورد استقبال کشورهای همسایه و منطقه و دیگر کشورها از آمریکای لاتین تا آفریقا و آسیا قرار گرفته، آمریکا و رژیم صهیونیستی و چند کشور اروپایی به‌عنوان دشمنان ملت ایران و رسانه‌های آنها از مواضع رئیس‌جمهور منتخب مردم به‌شدت عصبانی شدند. لذا تلاش دارند با برجسته‌سازی عدم ارسال پیام از سوی چند کشور غربی، استقبال جهان از انتخابات ایران را تحت‌الشعاع قرار دهند. عدم ارسال پیام تبریک چند کشور اروپایی و واکنش سلبی کاخ سفید در کنار استقبال سران کشورهای مختلف از انتخاب آقای رئیسی و ارسال پیام تبریک بیش از ۱۰۰ رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر و رئیس‌مجلس و مقام عالی‌رتبه بین‌المللی و سیاسی جهان خود نشان از عصبانیتِ چند کشور غربی که با فضاسازی رسانه‌ای، خود را جامعه به‌اصطلاح جهانی می‌خوانند، دارد. البته این حجم از ارسال پیام تبریک خود نشان از تأیید مواضع اصولی سیاست خارجی رئیس‌جمهور جدید در منطقه و صحنه بین‌المللی از سوی کشورهای مختلف در مقابل آمریکا دارد. عصبانیت آمریکایی‌ها هم روی این مسئله است که چرا رئیس‌جمهور منتخب مردم ایران آمریکا را به چالش کشید و بر حفظ عزت و کرامت ملت ایران و حل مشکلات با تکیه بر توان داخلی و گسترش روابط با همسایگان تأکید کرده است، آن‌گونه که در رسانه‌های مختلف از جمله با سی‌ان‌ان ادعا و اذعان داشتند: «همه ما دوست داریم ایران بخشی از نظم جهانی ما باشد اما یک حریف قَدَر برای ما شده و کار کردن با چنین کشوری سخت است»! عمق عصبانیت آنها را نیز می‌توان از گزارش زنده خبرنگار سی‌ان‌ان از سخنرانی آقای رئیسی در مشهد بیشتر درک کرد که اذعان داشت «یکی از چیزهایی که ناظران بین‌المللی را متعجب کرده، دید روشن آقای رئیسی درباره سیاست خارجی است که آن را پویا و فعال خواهد کرد و مردم ایران می‌خواهند کشورشان یک کشور مقتدر و مهم در منطقه باشد». وی تأکید می‌کند «وقتی به سخنرانی رئیس‌جمهور جدید ایران گوش کردیم به این نتیجه رسیدیم که اولویت وی احیای اقتصاد این کشور است». رسانه‌های غربی از جمله کوریره ولاسرا پرتیراژترین روزنامه چاپ ایتالیا هم اذعان کردند «ایران رئیسی، برخلاف ایران روحانی، یک کشور سرفراز و مقاوم است که حاضر نیست از دستاوردهای خود چشم‌پوشی کند». همه این اذعان‌ها و ادعاها، یعنی اینکه دولت جدید ایران منفعل و دنباله‌روی آمریکا و چند کشور غربی و معطل آنها نخواهد بود. نکته جالب اینکه در فضاسازی‌های رسانه‌های بیگانه، بدون توجه به ارسال ده‌ها پیام تبریک از سوی سران کشورهای جهان از جمله کشورهای منطقه، ادعا می‌کنند کشورهای زیادی در منطقه از انتخاب مردم ایران نگران‌اند، اما بعد فقط اسم دو کشور اسرائیل و عربستان را می‌آورند!
۴- رئیس‌جمهور منتخب ایران به آمریکا و کشورهای اروپایی پیام داد که با تغییر وضعیت ایران با حضور حماسه‌ساز مردم، معادلات بین‌المللی از جمله نگاه ملت‌ها از غرب، به شرق در حال تغییر است و برای هرگونه تعاملی با جمهوری اسلامی، باید خود را با شرایط جدید تطبیق دهند و نشان داد که سیاست دولت ایران از «دیپلماسی سیاسی منفعل» با «انتظار برداشتن تحریم‌ها از سوی دشمنان» به «دیپلماسی اقتصادی فعال با کشورهای همسایه» در جهت «خنثی‌سازی تحریم‌ها» تغییر کرده، نظیر آنچه بعد از خودکفایی در تولید ماسک و واکسن کرونا و بی‌نیازی از واردات آنها رخ داد و آمریکا ژست حقوق بشری به خود گرفت و مجبور شد ادعا کند تحریم‌ها علیه این دو قلم پزشکی را لغو می‌کند
۵- اوج نشست خبری آقای رئیسی پاسخ «خیر» به ملاقات با رئیس‌جمهور آمریکا بود که این یک کلمه خود ابعاد مختلفی و پیام‌های سیاستمدارانه بسیاری، هم در داخل کشور و هم برای ملت‌های منطقه و کشورهای جهان داشت. اولین پیام این یک کلمه این بود که مبنای مواجهه دولت جدید ایران با آمریکا دیدارها و قدم زدن‌ها و لبخندهای ظاهری و به هر قیمتی نیست، بلکه همان سیاست اصولی بنیان‌گذار جمهوری اسلامی بدون هیچ‌گونه تغییر و تحریفی است که تأکید داشت «خیال نکنید که روابط ما با آمریکا برای ما یک صلاحی دارد. آنها احتیاج دارند که با ما روابط داشته باشند؛ ما چه احتیاجی به آمریکا داریم». همان سیاست بدون ضدونقیضی که حضرت امام(ره) بعد از تحقیر کارتر و ریگان، دو رئیس‌جمهور آمریکا از دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه گفت «این تازه اول کار است و ملت ایران تا آخر آمریکا را تحقیر خواهد کرد» و تا آخر عمر مبارک‌شان هم بر «سازش‌ناپذیری» و «تسلیم‌ناپذیری» ملت ایران در مقابل آمریکا تأکید داشت. لذا این یک کلمه «خیر» نشان داد که راز بزرگ‌ترین معمای سیاسی عصر جدید یعنی رابطه ایران و آمریکا نه با تحریم‌ها و نه با دیپلماسی و نه با تهدید نظامی گشوده نخواهد شد و تنها کلید آن، سخنان عمیق و روشنگرانه امام(ره) است که فرمود «آمریکا تا آدم نشود...»! ثانیاً این «خیر» یعنی اینکه به فرمایش رهبری «وظیفه ما در مقابل شهادت حاج قاسم سلیمانی این است که حضور فساد برانگیز آمریکا در منطقه تمام بشود». ثالثاً این «خیر» برگرفته از عدم پاسخ رهبر معظم انقلاب به پیام ترامپ بود که توسط نخست‌وزیر ژاپن فرستاده بود. رابعاً این «خیر» جواب بایدن بود که وقتی از او سؤال کردند آیا حاضرید تحریم‌های ایران را بردارید؟ یک کلمه گفته بود «نه»! خامساً این «خیر» نشان داد زمان انفعال و سکوت در مقابل یاوه‌گویی‌ها و توهین‌های آمریکایی‌ها علیه ملت ایران با نگاه عمیق و دقیق رئیس‌جمهور منتخب به مواضع آمریکا به‌عنوان ام‌المصائب دنیا، به پایان رسیده و دیگر اجازه داده نخواهد شد با برداشت‌های سطحی از چگونگی برخورد با آمریکا، با عزت و رفاه و آسایش و آرامش مردم بازی شود. سادساً این «خیر» پاسخی عزتمندانه و محکم به توهین‌های وزارت خارجه آمریکا و جیک سالیوان مشاور امنیت ملی بایدن به ملت ایران بود که یک روز قبل از نشست خبری آقای رئیسی، انتخابات ایران را «ساختگی» و ملت ایران را «تروریست» خواندند و ادعا کرده بودند «آمریکا حق دارد ایران را به هر دلیل تحریم کند»! سابعاً آقای رئیسی این نکته را نیز در ذهن داشت که بایدن چند روز قبل‌تر بلافاصله بعد از دیدار با پوتین تحریم‌های گسترده‌تری علیه روسیه اعلام و اعمال کرد و نشان داد هدف او از دیدار با دیگران، هدفی ظاهری برای بهره‌برداری سیاسی-رسانه‌ای و نه احترام متقابل برای حل چالش‌های موجود است. ثامناً پیامی بود به کشورهای همسایه و دوست که دیگر آمریکا اولویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی و کدخدا نیست.
۶-رئیس‌جمهور منتخب ملت ایران با خارج کردن برجام از مرکزیت و محوریت سیاست خارجی و حل مشکلات کشور که «ملت ایران از آن خاطره خوشی ندارد» و با تأکید بر اینکه «ارتباط سفره مردم را با دلار و خارج از کشور قطع می‌کنیم»، به‌خوبی سیاست خارجی دولت خود را ترسیم کرد. لذا به نظر می‌رسد از یک‌سو در دولت جدید تکلیف برجام هرچه سریع‌تر مشخص شود و یا آمریکا همه تحریم‌ها را برخواهد داشت و یا برجام برای همیشه به تاریخ خواهد پیوست و ملت ایران دیگر معطل آن نخواهند بود و از سوی دیگر با تغییر احتمالی ساختار وزارت خارجه، گسترش روابط با همسایگان و کشورهای منطقه وارد مناسبات و گفتمان جدیدی می‌شود و با تقویت اعتماد متقابل، الگویی فراتر از تنش‌زدایی در دستور کار دولت جدید قرار می‌گیرد.
۷- اما در پایان این نکته بسیار قابل تأمل است که برخی رسانه‌های منطقه با‌اشاره به تحریم رهبری و رئیس‌جمهور منتخب ایران از سوی آمریکا، اذعان داشتند «از نظر ملت‌های منطقه‌این افتخار است فردی رئیس‌جمهور ایران شده که مثل خود ملت ایران مورد تحریم است، برخلاف آنچه در دولت فعلی ایران برخی مسئولان تابعیت آمریکایی دارند و فرزندان آنها در آمریکا و اروپا زندگی می‌کنند»! لذا اینکه رئیس‌جمهور منتخب تأکید داشت که دولت او «دولت وطن‌دوست است»، در حقیقت‌اشاره به این داشت که اجازه نخواهد داد نفوذی‌های وطن‌فروش نظیر آنچه در ۸ سال گذشته شاهد آن بودیم، در سیستم اجرایی کشور و به‌ویژه در بدنه وزارت امور خارجه رسوخ و برای کشور تهدید زایی و بر سر راه‌حل مشکلات مردم مانع‌زایی کنند.
دکترمحمدحسین محترم
دیدگاه تان را بنویسید