کاخ سفید بر سر دوراهی بزرگ
مقامات کاخ سفید بازی تبلیغاتی جدیدی را با هدف مقصر جلوه دادن کشورمان در مذاکرات وین آغاز کرده‌اند.
مقامات کاخ سفید بازی تبلیغاتی جدیدی را با هدف مقصر جلوه دادن کشورمان در مذاکرات وین آغاز کرده‌اند.
اگرچه جوبایدن، رئیس‌جمهور آمریکا و همراهانش تصور می‌کردند جمهوری اسلامی ایران تحت هر شرایطی، با خواسته‌های واشنگتن و تروئیکای اروپایی و محدودیت‌های اعمال‌شده از سوی آن‌ها در پروسه بازگشت به برجام موافقت خواهند کرد اما اکنون، به‌وضوح متوجه شده‌اند که ایران عجله‌ای برای احیای توافق هسته‌ای ندارد. به عبارت بهتر، بایدن و همراهانش به خوبی آگاه شده‌اند که خطوط قرمز ایران در مسیر احیای برجام، جابه‌جا نخواهد شد.
اکنون اکثر تحلیلگران آمریکایی بر این باور هستند که «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا گزینه‌های دیپلماتیک چندانی غیر از مجاب کردن ایران به اجرای کامل توافق هسته‌ای برجام ندارد. خبرگزاری رویترز در یکی از تحلیل‌های خود به نقل از مقام‌های سابق و فعلی آمریکایی و اروپایی نوشته؛ جو بایدن برنامه جایگزین چندانی به جای مجاب کردن ایران به ازسرگیری پایبندی به توافق هسته‌ای حاصل‌شده در سال ۲۰۱۵ در اختیار ندارد و تمامی گزینه‌های دیگر، سخت‌ترند.به عبارت بهتر، رسانه‌های آمریکایی متفق‌القول هستند که قدرت مانور بایدن و همراهانش در تقابل با ایران محدودتر از آن چیزی است که کاخ سفید تصور می‌کند!
وقفه مذاکرات و نگرانی‌های بایدن
اکثر تحلیلگران غربی معتقدند که ایجاد وقفه در مذاکرات هسته‌ای، منجر به بروز نگرانی‌های شدیدی در میان مقامات کاخ سفید شده است.رویترز در این خصوص می‌نویسد؛«جو بایدن برنامه جایگزین چندانی به جای مجاب کردن ایران به ازسرگیری پایبندی به توافق هسته‌ای حاصل‌شده در سال ۲۰۱۵ در اختیار ندارد و تمامی گزینه‌های دیگر، سخت‌ترند.گویا ایران تصریح کرده است که آمادگی از سرگیری این مذاکرات را قبل از روی کار آمدن دولت جدید ندارد. »
در هر حال، وقفه به وجود آمده در مسیر مذاکرات وین، قطعا به سود دولت آمریکا نیست. در جریان برگزاری سلسله مذاکرات هسته‌ای اخیر ، دولت بایدن سعی کرد با بهانه‌تراشی‌های متعدد و استناد کاذب به محدود بودن قدرت مانور کاخ سفید در رفع تحریم‌های غیرقانونی ایران، مانع از «احیای واقعی برجام» شود. همچنین آمریکا در مقابل درخواست قانونی و منطقی سه کشور ایران، روسیه و چین در خصوص ارائه تضمین و راستی آزمایی در قبال احیای برجام خودداری کرده است. تغییر برچسب تحریم‌ها از سوی دولت ترامپ، بر اساس یک منطق قانونی در حوزه حقوق بین‌الملل صورت نگرفته و محصول یک‌جانبه‌گرایی وی در مواجهه با سند برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد بوده است. به عبارت بهتر، اگر خروج آمریکا از برجام ، وضع تحریم‌های قبلی و جدید علیه ایران و متعاقبا تغییر برچسب تحریم‌ها معلول توافق اعضای کمیته مشترک برجام یا اعلام شکست کامل برجام توسط سازمان ملل متحد بود، اکنون طرح گام به گام می‌توانست موضوعیت داشته باشد، اما ازآنجاکه تمامی این اقدامات غیرقانونی نشئت‌گرفته از نقض تعهدات آمریکا در برجام ، آن هم به صورت غیرقانونی و یک‌جانبه بوده است، قطعا نمی توان از طرح گام به گام جهت احیای برجام سخنی به میان آورد.
نگاه غیرحقوقی دولت بایدن به برجام
واشنگتن در این خصوص مرتکب یک «کنش غیرحقوقی» شده و قطعا بازگشت به تعهدات برجامی نیز حداقلی‌ترین اقدام برای جبران این کارشکنی محسوب می‌شود. با همه این اوصاف، دولت بایدن هرگز زیر بار این گزاره منطقی نرفته است. شاید یکی از اصلی‌ترین دلایلی که بایدن و همراهانش در مقابل خواسته‌های حقوقی و منطقی ایران در مذاکرات مقاومت می‌کردند، تصور آن‌ها نسبت به فضای داخلی ایران بوده است! شاید بایدن تصور می‌کرد که ایران به هر قیمت ممکن درصدد احیای توافق هسته‌ای می‌باشد، با این حال اکنون مسجل شده که چنین تصوری کاملا اشتباه بوده است! بدون شک تا زمانی که دولت آمریکا تصمیمات لازم برای احیای برجام را اتخاذ نکند و به مطالبات بر حق ایران ، خصوصا رفع تحریم‌های مغایر با برجام و راستی آزمایی لازم (در قبال بازگشت آمریکا به برجام ) تن ندهد، خبری از احیای توافق هسته‌ای نخواهد بود. ایران نشان داد که در این مذاکرات، قصد ندارد به واشنگتن و تروئیکای اروپایی امتیاز دهد.
محصول ۶ دور مذاکره در وین
باید تصریح کرد که با وجود گذشت ۶ دور مذاکرات و مشخص شدن مواضع طرفین و طرح مطالبات لازم در خصوص احیای توافق هسته‌ای،طرف آمریکایی هنوز تصمیم نهایی خود را جهت بازگشت به این توافق اتخاذ نکرده است. مذاکرات وین در برجام از فروردین‌ماه سال ۱۴۰۰ با هدف بازگرداندن آمریکا به توافق هسته‌ای برجام و مجاب کردن ایران به متوقف کردن اقداماتش در جهت کاستن از تعهدات برجامی خود آغاز شد. جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده با توجه به خروج آمریکا از برجام با نمایندگان این کشور گفت‌وگو نمی‌کند. آمریکایی‌ها از طریق سایر طرف‌های حاضر در مذاکرات، از مواضع ایران مطلع می‌شوند.ششمین دور این مذاکرات، از روز ۲۲ خردادماه آغاز شد و تا روز یک‌شنبه ۳۰ خردادماه ادامه داشت. «سید عباس عراقچی» معاون وزیر امور خارجه و رئیس هیئت ایرانی شرکت‌کننده در مذاکرات وین در آن زمان گفت: ملاک ایران رسیدن به یک توافق خوب است. او درباره روند مذاکرات گفت: «به اواخر کار نزدیک شدیم، ولی مسیر باقی‌مانده ساده نخواهد بود.»
چرا گزینه‌های دیگر برای آمریکا دشوار است؟
سؤال مهم دیگر اینکه چرا گزینه‌هایی به غیر از بازگشت به برجام برای آمریکا دشوار به نظر می‌رسد؟یک مقام ارشد آمریکایی که به شرط عدم افشای نامش با خبرگزاری رویترز مصاحبه کرد ، گفت: «فکر می‌کنم همه گزینه‌های دیگر برای ما بدترند.به همین دلیل است که ما از مدت‌ها پیش گفته‌ایم که بهترین گزینه بازگشت به پایبندی توافق هسته‌ای است. این تحلیل ما است.»
خبرگزاری رویترز نوشته یکی از گزینه‌های جایگزین برجام که مقام‌های سابق آمریکایی و اروپایی عنوان «بیشتر در برابر بیشتر» را برای آن به کار می‌برند بر این گزاره مبتنی است که ایران درازای برخورداری از تخفیف‌های بیشتر تحریمی، محدودیت‌های بیشتر علیه برنامه هسته‌ای خودش را بپذیرد.رسانه انگلیسی نوشته مذاکره بر سر چنین توافق گسترده‌ای دشوارتر از احیای برجام است، زیرا دستکم مفاد آن توافق، مشخص شده‌اند.بر اساس آنچه رویترز گزارش داده است، گزینه جایگزین دیگر، طرح «کمتر در برابر کمتر» نام دارد و اساس آن بر کاستن از محدودیت‌های ایران در برابر تخفیف‌های تحریمی کمتر برای این کشور استوار است.
دیدگاه تان را بنویسید