تجزیه ؛ نقشه روس ها برای افغانستان
آرمان ملی: جنگ میان پنجشیر و طالبان ادامه دارد و طالبان ادعا دارد مناطقی از پنجشیر را تصرف کرده است که جبهه مقاومت به کلی آن را رد می‌کند و گفته است طالبان متحمل تلفات سنگینی شده است.
از سوی دیگر در کابل با تیراندازی شبه‌نظامیان طالبان عده‌ای کشته و زخمی شده‌اند و برخی ولایت‌ها تظاهرات مردم را به خود دیده‌اند. به نظر می‌رسد پیش از به نتیجه رسیدن جنگ میان طالبان و پنجشیر تاثیراتی از این جریان در دیگر نقاط افغانستان قابل مشاهده است که در این رابطه و برای پیش‌بینی نتیجه آنچه در افغانستان می‌گذرد «آرمان ملی» با پیرمحمد ملازهی، تحلیلگر ارشد مسائل افغانستان، به گفت‌وگو پرداخته است که در ادامه می‌خوانید. اعــلام دولت از ســوی طالبان هنــوز صورت نگرفتـــه و در کابل تیرانــدازی‌هایی که هنوز علت آنها مشخص نیسـت چندین کشته برجای گذاشته. آیا جنگ در پنجشیر فارغ از نتیجه تاثیراتی بر افغانستان و دیگر اعمال طالبان داشته است؟ طالبان تصمیم قطعی دارد تا به هر قیمتی پنجشیر را تصرف کند و از سوی دیگر در جبهه مقابل نیز تصمیم قطعی بر این است که مقاومت حفظ شود. در این فضای ایجاد شده پنجشیر به لحاظ جغرافیای طبیعی قابل دفاع است اما اینکه تا چه زمانی بتوانند دفاع کنند مساله‌ای جدی است، چرا که حالا پنجشیر در محاصره کامل قرار دارد و مساله بسیار تعیین کننده دیگر این است که آیا سایر کشورها حاضر خواهند بود کمک موثری به جبهه مقاومت پنجشیر کنند یا خیر. در شرایط محاصره مشکلات این منطقه افزایش پیدا خواهد کرد؛ ظرفیت طبیعی مواد غذایی و امکان زیست برای یک جمعیت حدود 150 هزار نفری است و حالا تامین غذا و دارو دشوار است و برق و آب نیز به دست طالبان قطع شده است. واقعیت این است که اگر این جریان شکل گرفته بتواند دوام آورد و طالبان این منطقه را تصرف نکند، انگیزه‌ای برای گروه‌های دیگری در خارج از تنگه پنجشیر و افرادی که ناراضی از به قدرت رسیدن طالبان هستند خواهد شد و در آن صورت آنها نیز دست به سلاح می‌برند و درگیری افزایش پیدا می‌کند و به مقاومتی سراسری و جنگ داخلی تبدیل می‌شود. در آن صورت آینده افغانستان مشخص نخواهد بود. برخی بر این باورند که اگر جنگ داخلی در آن سطح در بگیرد، راه‌حل همان چیزی است که روس‌ها پیشنهاد کردند؛ تجزیه افغانستان. بنابراین مساله بسیار حساس است، اگر طالبان بتواند منطقه را تصرف کند امارت اسلامی را در سراسر افغانستان اعلام می‌کند. اما در حال حاضر در میان خود طالبان بحث بر این موضوع است که، همان‌طور که شبکه حقانی می‌خواهد، امارت اسلامی را در سراسر افغانستان اعلام کنند یا، بنابر آنچه ملا برادر می‌خواهد، افراد دیگری را از قومیت‌های دیگر حتی برای مدتی موقت به عنوان تکنوکرات‌ها و برای کارهای اداری بپذیرند. شرایط بسیار حساس است اما تثبیت شده نیست و بسیار سیال است و هر لحظه ممکن است این سیال بودن معادلات را بر هم بزند و درگیری به نفع طرفی دیگر تمام شود. اما در این لحظه ظاهرا طالبان نتوانسته‌اند وارد دره شوند، آنها در یک منطقه وارد شده‌اند اما پس از دادن تلفات سنگین مجبور به عقب‌نشینی شده‌اند و اکنون در حال متمرکز کردن نیروها در سطح وسیع‌تر هستند. همین مساله کم شدن تعداد نیروهای طالبان در نتیجه رفتن به یک منطقه و شکست و عقب‌نشینی آنها می‌تواند باعث ایجاد انگیزه در مردم دیگر برای قیام شود. من چندان باور ندارم مقاومت پنجشیر به زودی خنثی شود و از سوی دیگر به گسترش آن در دیگر مناطق نیز چندان در شرایط کنونی خوشبین نیستم. اما اگر آنها بتوانند دوام بیاورند و حملات طالبان را دفع کنند و آنها تا پیش از روشن شدن تکلیف پنجشیر مجبور شود دولت تشکیل دهد دولت دو حالت خواهد داشت؛ یا خط فکری شورای کویته پیش خواهد رفت که باقی قومیت‌ها و مذاهب را به صورت محدود در قدرت شراکت دهند که مقداری فضا را برای پنجشیر تنگ خواهد کرد و احتمال سرایت آن را به دیگر مناطق کاهش می‌دهد و یا خط فکری شورای پیشاور و شبکه حقانی پیش می‌رود که امارت کامل اسلامی را بدون هیچ محاسبی دیگری اعلام کنند. اگر تا زمستان که برف می‌بارد و راه‌ها بسته می‌شود جریان پنجشیر مقاومت کند، احتمالا در آینده افغانستان تحول بزرگی رقم خواهد زد اما تمام این موارد را با قید احتیاط تلقی کرد، چراکه شرایط بسیار سیال است. پیروزی جبهه پنجشیر در صورت دریافت کمک‌ها و حمایت‌های خارجی محتمل خواهد بود؟ چه کشورهایی می‌توانند جزو این حمایتگران باشند؟ به نظر می‌رسد حداقـــل بخشی از کمک‌های خارجی از سوی جمعیت تاجیک کشور تاجیکستان و از طریق پل هوایی که ساخته شده در حال تامین است. این حرکت علی‌القاعده بدون مشورت تاجیکستان و روسیه امکان‌پذیر نخواهد بود. جمعیت تاجیک‌تبار افغانی قبل از مرزبندی‌ها در زمان انگلیسی‌ها در نزدیکی آمودریا زندگی می‌کردند و در آن معامله این مناطق به امپراطوری تزاری روسیه واگذار شدند و حالا مردم در یک طرف مرز در افغانستان با تاجیکان سوی دیگر مرز اغلب رابطه خانوادگی دارند و از خانواده‌های یکسان هستند. حالا این ارتباطات نقش مهمی می‌توانند داشته باشند. اگر این حمایت صورت گیرد امکان مقاومت در دره پنجشیر افزایش پیدا خواهد کرد و طالبان حداقل به سادگی نمی‌تواند آن‌جا را تصرف کنند. اعلام امارت اسلامی قرار بود دو روز پیش بعد از نماز جمعه صورت گیرد و عقب افتادن آن نشان می‌دهد تصمیم قطعی گرفته‌اند که پنجشیر را به هر قیمت تصرف کنند و برجای ماندن هر تعداد کشته برای آنها اهمیت نخواهد داشت. در این میان باید دید نیروهای پنجشیر تا چه اندازه می‌توانند مقاومت کنند و تا چه اندازه کمک‌های خارجی دریافت می‌شود و دیگر قومیت‌ها مثل تاجیک‌های خارج از دره پنجشیر، ازبک‌ها و هزاره‌های شیعه مذهب که متاسفانه وضعیت خیلی خوبی ندارند با آنها همراه خواهند شد. این هزاره‌های شیعه مذهب در این معامله فریب خورده‌اند و همچنان ساکت مانده‌اند و نمی‌دانند در آینده با چه وضعیتی رو به رو خواهند بود. در مجموع اگر مقاومت بتواند شکل گیرد و از دره پنجشیر به دیگر شهرها و استان‌ها گسترش پیدا کند، برداشت من این است که موضع روس‌ها نیز حمایت از آنها خواهد بود. اما آمریکاییــان با طالبان معامله کرده‌اند و غرب تغییری در مواضع خود نخواهد داد، آنها می‌خواهند جریان رادیکال اسلامی در افغانستان حاکم شود و این جریان اهداف آنها را علیــه کشورهای رقیب آمریکا عملی کند. با در نظر گرفتن این مجموعه و سیالیت تحولات، چند روز آینده برای آینده مردم و حاکمیت افغانستان بسیار تعیین کننده خواهد بود و مشخص خواهد کرد امارت اسلامی در سراســر افغانستان تشکیل می‌شود یا دیگران نیز در قدرت شریک خواهند بود.
دیدگاه تان را بنویسید