بررسی قیمت روز ورق سیاه و مشخصات و کاربردهای آن

قیمت روز ورق سیاه به چه عواملی بستگی دارد؟

وزن ورق مهم‌ترین عاملی است که قیمت ورق سیاه را تعیین می‌کند. لازم به ذکر است که وزن ورق طبق استانداردهای تولید مشخص می‌شود؛ که برای هر کارخانه نسبت به شرکت‌ها و کارخانه‌های دیگر متفاوت است. ازاین‌رو، استاندارد تولید و برند تولیدکننده نیز می‌توانند در قیمت مؤثر باشند. از طرفی، هرچه برند معروف‌تر و معتبرتر باشد، ارزش محصولات آن بالاتر رفته و با قیمت بیشتری در بازار معامله می‌شود. همچنین ضخامت ورق یک فاکتور بسیار مهم در تعیین قیمت  آن است. به همین دلیل، قیمت ورق آهن 10 میل نسبت به ورق‌های دارای ابعاد مشابه، بیشتر است.

می‌توان گفت قیمت تمام محصولات فولادی و آهن‌آلات از عوامل مشابهی تأثیر می‌پذیرد. در ادامه به مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر قیمت روز ورق اشاره می‌کنیم.

• میزان عرضه و تقاضا
• رونق صنایع وابسته و مصرف‌کننده ورق سیاه
• قیمت روز آهن در ایران و جهان
• نرخ ارز
• نرخ تورم
• زمان
• هزینه حمل‌ونقل
• شرایط کارخانه تولیدکننده

این عوامل، در زمان‌های مختلف تغییرات غیرقابل پیش‌بینی دارند. گاهی اوقات حتی عاملی باعث تغییر قیمت انواع ورق آهن می‌شود که در لیست بالا قرار ندارد و به‌صورت غیرمنتظره رخ می‌دهد. به‌همین‌دلیل، امکان پیش‌بینی دقیق قیمت این محصول وجود ندارد.

ورق سیاه یا ورق گرم چیست؟

یکی از متداول ترین محصولات فولادی، ورق نورد گرم یا ورق سیاه نام دارد. در تعریف متالورژیکی ورق آمده است:

به ورق ساخته شده از فولاد طی فرآیند نورد گرم Hot Rolling ، که در دمایی بالا تر از 930 درجه ی سانتیگراد (1700 درجه فارنهایت) تحت عملیات نورد فشاری قرار گرفته و در اثر این عملیات خاصیت فرم پذیری آن بهینه شده است، ورق فولادی نورد گرم یا به اختصار ورق سیاه Hot rolled mild steel گفته می شود. به دلیل این که سطح خارجی این محصولات در اثر وجود آثاری از اکسیداسیون و زنگ زدگی به حالت مات درآمده و همانند ورق های گالوانیزه و یا روغنی براق نمی باشند عبارت ورق سیاه برای این محصولات رواج پیدا کرده است.

ورق های سیاه که از عمده ترین محصولات کارخانجات بزرگ فولاد هستند دامنه ی بسیار گسترده ای در نوع فولاد، ضخامت و ابعاد دارند. رایج ترین نوع ورق فولادی تولید شده در ایران ورق های St37 و St52 می باشند. آنالیز شیمیایی این ورق ها در استاندارد DIN 17100 قابل مشاهده است. البته لازم به توضیح است این استاندارد از سال 1980 به بعد معتبر نبوده و جایگزین آن استاندارد BS EN 10025  می باشد. در این استاندارد می بایست برای گرید St37 معادل آن در استاندارد EN را جستجو نمود که با نام S235JRG2 شناخته می شود. دلیل اینکه در ایران همچنان به این فولاد St37 گفته می شود این است که تنوع محصولات فولادی آنقدری نبوده که به نام ها و اختصارات جدید و جهانی نیاز پیدا شود.

فرایند تولید ورق سیاه

مواد اولیه ساخت ورق سیاه شمش و گندله است، به این صورت که مواد اولیه در کوره‌های قوس الکتریکی با دمای 1100 درجه سانتیگراد ذوب می‌شود، در این مرحله است که با تغییر آلیاژهای به کار رفته در مواد اولیه، گریدهای متفاوتی از آن به دست می‌آید.

پس از این مرحله مواد مذاب با قرارگفتن در قالب‌های مستطیلی به شکل تختال درمی‌آید، تختال‌ها با قرار گرفتن در کوره‌هایی با درجه 1200 سانتیگرادی نرم شده و قابلیت حالت‌پذیری و شکل‌پذیری آنها افزایش می‌یابد.

 پس از قرار گرفتن تختال در حالت پیش‌گرم، نورد گرم بر روی آن انجام می‌گیرد، اما به دلیل اینکه در این مرحله پوسته‌ای از اکسید روی محصول شکل می‌گیرد که قبل از نوردکاری این پوسته‌ها پاک می‌شوند، سپس در این مرحله از فرایند تولید ورق سیاه که نورد خشن یا نورد تخت نام دارد، با عبور تختال از بین غلتک‌ها ورق‌هایی با ضخامت و ابعاد‌ مشخص تولید می‌شود که به صورت کلاف و شیت است.

سپس با حرارت دادن دوباره ورق‌ در مرحله نورد نهایی که با غلتک‌های هیدرولیک انجام می‌شود محصولی یکدست و با سطحی صاف به دست می‌آید که ضخامت آن بین 1/8 الی 3 میلیمتر است. در مرحله خنک‌کاری دمای ورق 580 درجه سانتیگراد کاهش داده می‌شود تا برای رولینگ و کلاف‌پیچی آماده و سپس راهی بازار شود.

 قابل ذکر است که ورق سیاه در ابعادی مشخص و گاه به سفارش مشتری به صورت شیت نیز تولید می‌شود. متداول‌ترین ابعاد ورق سیاه که به صورت فابریک تولید می‌شود شامل: 1000*2000 میلیمتر، 1250*2500 میلیمتر، 1000*6000 میلیمتر، 1500*6000 میلیمتر، 2000*6000 میلیمتر و 2000*1200 میلمتر است که ضخامتی بالای 15 میلمیتر دارد.

انواع ورق سیاه

ورق‌های سیاه به دو نوع رولی و شیت یا همان پلیت تقسیم می‌شوند. طول ورق‌های رولی بدون محدودیت است و می‌تواند توسط خریدار به‌صورت سفارشی تعیین شود. عرض ورق‌ها در هردو نوع برش خورده (پلیت) و رولی بین 100 تا 2000 سانتیمتر است.

مشخصات ورق سیاه

مشخصات ورق سیاه را از دو جهت می‌توان موردبررسی قرار داد:

• بر اساس وزن و ضخامت: وزن و ضخامت ورق گرم رابطه مستقیم با یکدیگر دارند. هرچه ضخامت ورق بیشتر باشد، وزن و به طبع آن، قیمت محصول بالاتر می‌رود. ورق‌های ضخیم‌تر عمدتاً از نوع صنعتی هستند و استحکام و سختی بیشتری برای کاربرد موردنظر ارائه می‌دهند.
• بر اساس ابعاد و اندازه: ابعاد و اندازه ورق بر اساس کاربرد آن در صنایع انتخاب می‌شود و تأثیر قابل‌توجهی بر روی قیمت محصول دارد.

ویژگی و کاربرد ورق سیاه

ورق‌های سیاه را بر اساس کاربرد آن‌ها به دو دسته صنعتی و معمولی تقسیم می‌کنند که به ترتیب دارای گریدهای ST52 و ST37 هستند. ورق سیاه ST37 به دلیل درصد کربن پایین‌تر، مقاومت و سختی کمتری دارد و معمولاً در مصارف ساختمانی مورداستفاده قرار می‌گیرد. ورق‌های صنعتی با گرید ST52 با سختی و مقاومت بالاتر خود توانسته به یکی از گزینه‌های عالی برای صنایعی مانند پتروشیمی تبدیل شود.

مشخصات ورق سیاه مرغوب

بهترین ورق سیاه از ورق های ST37 استاندارد با روش نورد گرم با دمای بالاتر از 930 درجه سانتیگراد تولید می‌شود. از ویژگی‌های اصلی ورق سیاه مرغوب می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

این ورق‌ها حاوی کربن پایین هستند و از چقرمگی مطلوبی برخوردارند.

این محصولات در برابر خوردگی، سایش و زنگ زدگی مقاومت خوبی دارند.

ورق‌های ST37 معمولا استحکام متوسطی دارند به همین دلیل میزان خاصیت جوش‌پذیری و شکل‌پذیری آن مطلوب است.

ورق سیاه مرغوب بر اساس استاندارد DIN17100 و یا معادل امروزی آن  BS EN 10025تولید می‌شود.

ورق ۳ میل سیاه

قیمت روز ورق سیاه ۳ میل با توجه به قیمت جهانی شمش، نوسانات ارز و میزان عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. نوسانات ارزی با افزایش قیمت تمام شده تولید به‌صورت مستقیم و با افزایش حجم تقاضا به دلیل هیجانات تورمی به صورت غیرمستقیم باعث افزایش قیمت ورق سیاه ۳ میل می شود. قیمت مواد اولیه و هزینه حمل‌ونقل از دیگر عوامل تغییرات قیمت ورق ۳ میل سیاه است. از دلایل تفاوت قیمت ورق سیاه ۳ میل در بازار هم می توان به نوع برند تولیدکننده، ابعاد و استاندارد تولید ورق را اشاره کرد.