نگرانی آمریکا از ظهور شاخه جدید القاعده در شمال غرب سوریه

ظهور این شاخه جدید وابسته به القاعده در سوریه و همچنین فعالیت شاخه‌های دیگر وابسته به این گروه در غرب آفریقا، سومالی، یمن و افغانستان نشان می‌دهد القاعده به رغم کشته شدن اسامه بن لادن و مطرح شدن گروه تروریستی داعش به عنوان یکی از قطبهای جذب عناصر افراطی در جهان همچنان یک تهدید به حساب می‌آید.

این شاخه جدید القاعده به نام گروه "حراس الدین" در اوایل سال 2018 بعد از جدایی چندین دسته از شبه‌نظامیان از یک شاخه بزرگتر دیگر در سوریه ظهور پیدا کرد. این گروه در واقع جانشینی برای "گروه خراسان" است؛ گروهی متشکل از عوامل پرسابقه القاعده که از جانب ایمن الظواهری، رهبر فعلی القاعده برای شرکت در جنگ و دست زدن به حملات به سوریه فرستاده شده بودند.

"گروه خراسان" چند سال پیش در چند سری حمله هوایی آمریکا عملا از بین رفت. با این حال گروه "حراس الدین" به عنوان جانشین گروه خراسان متشکل از حدود 2000 شبه نظامی از جمله رهبرانی کارکشته اهل اردن و مصر بوده و علاوه بر این که بزرگتر از گروه خراسان است در عین حال در مناطقی از سوریه فعال است که به شکلی سهوی از چتر حفاظتی سامانه‌های دفاع هوایی روسیه در برابر هر گونه حمله هوایی احتمالی و جاسوسی هوایی غربی ها علیه خود بهره مند می شود.

گروه "حراس الدین" به حدی از طرف آمریکا خطرناک در نظر گرفته شده که پنتاگون در ماه های ژوئن و اوت مجبور به دست زدن به اقدامی نامعمول و تماس از طریق خط تلفن ویژه نظامی با فرماندهان نیروهای روسیه در سوریه به منظور کسب اجازه برای حملات هوایی ارتش آمریکا علیه رهبران وابسته به القاعده و اردوگاه‌های آموزشی شبه نظامیان در استانهای حلب و ادلب سوریه شد.

این حملات حملاتی نادر در سمت غرب یک خط تفکیک غیررسمی میان نیروهای آمریکایی مستقر در شرق رود فرات و نیروهای روسیه و سوریه مستقر در غرب این رود محسوب می‌شوند.

اخیرا سازمان ملل در یک ارزیابی عنوان کرد، گروه شبه نظامی "هیات تحریر الشام" به عنوان یک سازمان دیگر مرتبط با القاعده در سوریه بین 12000 تا 15000 شبه نظامی داشته و دستور کارش حمله به دولت سوریه است بدون آن که بخواهد حملاتی را علیه کشورهای دیگر انجام دهد اما گروه "حراس الدین" گمان برده می شود بین 1500 تا 2000 نیروی شبه نظامی داشته باشد که نصفشان خارجی هستند و تمرکزش بیشتر بر حملات بین المللی است. کالین پی. کلارک، یک کارشناس مرکز "سوفان" که یک سازمان محقق در حوزه مسائل امنیتی جهانی است گفت: القاعده اکنون فرصتی دارد که با استفاده از آن دوباره می‌تواند دوباره خودش را در نقشه تهدیدات مطرح کند.

هر چند که این دو گروه با مبدا و ایدئولوژی یکسانی مرتبط هستند اما اختلافاتی میان آنها وجود دارد که باعث بی اعتمادی بینشان شده و به گفته تحلیلگران، این دو گروه به جاسوسی علیه یکدیگر ادامه می‌دهند.

مقامهای نظامی، اطلاعاتی و مبارزه با تروریسم آمریکا با تصدیق وجود محدودیتهایی برای فعالیت گروه"حراس الدین"، اما ابراز نگرانی می‌کنند که این گروه با داشتن آزادی برای مانور و برنامه‌ریزی حملات ، هم از نیت و هم از قابلیت لازم برای اجرای حملات علیه غرب از جمله علیه منافع آمریکا و آمریکایی‌ها برخوردار است.

پنتاگون معمولا در اظهارات علنی‌اش درباره حملات علیه رهبران القاعده در سوریه تمایزی میان "حراس الدین" و "هیات تحریر الشام" قائل نمی شود اما تحلیلگران آمریکایی می گویند از نظر آنها گروه "حراس الدین" تهدید بزرگتری علیه غرب محسوب شده و اغلب آنها هستند که هدف حمله آمریکا قرار میگیرند.

دولت ترامپ اقدامات دیپلماتیک و اطلاعاتی علیه "حراس الدین" را افزایش داده است. ماه جاری میلادی وزارت امور خارجه آمریکا این گروه را به عنوان یک سازمان تروریستی تعیین و جایزه ای تا سقف پنج میلیون دلار برای اطلاعات درباره سه تن از رهبران این گروه "که سالها در القاعده فعال بوده و به الظواهری وفادار مانده‌اند" اعلام کرده است.

بر اساس ارزیابی های وزارت امور خارجه آمریکا و سازمان ملل، گروه "حراس الدین" در ابتدا به دنبال این بود که خود را با هویت سوری معرفی کند و بنا بر این یک سوری به نام "فاروق السوری" که در عین حال به دو نام دیگر شامل "سمیر حجازی" و "ابوهمام الشامی" شناخته می‌شود، به عنوان رهبر کلی این گروه تعیین شد. بر طبق همین ارزیابی‌ها، او در دهه 1990 در افغانستان جنگیده و سابقه آموزش دادن به شبه نظامیان القاعده در عراق را نیز داشته است. قبلا گزارشهایی در خصوص کشته شدن او منتشر شد اما در این گزارش ها تفاوتهایی در خصوص زمان و نحوه کشته شدن او وجود داشت.

همچنین دومین رهبر این گروه به نام "ابو عبد الکریم المصری" مشهور به "کریم" معرفی شده که اصالت مصری دارد. گفته شده که او در سال 2018 عضو تیم رهبری گروه "حراس الدین" بوده و به عنوان واسطه میان این گروه و "جبهه النصره" فعالیت داشته است.

نفر سوم نیز با نام "سامی العریدی" همچنین مشهور به "ابو محمد الشامی" که یک تبعه اردنی است معرفی شده است. وزارت خارجه آمریکا ارزیابی کرده است: او سابقا در دسیسه های حمله به آمریکا و اسرائیل دست داشته است.

بر طبق ارزیابی سازمان ملل، در گروه "هراس الدین" تروریستهای خارجی از مناطق آسیای مرکزی و مراکش نیز حضور دارند.