ریشه گرفتاری بشریت

به گزارش ایسنا، آیت‎الله سیدمحمد حسینی‌زنجانی در جلسه اخلاق با اشاره به روایت شریفه از پیامبر عظیم‌الشان اسلام مبنی بر اینکه «یوخذ الناس یوم القیامه بثلاثه اما شبهه فی الدین او هوی نفس او لحمه عصبیه» که ایشان منشا گرفتاری بشریت در قیامت در این روایت را به سه دسته متصل می‌کند، اظهار کرد: انسان اگر جهنمی می‌شود اعتقادات ضعیفی دارد، شبهه در دین دارد پس باید شبهه در دین را برطرف کند، به ویژه محصلان حوزوی که در این صراط تبلیغ هستند به این نکته توجه ریشه‌ای بکنند، به این معنی که اکثر مردم دین‌شان بر مدار تبلیغ می‌چرخد، آباء و اجداد ما چنین کردند ما هم چنین می‌کنیم.

این مرجع عالم تشیع با تاکید بر اینکه یکی از عواملی که بنا بر حدیث منقول از نبی گرامی اسلام (ص) موجبات گرفتاری ما در قیامت را فراهم می‌آورد، شبهه در دین است، تصریح کرد: به هژیر سبزواری اعتراض می‌کنند که شما چقدر به مسائل دینی می‌پردازید و در رابطه با شبهات کار می‌کنید. ایشان پاسخ منطقی به این پرسش داده و می‌گوید: «ما سراغ شبهه‌ها نمی‌رویم، شبهه‌ها سراغ ما می‌آیند».

وی ادامه داد: به بیان امروزی حضرت رسول (ص) کدها را به ما می‌دهند و تاکید می‌کنند ما از شبهه در دین آسیب خواهیم دید، هم خودمان ضربه می‌خوریم و هم به دیگران ضربه می‌زنیم. این نکته اساسی است که محصلان حوزوی که در این صراط قرار گرفته‌اند به این مهم توجه ویژه مبذول دارند و هم در خودسازی خویش این مهم را مورد توجه قرار دهند.

آیت‌الله حسینی‌زنجانی سپس به تشریح بخش دوم حدیث «او هوی نفس» اشاره دارد پرداخت و گفت: این نکته خیلی مهم است که ما وقتی پا به عرصه وجود می‌گذاریم هوی نفس هم همراه ما متولد می‌شود و اما هوای نفس چیست؟ یعنی آن چیزی که در مقابل امر خدا است. همین که «من» آمد هوای نفس بر ما غلبه پیدا می‌کند. معیار رضای الهی است. وقتی هوای نفس بر انسان غلبه پیدا کند دین تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد، لذا پیامبر (ص) می‌فرمایند خداوند متعال دستور به زهد می‌دهد. زهد نه به معنای ژنده‌پوشی و بی‌نظمی، بلکه مراد این است ارزش‌های الهی در وجودش ریشه داشته باشد.

وی با تاکید بر اینکه زهد به معنای ژنده‌پوشی و بی‌نظمی نیست، افزود: دین‌دارهای ما معمولا مقید به وقت نبوده و به وقت دیگران ارزش قائل نیستند. مصداق عینی و بارز این موضوع مسئولان هستند که گاه با ساعت‌ها تاخیر در جلسات حضور یافته و در صورت اعتراض به دفاع از خویش می‌پردازند. انسان یا باید قول ندهد یا اگر قول داد به وعده خویش عمل کند. اگر بچه‌ها بی‌نظم بار می‌آیند ریشه در آن دارد که ما در محیط خانواده به آن‌ها قول می‌دهیم اما خلف وعده می‌کنیم و عمل نمی‌کنیم.

این مرجع عالم تشیع گفت: آیت‌الله خویی در کتاب «منهاج الصالحین» می‌گوید: یکی از کارهای حرام دروغ است و شما وقتی که به کسی وعده می‌دهید و بنا دارید که عمل نکنید، این خود دروغ است؛ مادری که مرتب خلف وعده کرده و می‌گوید انشالله فلان کار را می‌کنمT مصداق این امر است که با لفظ خدا امر غلطی را در ذهن دیگران قرار دهد. ضربه‌ای که ما مسلمانان در طول تاریخ خوردیم، از این دورغ بوده است.

وی با اشاره به اینکه بنا بر آیات قرآن‌کریم تزکیه را مقدم بر تعلیم دانست و یادآور شد: شهید مطهری در این رابطه می‌گوید: ماهیت علم عقلانی است مثل چاقو است، هم در راه صحیح به کار گرفت و هم در راه غیرصحیح. پس آن چیزی که انسان را انسان می‌کند اتصال به خدا است. مادامی که روح هواپرست است، نمی‌توان کاری از پیش برد. طهارت باطن بر تعلیم اولویت دارد.

آیت‌الله حسینی‌زنجانی به تحلیل بخش سوم حدیث «او لحمه عصبیه» پرداخت و عنوان کرد: تعصب‌های کر و کور، وابستگی‌های حزبی و گروهی و تعلقات قوم و خویشی انسان‌ را گرفتار می‌کند. اگر انسان بدون توجه به سنجش راستی و دروغی طرف مقابل تنها به دلیل وابستگی‌های حزبی و گروهی به حمایت از وی بپردازد، ارزش دوران جاهلیت بوده و خود را در قیامت گرفتار می‌سازد.