صدای پاهای کیسینجر/ استراتژیست کهنه‌کار به‌دنبال چیست؟
هنری کیسینجر ۹۳ ساله، همچنان سعی دارد در سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا نقش منحصر‌به‌فردی را ایفا کند. پیروزی دونالد ترامپ و جمهوریخواهان در انتخابات ریاست‌جمهوری هشتم نوامبر امسال بار دیگر وزیر امور خارجه دولت نیکسون را در خصوص باز‌گشت نرم به کاخ‌سفید امیدوار ساخته است. کیسینجر، استقرار دولت ترامپ را مترادف با ایجاد بستری می‌داند که بتواند تئوری‌های خود را در بطن آن جاری سازد. «هنری کیسینجر» استراتژیست ارشد سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا و یکی از اصلی‌ترین مشاوران روسای جمهور جمهوریخواه ایالات‌متحده طی سال‌های متمادی محسوب می‌شود. دکترین دوستونی نیکسون ــ کیسینجر از مهم‌ترین و معروف‌ترین دکترین‌های سیاست خارجی آمریکا به شمار می‌آید. کیسینجر در برهه زمانی فعلی همچنان در کسوت یک استراتژیست به تجزیه و تحلیل مناسبات بین‌المللی پرداخته و آنها را با استراتژی‌های کلان سیاست خارجی ایالات‌متحده تطبیق می‌دهد. به‌عبارت بهتر، کیسینجر در این خصوص پیرو رویکردی تطبیقی است.
کیسینجر بارها و در قالب مصاحبه‌ها و گفت‌و‌گوها و نگارش مقالات مختلف، نه تنها تاکتیک‌ها، بلکه استراتژی‌های موجود در سیاست خارجی کشورهای غربی را هدف قرار داده و معتقد است این استراتژی‌ها دیگر نمی‌تواند متضمن بقای آمریکا و اروپا در نظام بین‌الملل باشد. از این رو نگاهی واقع‌بینانه نسبت به اظهارات کیسینجر و رمزگشایی از آن نشان می‌دهد که افول قدرت غرب در نظام بین‌الملل موضوعی است که نه تنها سیاستمداران آمریکایی و اروپایی، بلکه استراتژیست‌هایی که تا دیروز بر ثبات سیاست خارجی کشورهای غربی تاکید داشتند نسبت به آن واقف شده‌اند.
منابع خبری در غرب مدعی شده‌اند که طی هفته‌ها و حتی ماه‌های گذشته، هنری کیسینجر ملاقات‌هایی مستمر با دونالد ترامپ داشته و به وی در خصوص نحوه مواجهه با تحولات بین‌المللی مشاوره داده است. «مهار چین» اصلی‌ترین دغدغه هنری کیسینجر محسوب می‌شود. از سوی دیگر، هنری کیسینجر نسبت به تمایل دونالد ترامپ مبنی بر ایجاد روابط نزدیک با مسکو آگاه است. بنابراین، توصیه استراتژیک کیسینجر به ترامپ ترکیبی از این دو گزاره و واقعیت است: ایجاد روابط نزدیک با روسیه در راستای مهار پکن.
کیسینجر بر‌خلاف زبیگنیو برژینسکی که رویکردی واقع‌گرایانه‌تر نسبت به مسائل جاری در نظام بین‌الملل دارد، همواره بر ابرقدرت بودن ایالات‌متحده آمریکا تاکید دارد! این در حالی است که بنابر اعتراف اکثریت قریب به اتفاق تئوریسین‌ها و سیاستمداران آمریکایی، دوران نظام تک‌قطبی دیگر به سر آمده است.یکی از وجوه اشتراک کیسینجر و ترامپ، سیر آنها در همین فضای توهم‌آمیز است؛ فضایی که حول محور ابرقدرت بودن آمریکا شکل گرفته است.
هم‌اکنون کیسینجر به صورتی پررنگ‌تر به عرصه سیاست خارجی آمریکا بازگشته تا در قالب یک تئوریسین و استراتژیست سیاست خارجی، تجربیات خود را در اختیار دولت ترامپ قرار دهد. رویکرد خصمانه ترامپ در مقابل پکن(که خود را در جریان تماس تلفنی وی با مقامات تایوان نشان داد) می‌تواند بازتابی از دیدارهای وی با هنری کیسینجر باشد. در هر حال، چنانچه برژینسکی در دوران ریاست‌جمهوری اوباما نقش پشت‌پرده پررنگی در سیاست خارجی آمریکا داشت، هم‌اکنون نوبت به کیسینجر رسیده است تا این نقش‌آفرینی را در دولت ترامپ ایفا کند.چنانچه منابع خبری گزارش داده‌اند، در خصوص روسیه نیز هنری کیسینجر به ترامپ توصیه‌هایی کرده است. برخی از این اقدامات شامل به رسمیت شناختن تسلط روسیه در جمهوری‌های سابق شوروی از جمله اوکراین، بلاروس، گرجستان و قزاقستان است. لغو تحریم‌های روسیه به خاطر بحران اوکراین در ازای خارج شدن نیروهای طرفدار روسیه از شرق اوکراین از دیگر توصیه‌های کیسینجر به ترامپ بوده است.
به نظر می‌رسد برخی از توصیه‌های کیسینجر به ترامپ در خصوص روسیه قابلیت عملیاتی شدن نداشته باشد. برخی از این موارد با مقاومت کنگره آمریکا و حتی مقامات ارشد حزب جمهوریخواه مواجه خواهد شد. با این حال، باید در انتظار نشست و بازتاب توصیه‌های کیسینجر به ترامپ را در سیاست خارجی آمریکا مشاهده کرد.در این خصوص سوال‌های زیادی وجود دارد؛ اینکه آیا جمهوریخواهان و دموکرات‌های حاضر در ایالات‌متحده آمریکا، مخصوصا نمایندگان کنگره و سناتورها با چنین رویکردی همراه خواهند بود یا اینکه ترامپ ناچار خواهد بود از اختیارات ویژه خود در راستای بهبود روابط مسکو و و اشنگتن استفاده کند؟ به عبارت بهتر، آیا ترامپ در مسیر بهبود روابط آمریکا و روسیه با همراهی سناتورهای جمهوریخواه مواجه خواهد بود یا اینکه در تقابل با آنها قرار خواهد گرفت؟
واقعیت امر این است که ترامپ مانند دیگر روسای‌جمهور ایالات‌متحده آمریکا در راستای ترسیم تاکتیک‌های سیاست خارجی خود قدرت مانور زیادی خواهد داشت اما هر‌گاه بخواهد به حوزه استراتژی‌ها و ثوابت سیاست خارجی آمریکا ورود پیدا کند، با مقاومت‌های سختی مواجه خواهد شد. این مقاومت‌ها از سوی مقامات، سناتورها و شخصیت‌های سیاسی شناخته شده در هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه صورت خواهد گرفت. یکی از سناتورهای با‌نفوذ حزب جمهوریخواه که به‌شدت نگران مناسبات آتی دولت ترامپ و روسیه است، جان مک‌کین نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2008 است.اخیرا سناتور جان مک‌کین در سفری که به کی‌یف داشته، به رهبران اوکراین وعده داد که در صورت تجاوز روسیه به این کشور، آمریکا در کنار کی‌یف خواهد ایستاد.این در حالی‌است که به نظر می‌رسد ادعای مک‌کین با رویکرد احتمالی ترامپ نسبت به بحران اوکراین در تضاد باشد!
سناتور جان مک‌کین از اعضای شناخته شده کنگره آمریکا با سفر به اوکراین، مقامات کی‌یف را برای دشمنی بیشتر با روسیه تحریک کرده است، اما این رویکرد مک‌کین و برخی دیگر از سناتورهای حزب جمهوریخواه، در تعارض ظاهری با رویکرد ترامپ در قبال بحران اوکراین قلمداد می‌شود. مک‌کین یکی از ۲۷ سناتور آمریکایی است که با ارسال نامه به «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور جدید این کشور، خواستار شدت عمل دولت آتی ایالات‌متحده در برابر روسیه شده است.کلیت نگارش این نامه، نشان‌دهنده نگرانی برخی جمهوریخواهان نسبت به رویکرد ایجابی ترامپ در قبال مسکو است.مک‌کین در سفر اخیر خود به کی‌یف، در صدد مخابره پیامی مستقیم به ترامپ بر‌آمده است؛ اینکه اصلاح روابط مسکو و واشنگتن در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ به سادگی امکانپذیر نیست.
دیدگاه تان را بنویسید