ماجراجویی‌ واشنگتن علیه روسیه و ایران

«سرگئی کوژمیاکین» کارشناس سیاسی روس در یادداشتی که در اختیار دفتر منطقه‌ای خبرگزاری فارس قرار داد، به بررسی اهداف استراتژی جدید «واشنگتن» در این منطقه پرداخت.
در این یادداشت آمده است: سیاست توسعه طلبانه آمریکا در اوراسیا وارد مرحله جدیدی شده است. چنانچه پیش از این تلاش‌های واشنگتن روی خاورمیانه و منطقه آسیا و اقیانوسیه متمرکز شده بود، پس اکنون تا حدود زیادی مرکز ثقل سیاست خارجی آمریکا در حال انتقال به آسیای مرکزی می‌باشد.این امر را چند مورد تائید می‌کند.

مورد اول سفر «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا به قزاقستان و ازبکستان است که به نوعی نقطه اوج سفرهای متعدد یک سال اخیر هیأت‌های آمریکایی از آسیای مرکزی با هدف تقویت نفوذ این کشور بر روندهای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی-ایدئولوژیکی منطقه دانسته می‌شود.

برنامه حضور 2 روزه پمپئو در منطقه (2-3 فوریه) به صورت کافی اهداف آمریکا را بازگو کرد.

وزیر امور خارجه آمریکا ضمن دیدار با رهبران عالی قزاقستان و ازبکستان بر سود این کشورها از همکاری با واشنگتن تایید کرد و همزمان به آنها اولتیماتوم داد که اگر خواستار حمایت‌های «کاخ سفید» هستند پس باید تعاملاتشان با شرکای سنتی خود، یعنی روسیه و چین را محدود کنند.

رویکرد ضد چینی این سفر پمپئو کاملا برجستگی داشت و بارزترین مورد هم دیدار وی با قزاق‌های بومی چین بود که گویا از این کشور فرار کرده و به وزیر امور خارجه آمریکا در خصوص «وحشت» از اردوگاه‌های بازپروری اجباری حکایت کردند.   

پمپئو با این اقدام خود نه تنها به «پکن» نیش زد بلکه سعی در ایجاد اختلاف میان چین و قزاقستان نیز داشت.
پمپئو در دیدار خود با وزرای امور خارجه کشورهای منطقه در قالب 5+1 سعی بر تحمیل این ایده در قالب گسترده تری کرد.
در بیانیه مشترکی که پس از این نشست منتشر شد، ایده اصلی و کلیدی این است: آمریکا بر حق حاکمیت، تمامیت ارضی و توسعه کشورهای منطقه تاکید می‌کند، اما با این شرط که به دنبال تقویت همه جانبه روابط خود با واشنگتن و قطع تعاملات با روسیه و چین باشند.

به این منظور آمریکا سعی می‌کند تا آسیای مرکزی را وابسته به سرمایه گذاری و وام‌های غربی کرده و آن را به منطقه آسیای غربی و جنوبی متصل نماید تا موفق به تضعیف روابط اقتصادی موجود در آسیای مرکزی شود.

دلیل دیگر افزایش چشمگیر توجه آمریکا به این منطقه، معرفی استراتژی جدید برای آسیای مرکزی می‌باشد که تا سال 2025 در نظر گرفته شده است.

این استراتژی در تاریخ 5 فوریه بلافاصله پس از سفر پمپئو به منطقه منتشر شد که شامل مهم ترین نکات استراتژی قبلی واشنگتن می‌باشد.

در این استراتژی بر اهمیت منطقه به عنوان چهارراه تمدن‌های اروپایی و آسیایی برای دستیابی به اهداف ژئوپلیتیکی واشنگتن تأکید شده است.

در همین راستا آمریکا قصد دارد به جذب «سرمایه گذاری‌های خارجی» در منطقه و راه یافتن آن به «بازار جهانی» و ایجاد «نهادهای دموکراتیک قوی» به آسیای مرکزی کمک کند. 

این به آن معناست که آمریکا هدف نفوذ سرمایه‌های غربی به مهمترین بخش‌های اقتصاد منطقه و به تدریج شکل دادن رژیم‌های سیاسی دست نشانده را در نظر گرفته است.

در جهت افزایش وابستگی کشورهای آسیای مرکزی به واشنگتن، پروژه‌هایی نظیر ایجاد شبکه انرژی مشترک، همکاری با ساختارهای امنیتی و انتظامی منطقه و گسترش پروژه‌های فرهنگی و آموزشی پیشنهاد می‌شود.

به منظور برهم زدن حوزه‌های همکاری‌های سنتی منطقه با شرکای خارجی و به خصوص روسیه و چین، واشنگتن پروژه‌های به اصطلاح جایگزینی را معرفی می‌کند (نظیر «کاسا 1000»، دهلیز «لاجورد»).

در استراتژی جدید آمریکا برای آسیای مرکزی آمده است: ما تلاش خواهیم کرد تا کشورهای منطقه بیش از پیش از طریق قفقاز با اروپا و همچنین با افغانستان و آسیای جنوبی و همچنین با بازارهای جهانی مرتبط باشند.
در این سند به صراحت آمده است که منطقه باید در خدمت منافع واشنگتن باشد و نفوذ رقبای آمریکا به حداقل رسانده شود.

همچنین آسیای مرکزی یک منطقه ژئواستراتژیک و مهم برای منافع امنیت ملی آمریکا می‌باشد.

روابط نزدیک و همکاری با هر 5 کشور به ارتقاء ارزش‌های آمریکا مساعدت کرده و در مقابل نفوذ همسایگان منطقه قرار خواهد گرفت.

به این ترتیب آمریکا می‌خواهد آسیای مرکزی را به منطقه‌ای تحت کنترل خود تبدیل کرده و از این طریق فرصت ماجراجویی‌ها علیه چین، روسیه و ایران به دست بیاورد.

جلوگیری از این امر کاری مهم و ارزشمند برای همه نیروهای میهن پرست و سالم منطقه خواهد بود.